Τα πλαστικά απορρίμματα στη Μεσόγειο
Στη Μεσόγειο, τα πλαστικά αποτελούν το 95% των σκουπιδιών που εντοπίζονται στις θάλασσες, τόσο στον βυθό της όσο και στις ακτές. Σε κάθε 100 μέτρα παραλίας στη Μεσόγειο συλλέγονται 110 πλαστικά ποτήρια, 91 πλαστικά μπουκάλια και 131 καλαμάκια.
«Στη Μεσόγειο καταλήγουν κάθε χρόνο κατά μέσο όρο 3.760 τόνοι πλαστικών, υπολογίζουν Έλληνες ωκεανογράφοι στο Journal Frontiers in Marine Science. Οι επιστήμονες παρουσιάζουν μοντέλο που καταγράφει το ταξίδι των πλαστικών από παράκτιες πόλεις και εκβολές ποταμών στις θάλασσες», σημειώνει η Frankfurter Allgemeine Zeitung με τίτλο «Ο μακρύς δρόμος των πλαστικών απορριμμάτων»:
Η γερμανική εφημερίδα επισημαίνει: «Το πού καταλήγουν τα πλαστικά δεν εξαρτάται μόνο από τα ρεύματα, τον αέρα, αλλά και από το λεγόμενο Biofouling. Όπως στο κάτω μέρος των πλοίων, έτσι και στα πλαστικά προσκολλώνται μικροοργανισμοί που τραβούν με το βάρος τους τα συνθετικά απορρίμματα στον βυθό ή σε ένα συγκεκριμένο βάθος.
Το 84% των πλαστικών όμως ξεβράζονται στις ακτές. Οι έλληνες επιστήμονες επισημαίνουν ότι το μοντέλο τους δεν λαμβάνει υπόψη τα πλαστικά που καταλήγουν στο πεπτικό σύστημα των ψαριών και κατά συνέπεια στο πιάτο μας».
Υπολογίζεται ότι μόνο στις ελληνικές θάλασσες καταλήγουν 15.000 τόνοι πλαστικών ετησίως
Από τους καθαρισμούς ακτών που έχει πραγματοποιήσει το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Λασκαρίδη προκύπτει ότι τα βασικότερα στοιχεία ρύπανσης είναι οι γόπες, τα πλαστικά ποτήρια μίας χρήσης, τα καλαμάκια, οι πλαστικές σακούλες μίας χρήσης, η συσκευασία αναψυκτικού αλουμίνιου και τα μικροπλαστικά.
Η Ελλάδα παράγει περίπου 700.000 τόνους πλαστικών απορριμμάτων ετησίως ή 68 κιλά πλαστικών κατά κεφαλήν. Μόνο το 8% των πλαστικών απορριμμάτων ανακυκλώνεται. Το 84%, δηλαδή το μεγαλύτερο μέρος των πλαστικών απορριμμάτων καταλήγει σε χωματερές.
Η εικόνα της πλαστικής ρύπανσης στην Ελλάδα είναι απογοητευτική. Σύμφωνα με την Greenpeace, καθημερινά στην Ελλάδα χρησιμοποιούνται κατά μέσο όρο 1.000.000 πλαστικά ποτήρια μόνο για καφέ.
Κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται 4,3 δισ. πλαστικές σακούλες, 2 δισ. πλαστικά μπουκάλια για νερό και αναψυκτικά και 300 εκατ. πλαστικά ποτήρια του καφέ, ενώ περίπου 40 τόνοι πλαστικού καταλήγουν στο φυσικό περιβάλλον κάθε μέρα.
Με το Νόμο 4736/2020, δέκα τύποι πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης απαγορεύτηκαν να διατίθενται στην αγορά από τα εργοστάσια παραγωγής στην Ελλάδα και στο σύνολο των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η λίστα περιλαμβάνει πλαστικά μαχαιροπίρουνα, πιάτα, καλαμάκια, φελιζόλ και δοχεία, αναδευτήρες ποτών και μπατονέτες από πλαστικό.
Σύμφωνα με επίσημες καταγραφές, τα πλαστικά απορρίμματα αποτελούν αιτία τραυματισμού ή και θανάτωσης πολλών ειδών άγριας ζωής όπως θαλάσσιες χελώνες, φώκιες, φάλαινες, κήτη, ψάρια και οστρακοειδή. Εκατό χιλιάδες θαλάσσια ζώα χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας του πλαστικού κάθε χρόνο.
Τα μεγάλα πλαστικά κομμάτια τραυματίζουν, προκαλούν ασφυξία και συχνά θάνατο στα ζώα της θάλασσας. Θλιβερό παράδειγμα, οι θαλάσσιες χελώνες που μπερδεύουν τις πλαστικές σακούλες με μέδουσες και πνίγονται, καθώς προσπαθούν να τις φάνε.
Οι θάλασσες μας είναι ήδη η μεγαλύτερη χωματερή για εκατομμύρια τόνους χρησιμοποιημένων πλαστικών ανά έτος.
Όμως, η ορατή πλαστική ρύπανση, είναι ένα σχετικά μικρό πρόβλημα σε σύγκριση με τα αόρατα μικροπλαστικά (μικροσκοπικές ίνες πλαστικού), τα οποία γίνονται «αναπόσπαστο» μέρος των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά γρήγορα περνούν στην τροφική αλυσίδα και καταλήγουν και στον άνθρωπο με επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία.
Η ποσότητα των πλαστικών διπλασιάστηκε σε όλον τον κόσμο μέσα σε 20 χρόνια και θα μπορούσε να τριπλασιαστεί εκ νέου έως το 2060. Για την ώρα μόνο το 9% ανακυκλώνεται. Και αυτό παρά τις υποσχέσεις βιομηχάνων και κολοσσών της πετροχημείας για επενδύσεις στην ανακύκλωση. Ωστόσο, πολλοί αισιοδοξούν. Λένε ότι «ο πόλεμος κατά του πλαστικού μόλις ξεκίνησε».
Η έκθεση του ΟΗΕ, σημειώνει ότι, η στροφή στην κυκλική οικονομία μπορεί να μειώσει τον όγκο των πλαστικών που πέφτουν στους ωκεανούς κατά περισσότερο από 80% έως το 2040.
Επίσης μπορεί να μειώσει την παραγωγή παρθένων πλαστικών κατά 55% και οι κυβερνήσεις να εξοικονομήσουν 70 δισ. δολ. έως το 2040, να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 25% και να δημιουργήσει 700.000 επιπλέον θέσεων εργασίας – κυρίως στον παγκόσμιο νότο.
