Είναι το αφεντικό σας τοξικό ή απλώς ενοχλητικό;
Ειδικά, αν ήσαστε ήδη στην αγορά εργασίας περί το 2000 ξέρετε πολύ καλά το «τροπάριο μιας γυναίκας καριέρας». Μία «σκληροτράχηλη» που ορμάει στη δουλειά πάντα με προθυμία, πάντα εντός των προθεσμιών και πάντα πολύ απασχολημένη. Αυτό το φετίχ για τον καπιταλισμό που εδραιώθηκε καλά στην αγορά δημιούργησε ένα πολύ επιμελές εργατικό δυναμικό από υπερβολικά δημιουργικούς, μορφωμένους και… κακοπληρωμένους εργαζόμενους. Και ταυτόχρονα το να έχουμε ένα «τρελό αφεντικό» μας έχει τόσο εμποτίσει που έχει καταστεί φυσιολογικό! Η λίστα που ακολουθεί, θα σας βοηθήσει να προσδιορίσετε εάν η συμπεριφορά του αφεντικού σας είναι απλώς εκνευριστική ή αποδεδειγμένα τοξική.
Από τη Μαρία Καλοπούλου
Τα πράγματα ξεκίνησαν με ταινίες που απεικόνιζαν το πορτρέτο του κοριτσιού καριέρας που ζούσε και από ένα (τουλάχιστον) δράμα και που σαγήνευσε εμένα και πολλές από τις συνομήλικές μου. Το «Workaholic» έγινε το… γλυκό συνώνυμο του Χόλιγουντ για το «φεμινίστρια» και είδαμε αυτό το παλιρροϊκό κύμα να ανεβαίνει και να συντρίβεται στις όχθες του «κοριτσιού» της χιλιετίας. Σωστά;
Ενώ και από το «Ο διάβολος φοράει Prada» με τη διαβόητη διευθύντρια Miranda Priestly μέχρι τον Don Draper στο «Mad Men» ποιος ήταν πάντα στην κορυφή αυτής της πυραμίδας; Ένα κλισέ, μεγαλομανές αφεντικό. Κι κάπως έτσι αποκτήσαμε τη συνήθεια να συγχέουμε την ακανόνιστη, κακή και προσβλητική συμπεριφορά και τις σκληρές απαιτήσεις με τη «ιδιοφυΐα».
Δεν είναι ξέσπασμα, είναι «καλλιτεχνικό ταμπεραμέντο». Αυτή η «επείγουσα» κλήση στις 11 μ.μ.; Λυπούμαστε, η δημιουργικότητα δεν λειτουργεί 9 με 5. Εν ολίγοις, το «απαράδεκτο αφεντικό» εισβάλει… στην επικράτειά μας και διαλύει τη ζωή μας. Κάπου στη διαδρομή, συνδυάσαμε αυτού του είδους τη μεταχείριση με την «πληρωμή των οφειλών μας».
Το να έχουμε ένα «τρελό αφεντικό» είναι τόσο συνυφασμένο με την κουλτούρα μας που κατάντησε κοινοτυπία. Έκλαψες στην τουαλέτα σήμερα; Πόσο πρωτότυπο! Αν αρχίσετε να σκέφτεστε όλα τα αφεντικά που είχατε αλλά και αυτά των φίλων και του περίγυρού σας, θα διαπιστώσετε εύκολα πόσο συχνό είναι το φαινόμενο.
Αυτό που εδώ και καιρό δεχόμαστε ως «ιδιόρρυθμη» και «ερεθιστική» συμπεριφορά μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσει σε ψυχολογική βλάβη πιστοποιημένη από τους γιατρούς.
Ακολουθεί μια λίστα με τα προειδοποιητικά σημάδια που μπορούν να σας βοηθήσουν να προσδιορίσετε εάν η συμπεριφορά του προϊσταμένου σας είναι αβλαβώς ενοχλητική ή αποδεδειγμένα τοξική.
1. Εχθρική επικοινωνία
Οι διαφωνίες και η κριτική είναι ένα αναπόφευκτο μέρος μίας εργασίας με υψηλό στρες, αλλά όταν η εχθρότητα είναι μέρος της ρουτίνας της κουλτούρας του γραφείου, αυτό είναι κακό σημάδι και μπορεί να πάρει πολλές μορφές.
Το αφεντικό σας έχει ασταθείς και απρόβλεπτες διαθέσεις; Ξεσπούν συχνά καβγάδες στις συναντήσεις; Υπάρχει γενική ανησυχία, εκνευρισμός και αηδία μεταξύ των συναδέλφων; Ξεσπάει σαν θύελλα επειδή… (βάλτε εδώ ό,τι θέλετε) και ουρλιάζει; Τα συχνά ξεσπάσματα δεν είναι μόνο παιδικά αλλά δημιουργούν ένα διάχυτο αίσθημα άγχους και εχθρότητας στους εργαζόμενους.
2. Έλεγχος του χρόνου σας εκτός εργασίας
Ναι, θα υπάρχουν πάντα στιγμές που η δουλειά σας απαιτεί λίγη υπερωρία ή ένα χαμένο Σαββατοκύριακο. Θα θέλαμε να σεβαστούν όλοι το ωράριο (αλλά δεν είναι Γαλλία εδώ!).
Οι εκφοβιστικές τακτικές καθιστούν σχεδόν αδύνατο να πει κανείς όχι σε πράγματα. Όταν είστε σε διαρκή φόβο για αντίποινα, τα όριά σας αρχίζουν σιγά σιγά να εξατμίζονται.
Όταν οι ώρες υπερωριών μετατρέπονται από εξαίρεση σε προσδοκία, πόσο μάλλον σε απαίτηση, τότε είναι που υπάρχει πρόβλημα. Ιδιαίτερα, αν για παράδειγμα, απέλυσε κάποιον υπάλληλο αναφέροντας ότι «συνέχιζε να φεύγουν στις 5 μ.μ.», ως το μεγαλύτερο παράπονό του!
Αυτό μπορεί να τρομοκρατήσει τους υπόλοιπους από εμάς στις ώρες εργασίας με δωρεάν υπερωρίες. Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος φόβου, έλλειψης ασφάλειας και ακραίων συνεπειών διαμορφώνει τη συμπεριφορά σας με την πάροδο του χρόνου.
3. Δεν ενισχύει την ανάπτυξη και εξέλιξή σας
Εάν βρίσκεστε στο LinkedIn και βλέπετε πάντα πολλές ανοιχτές θέσεις σε μία εταιρεία, προσέξτε. Οι εταιρείες με πραγματικά υψηλό ποσοστό συνεχούς αναζήτησης προσωπικού είναι ένα ενδεικτικό σημάδι ενός τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος.
Αν η αδρεναλίνη σας εκτοξεύεται τη στιγμή που το αφεντικό σας μπαίνει σε ένα δωμάτιο, είναι ένα τοξικό περιβάλλον.
Αν εργάζεστε σε μια εταιρεία που έχει «ψωμοτύρι» τις απολύσεις προκαλείται μία συνεχής απειλή, αναπτύσσοντας σε όλους μια εχθρική συμπεριφορά. Όλοι είναι κουρασμένοι, χωρίς κίνητρα και απογοητευμένοι από τη συνεχή αναδιάταξη των ευθυνών. Εάν η ηγεσία είναι ασυνεπής, αδιάφορη για τις προσωπικές σας ανάγκες ή εντελώς εχθρική, ήρθε η ώρα να προχωρήσετε.
4. Περπάτημα σε τσόφλια αυγών
Αν ο μάνατζερ ή τέλος πάντων επικεφαλής σας έχει παράλογες συμπεριφορές και απαιτήσεις, παύει να είναι κάτι… εύθυμο! Για παράδειγμα, αν «επιβάλλει» έναν ήχο κλήσης στο τηλέφωνό σας, ώστε να ξέρετε ότι είναι εκείνος… ο μοναδικός, αν ζητά να του φτιάχνεται καφέ και να του αγοράζεται τη σαλάτα του ή αν τριγυρνά πάνω από το κεφάλι σας όλη την ώρα, απειλώντας καθώς δουλεύετε για ό,τι του κατεβαίνει στο κεφάλι, δεν είναι μόνο χονδροειδές, αλλά και απίστευτα εκφοβιστικό.
Αν επίσης, δεν έχει καμία αναστολή να εκτοξεύει πράγματα, να βρίζει τους υπαλλήλους του και μάλιστα μπροστά σε όλο το προσωπικό, αναχωρήστε…
5. Αίσθημα στραγγίσματος
Όταν λειτουργείτε συνεχώς σε περιβάλλον υψηλής πίεσης, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να ξεφύγετε. Όταν είστε καταπονημένοι, η φροντίδα του εαυτού σας φαίνεται σαν μια αστεία πολυτέλεια.
Εάν το αφεντικό σας είναι πρόθυμο να βάλει σε κίνδυνο την ψυχική και σωματική σας υγεία, φύγετε από εκεί. Ακούστε τους φίλους σας όταν εκφράζουν ανησυχία και μην πείτε απλώς «έτσι είναι η δουλειά, μωρό μου!».
Η φροντίδα του εαυτού σας δεν είναι μόνο αναγκαιότητα, αλλά σας δίνει την ευκαιρία να κάνετε ένα βήμα πίσω, να προσαρμόσετε σωστά τη δουλειά στη ζωή σας και να αρχίσετε να σκέφτεστε μια στρατηγική εξόδου.
6. Όχι, δεν είμαστε οικογένεια
Εάν υπάρχει ένα ενδεικτικό σημάδι ενός τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος, είναι η φράση, «Είμαστε μια οικογένεια εδώ». Ποτέ δεν είναι «Καλό απόγευμα, φύγε να πας στο σπίτι νωρίς, είμαστε μια οικογένεια εδώ».
Είναι πάντα, «Ξέρω ότι δούλεψες και το περασμένο Σαββατοκύριακο, αλλά είμαστε μια οικογένεια εδώ και όλοι πρέπει να κάνουμε το καθήκον μας».
Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι η οικογένειά σας – είναι οι εργοδότες σας. Προκαλούν ενοχές για να σας εκμεταλλευτούν και δεν θα σεβαστούν ποτέ τα όριά σας. Μην ξεχνάτε ότι εργάζεστε για χρήματα και αυτό δεν πρέπει να συνοδεύεται από κάποια αφηρημένη υποχρέωση «πιστότητας».
Συμπερασματικά…
Ναι, η λέξη «τοξικό» έχει χάσει πραγματικά κάθε νόημα από την υπερβολική χρήση, αλλά είναι σημαντικό να παραμένετε σε εγρήγορση όταν βλέπετε τα σημάδια. Αν ο Covid-19 μας δίδαξε κάτι, είναι ότι οι περισσότερες από τις δουλειές μας είναι «μη απαραίτητες».
Αυτό το μάρκετινγκ για ανταγωνιστικές, βιολογικές τροφές για σκύλους δεν αξίζει το έλκος που σας προκαλεί. Οι προθεσμίες μπορεί να μοιάζουν κάτι μεταξύ ζωής και θανάτου εκείνη τη στιγμή, αλλά οι περισσότερες από τις δουλειές μας δεν θεραπεύουν τον καρκίνο και είναι αρκετά ασήμαντες, εκτός του πλαισίου του μισθού.
Εάν τα παραπάνω σημάδια έχουν απήχηση σε εσάς, προχωρήστε και προετοιμαστείτε να παραιτηθείτε σιωπηλά. Ή, επιλέξτε την «ηχηρή παραίτηση». Σίγουρα, δεν θα λάβετε την αποζημίωση της απόλυσης, αλλά τουλάχιστον μπορείτε να φύγετε με το κεφάλι ψηλά!
