Η λέξη «άργυρος» και η λέξη «χρήμα» συμπίπτουν!
Στην κλασική Ελλάδα ο άργυρος ήταν το μέταλλο από το οποίο γίνονταν τα νομίσματα αλλά και η βάση για όλους τους οικονομικούς υπολογισμούς και τις συναλλαγές, όπως ήταν για πολλά χρόνια στη σύγχρονη εποχή ο χρυσός.
Από τη Μαρία Καλοπούλου
Στην καθημερινή γλώσσα συνήθως λέγεται ασήμι. Η λέξη ασήμι προέρχεται από την έκφραση «άσημος άργυρος», που σημαίνει άργυρος χωρίς σήμανση.
Ως προς την ετυμολογία της λέξης άργυρος, αυτή προέρχεται από τη λέξη «αργός» της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Το επίθετο «αργός» είχε τη σημασία «λαμπερός». Από τη λέξη άργυρος προήλθε η λατινική λέξη argentum, και από αυτήν οι αντίστοιχες λέξεις σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες.
Και οι λέξεις φιλάργυρος, αργυραμοιβός, αργυρώνητος, εξαργυρώνω κ.λπ. έχουν το ίδιο συνθετικό.
Τα αργυρεία…
Οι Αθηναίοι της κλασικής περιόδου είχαν ορυχεία αργύρου διάσπαρτα σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο, τα λεγόμενα αργυρεία. Τα μεγαλύτερα ήταν τα αργυρεία του Λαυρίου, που θεωρούνται και η βάση της οικονομικής ισχύος των Αθηνών.
Νομίσματα από άργυρο κατασκεύαζαν επίσης οι κάτοικοι της Λυδίας στην Μικρά Ασία ήδη από το 700 π.Χ. αλλά και πολλοί ακόμα πολιτισμοί και έθνη στη διάρκεια της ιστορίας.
Είπε ο Σοφοκλής στην Αντιγόνη «ουδέν κακόν φύμ’ έβλαστεν οίον άργυρος», δηλαδή «δεν φύτρωσε ποτέ χειρότερο σπυρί απ’ το σπυρί του χρήματος».
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε 14 τουλάχιστον γλώσσες η λέξη «άργυρος» και η λέξη «χρήμα» συμπίπτουν. Και στην ελληνική γλώσσα αργύρια ονομάζονται τα χρήματα, όπως τα 30 αργύρια του Ιούδα.
Η λέξη αργύρια, η οποία αναγράφεται πολλάκις στην Καινή Διαθήκη, επί της ουσίας σημαίνει «αργυρά νομίσματα», τα οποία χρησιμοποιούνταν για τις εμπορικές συναλλαγές στην εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Το ασήμι ήταν ένα από τα επτά γνωστά μέταλλα της αρχαιότητας
Πρόκειται για ένα από τα μέταλλα που ήταν γνωστά στους προϊστορικούς ανθρώπους και του οποίου η ανακάλυψη χάθηκε στην ιστορία.
Συγκεκριμένα, τα τρία μέταλλα, ο χαλκός, το ασήμι και ο χρυσός, απαντώνται στη στοιχειακή μορφή στη φύση και πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν ως οι πρώτες πρωτόγονες μορφές χρήματος σε αντίθεση με την απλή ανταλλαγή.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τον χαλκό, το ασήμι δεν οδήγησε στην ανάπτυξη της μεταλλουργίας λόγω της χαμηλής δομικής του αντοχής και χρησιμοποιήθηκε συχνότερα διακοσμητικά ή ως χρήματα.
Δεδομένου ότι το ασήμι είναι πιο αντιδραστικό από το χρυσό, οι προμήθειες εγγενούς αργύρου ήταν πολύ πιο περιορισμένες από αυτές του χρυσού. Για παράδειγμα, το ασήμι ήταν πιο ακριβό από τον χρυσό στην Αίγυπτο μέχρι περίπου τον 15ο αιώνα π.Χ.
Όταν οι Φοίνικες ήρθαν για πρώτη φορά στη σημερινή Ισπανία, πήραν τόσο πολύ ασήμι που δεν μπορούσαν να το χωρέσουν όλο στα πλοία τους, και ως αποτέλεσμα χρησιμοποιούσαν ασήμι για να ζυγίζουν τις άγκυρές τους αντί για μόλυβδο.
Μέχρι την εποχή του ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού, τα ασημένια νομίσματα αποτελούσαν βασικό στοιχείο της οικονομίας.
Οι Έλληνες έβγαζαν ήδη ασήμι από τον Γαλήνα τον 7ο αιώνα π.Χ. και η άνοδος της Αθήνας έγινε εν μέρει δυνατή από τον κοντινά ορυχεία αργύρου στο Λαύριο, από τα οποία εξήγαγαν περίπου 30 τόνους ετησίως από το 600 έως το 300 π.Χ.
Η σταθερότητα του ρωμαϊκού νομίσματος βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην προμήθεια χρυσού αργύρου, κυρίως από την Ισπανία, την οποία οι Ρωμαίοι ανθρακωρύχοι παρήγαγαν σε απαράμιλλη κλίμακα πριν από την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου.
Φτάνοντας σε μέγιστη παραγωγή 200 τόνων ετησίως, ένα εκτιμώμενο απόθεμα αργύρου 10.000 τόνων κυκλοφορούσε στη ρωμαϊκή οικονομία στα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ., πέντε έως δέκα φορές μεγαλύτερο από τη συνολική ποσότητα αργύρου που ήταν διαθέσιμη στη μεσαιωνική Ευρώπη και στο χαλιφάτο των Αββασιδών. περίπου το 800 μ.Χ.
Οι Ρωμαίοι κατέγραψαν επίσης την εξόρυξη αργύρου στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη την ίδια χρονική περίοδο. Αυτή η παραγωγή σταμάτησε σχεδόν πλήρως με την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, για να μην ξαναρχίσει μέχρι την εποχή του Καρλομάγνου: μέχρι τότε είχαν ήδη εξορυχθεί δεκάδες χιλιάδες τόνοι αργύρου.
Η Κεντρική Ευρώπη έγινε το κέντρο της παραγωγής αργύρου κατά τον Μεσαίωνα, καθώς τα κοιτάσματα της Μεσογείου που εκμεταλλεύονταν οι αρχαίοι πολιτισμοί είχαν εξαντληθεί.
Με την ανακάλυψη της Αμερικής και τη λεηλασία του ασημιού από τους Ισπανούς κατακτητές, η Κεντρική και Νότια Αμερική έγιναν οι κυρίαρχοι παραγωγοί αργύρου μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα, ιδιαίτερα το Περού, η Βολιβία, η Χιλή και η Αργεντινή, η τελευταία από τις αρχές του 18ου αιώνα.
Η Αργεντινή πήρε το όνομά της από αυτό του μετάλλου που αποτελούσε τόσο μεγάλο μέρος του ορυκτού της πλούτου!
Το εμπόριο αργύρου έδωσε τη θέση του σε ένα παγκόσμιο δίκτυο ανταλλαγών. Όπως το έθεσε ένας ιστορικός, το ασήμι «γύρισε τον κόσμο και έκανε τον κόσμο να κάνει τον γύρο του κόσμου».
Μεγάλο μέρος αυτού του ασημιού κατέληξε στα χέρια των Κινέζων. Ένας Πορτογάλος έμπορος το 1621 σημείωσε ότι το ασήμι «περιπλανιέται σε όλο τον κόσμο… προτού συρρέει στην Κίνα, όπου παραμένει σαν στο φυσικό του κέντρο».
Τον 19ο αιώνα, η πρωτογενής παραγωγή αργύρου μεταφέρθηκε στη Βόρεια Αμερική, ιδιαίτερα στον Καναδά, το Μεξικό και τη Νεβάδα.
Σήμερα το 33% του παραγόμενου ασημιού, χρησιμοποιείται στην παραγωγή κοσμημάτων και 3% για παραγωγή νομισμάτων και μεταλλίων, και το υπόλοιπο στη βιομηχανία, όπως π.χ. στις φωτογραφικές πλάκες. Η τιμή του αργύρου είναι η χαμηλότερη συγκρινόμενη με τα τέσσερα πολύτιμα μέταλλα.
