Πατροπαράδοτη λαγάνα

Το παραδοσιακό  έθιμο της λαγάνας παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στο νηστίσιμο τραπέζι της Καθαρής Δευτέρας. Με αφορ­μή λοιπόν, αυτήν την ιδιαίτερη μέρα ας γνωρίσουμε αναλυτικότε­ρα την ιστορία της, που χάνεται στους αιώνες και ας την φτιάξουμε με τα χεράκια μας!

Από την Άντζελα Μολφέτα

Η λαγάνα είναι άζυμος άρτος, δηλαδή παρασκευάζεται χωρίς προζύμι. Η παρουσία της στο ελληνικό τραπέζι χρονολογείται από την αρχαιότητα. Ο Αριστοφάνης στις “Εκκλησιάζουσες” αναφέρει “Λαγάνα πέττεται” δηλαδή ”Λαγάνες γίνονται”. Ο δε Οράτιος, στα κείμενα του αναφέρει τη λαγάνα ως “Το γλύκισμα των φτωχών”. Αλλά η λαγάνα ήταν και μέσον τροφής των Ισραηλιτών κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο, ενώ από τότε και στο εξής επιβαλλόταν από τον Μωσαϊκό νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, ωσότου ο Χριστός ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Έθιμα και παραδόσεις

Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο, ανά τους αιώνες. Αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για το τραπέζι της Καθαρής Δευτέρας, την Πρωτονηστήσιμη Δευτέρα της Σαρακοστής. Το όνομα “Καθαρής” προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές, το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως “Ημέρα κάθαρσης”. Στη συνέχεια, τα κρεμούσαν στη θέση τους, όπου και παρέμεναν μέχρι και τη λήξη της νηστείας.

Δείτε Επίσης

Το πέταγμα του χαρταετού

Μετά τις γιορτές και τις Απόκριες, με την καλοφαγία και τα άπειρα μεζεδάκια και γλυκίσματα, η Καθαρή Δευτέρα έρχεται να “καθαρίσει” αρχικά το σώμα και στη συνέχεια την ψυχή, ώστε το Πάσχα να αναζωογονηθεί και πάλι, χάρη στην Ανάσταση του Κυρίου.

Η πατροπαράδοτη λαγάνα είναι πραγματικά μια λαχταριστή απόλαυση την Καθαρή Δευτέρα. Οι αρτοποιοί κάθε γειτονιάς ξεκινούν να ψήνουν λαγάνες από τις πολύ μικρές πρωινές ώρες, για να ικανοποιήσουν την αυξημένη ζήτηση. Πολλές οικογένειες μάλιστα, συνεχίζουν να απολαμβάνουν την τραγανή της υφή, αδιάλειπτα, ως και την ημέρα του Πάσχα.

Αν πιάνουν τα χέρια σας ή απλά και μόνο εάν έχετε κέφι, μπορείτε να φτιάξετε μόνες στο σπίτι, αυτό το ξεχωριστό έδεσμα. Πραγματικά, η παρασκευή της λαγάνας είναι αρκετά εύκολη και μπορεί να γίνει και η αφορμή για να βρεθείτε παρέα στην κουζίνα με τα αγαπημένα σας πρόσωπα.

• Λιώνουμε τη μαγιά σε ένα φλιτζάνι με λίγο χλιαρό νερό και προσθέτουμε το μισό κουταλάκι ζάχαρη. Το σκεπάζουμε και το αφήνουμε για λίγα λεπτά, ώστε να φουσκώσει.
• Σε λεκάνη ανακατεύουμε τους δύο τύπους αλευριών. Κάνουμε μία λακουβίτσα στο κέντρο και ρίχνουμε το μείγμα της μαγιάς, το ελαιόλαδο, το ούζο ή την τσικουδιά και σταδιακά το νερό, σε χλιαρή θερμοκρασία. Στο τέλος, προσθέτουμε το αλάτι και ζυμώνουμε, μέχρι να γίνει μια μαλακή, εύπλαστη ζύμη.
• Σκεπάζουμε με πετσέτα και αφήνουμε το ζυμάρι να φουσκώσει (περίπου για μισή ώρα).
• Χωρίζουμε τη ζύμη σε κομμάτια και με τα χέρια ή με έναν πλάστη τους δίνουμε ένα οβάλ, μακρόστενο σχήμα. Ραντίζουμε με λίγο χλιαρό νερό στην επιφάνειά τους και πασπαλίζουμε με σουσάμι.
• Απλώνουμε φύλλο λαδόκολλας στο ταψί και τοποθετούμε τις λαγάνες για 30-40 λεπτά στον φούρνο, μέχρι να φουσκώσουν.
• Αφού φουσκώσουν, τις πιέζουμε ελαφρά με τις άκρες των δακτύλων για να αποκτήσουν ανάγλυφη υφή.
• Ψήνουμε στον αέρα στους 170-180ο C, για περίπου για 20-30 λεπτά.