Ιστορία της μόδας: 7 τρελά γεγονότα που θα μας εκπλήξουν!

Στιγμές που ο κόσμος της μόδας θα ήθελε πιθανόν να κρύψει πίσω από τη λαμπερή βιτρίνα του. Ατυχίες, αποτυχίες, τσακωμοί και θανατηφόροι ανταγωνισμοί, μοιραίες κατασκευές που αποδείχτηκαν τοξικές και επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία. Επτά περίεργα και τρελά γεγονότα από τον χώρο της μόδας και της ομορφιάς είναι εδώ!

από τη Δέσποινα Σάμψων

Διαμάχες σχεδιαστών υψηλής ραπτικής, τραγικά προϊόντα με δηλητηριώδη υλικά και ατελείωτες παρεξηγήσεις μεταξύ σχεδιαστών και ιδρυτών δημοφιλών εταιρειών θαμπώνουν – ή από μια άλλη πλευρά ολοκληρώνουν – τη σύνθετη εικόνα του μαγικού αυτού κόσμου της μόδας.

Επτά γεγονότα από την ιστορία της μόδας φωτίζουν όλες τις πλευρές της υπέροχης αυτής βιομηχανίας αποδεικνύοντας ότι τα λάθη και οι αποτυχίες εξελίσσουν το μέλλον.

1.    Τα Flapper girls των ‘20s δεν φόρεσαν ποτέ φόρεμα με κρόσσια!

Είναι τόσο διαδεδομένη η εικόνα της «νέας γυναίκας» εκείνης της εποχής με το κοντό καρέ και το φόρεμα που καταλήγει σε ουρές από κρόσσια που χοροπηδάνε τρελά καθώς χορεύει τσάρλεστον που η επίσημη διάψευσή του μας αφήνει με το στόμα ανοιχτό.

Και όμως η επιμελήτρια εκθέσεων μόδας και συλλέκτρια ιστορικών κουστουμιών Beverley Birks, αποκάλυψε πρόσφατα ότι τα κρόσσια δεν ήταν το πιο συνηθισμένο πράγμα που θα έβλεπες τη δεκαετία του ‘20. Χάντρες και κεντήματα, ναι! Κρόσσια όμως; Σπάνια!

Ποιος φταίει για όλη αυτή την παρεξήγηση; Το Χόλιγουντ και η βιομηχανία του προσπάθησε στις ταινίες που απεικόνιζαν τη ζωή εκείνη τη δεκαετία, αλλά γυρίστηκαν αργότερα στα ‘50s,να αναβιώσει τη μόδα επεμβαίνοντας στα κουστούμια με ενδυματολογικές λεπτομέρειες που δεν συμβάδιζαν με το τι πραγματικά φορούσαν.

Ήταν περισσότερο μια σύγχρονη της εποχής ερμηνεία του ρετρό στιλ και λιγότερο η πιστή απεικόνιση της αλήθειας οδηγώντας ωστόσο σε ένα κλισέ της μόδας που δύσκολα μπορεί να διαψευστεί.

2.    Το τοξικό μέικ-απ με πρότυπο τη βασίλισσα Ελισάβετ Α’

Μπορεί σήμερα να είμαστε περισσότερο ευαισθητοποιημένες για τα τοξικά χημικά που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά και να αποφεύγουμε ύποπτα σκευάσματα αλλά πίσω στην αρχαιότητα και μέχρι τον 19ο αιώνα πορτρέτα που αναδείκνυαν τη λευκή, χλωμή επιδερμίδα δημοσίων προσώπων, όπως ήταν η Βασίλισσα Ελισάβετ Α’ υπήρξαν «οδηγοί» στην επιβολή προτύπων ομορφιάς.

Δυστυχώς για να πετύχουν το λευκό, οι άνθρωποι κατέφευγαν στην χρήση πρωτόγονων μέικ απ που περιείχαν την επικίνδυνη χρωστική ουσία του λευκού μολύβδου.

Γνωστή από τον 4ο αιώναπ.Χ. από τους αρχαίους Έλληνες που τη χρησιμοποιούσαν για να πετύχουν το λαμπερό λευκό, το λευκό του μολύβδου που είναι γνωστό και ως Κερουσίτης της Βενετίας ή Πνεύμα του Κρόνου είναι μία επικίνδυνη και θανατηφόρα χημική ουσία που λέγεται ότι χρησιμοποιήθηκε ακόμα και από τη συγκεκριμένη βασίλισσα στα 20 της για να καλύψει κάποια σημάδια στο πρόσωπό της.

Όπως αποδείχτηκε αργότερα, η ουσία εισχωρούσε στον οργανισμό γιατί απορροφάται κατευθείαν και καθώς κυκλοφορούσε στο αίμα και τους ιστούς μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα που εκτείνονταν από ισχυρούς πονοκεφάλους, υψηλή αρτηριακή πίεση μέχρι και δηλητηρίαση.

Η χρήση αυτής της τοξικής χρωστικής υπήρξε διαδεδομένη από τους καλλιτέχνες, οι οποίοι άλεθαν ένα κομμάτι μόλυβδο για να το κάνουν σκόνη, εξέθεταν τον εαυτό τους στα πολύ τοξικά σωματίδια της σκόνης και στην πλειοψηφία τους παρουσίαζαν παράλυση, μελαγχολία, βήχα, διευρυμένη ίριδα ακόμα και τύφλωση. Τελικά, η πολύ δημοφιλής χρωστική απαγορεύτηκε πλήρως το 1970.

3.    Η βεντέτα της Coco Chanel με την Elsa Schiaparelli

Μπορεί σήμερα ο οίκοςChanel να θεωρείται ηγέτιδα δύναμη αλλά πίσω στη δεκαετία του ‘30, οι δύο σχεδιάστριες μόδας Gabrielle “Coco” Chanel και ηElsa Schiaparelli υπήρξαν ανταγωνίστριες.

Η Ιταλίδα Έλσα Σκιαπαρέλι υπήρξε πρωτοποριακή σχεδιάστρια και συνεργάστηκε με καλλιτέχνες της εποχής της, όπως ο Σαλβαντόρ Νταλί αφομοιώνοντας καλλιτεχνικά κινήματα, όπως ο Σουρεαλισμός και ο Ντανταϊσμός στις συλλογές της.

Η μία λέγεται ότι μιλούσε για την άλλη με τα χειρότερα λόγια σε ιδιωτικές συζητήσεις και σύμφωνα με τις φήμες της περιόδου εκείνης σε έναν χορό μεταμφιεσμένων η Κοκό σχεδόν προκάλεσε ατύχημα στην Έλσα σπρώχνοντάς την κοντά σε φλόγα κεριών με αποτέλεσμα να αρπάξει φωτιά το κουστούμι της Ιταλίδας σχεδιάστριας και η ίδια να σωθεί την τελευταία στιγμή από τα μπουκάλια με νερό που άδειασαν πάνω της οι υπόλοιποι καλεσμένοι.

Αυτά τουλάχιστον ισχυρίστηκαν οι βιογράφοι των δυο τους, Rhonda K. Garelick και Meryle Secrest. Εξάλλου, υπήρξε γνωστή η ατάκα της Σανέλ, όταν αναφερόταν στην σχεδόν ισότιμή της τότε Έλσα, ως «εκείνη η Ιταλίδα καλλιτέχνις που φτιάχνει ρούχα».

Μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, ο οίκος Chanel όχι μόνο κατάφερε να επιβιώσει αλλά συνεχίστηκε με επιτυχία ενώ της Schiaparelli πτώχευσε και έκλεισε το 1954. Βεβαίως, το2013, το brand Schiaparelli αναγεννήθηκε με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Marco Zanini.

4.    H αδερφική διαμάχη που οδήγησε στις δύο εταιρείες Adidas και Puma

Ποιος γνωρίζει ότι η adidas και η Puma ανήκαν αρχικά σε δύο αδέρφια; Τη δεκαετία του ‘20 οι δυο Γερμανοί Adolf και Rudolf Dassler ξεκίνησαν μια οικογενειακή εταιρεία υποδημάτων, η οποία εξειδικεύτηκε στα αθλητικά παπούτσια και μάλιστα κατάφερε να ξεχωρίσει με μοντέλα που φαίνεται να οδήγησαν τους αθλητές σε μεγάλες επιδόσεις με ασφάλεια εφαρμόζοντας για πρώτη φορά στην ιστορία επιστημονικές οδηγίες γιατρών.

Ωστόσο, το 1948 οι δρόμοι τους χωρίζουν. Οικογενειακές εντάσεις και κρυφές αντιδικίες βρίσκονται στο παρασκήνιο, ενώ έχει καταγραφεί και ένα περιστατικό κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο που φαίνεται υπήρξε καταλυτικό.

Όταν ο Adi (Adolf) με τη γυναίκα του μπήκαν σε ένα καταφύγιο στην γερμανική πόλη Herzogenaurach,που βομβαρδιζόταν από τις συμμαχικές δυνάμεις, μαζί με τον αδερφό του Rudi (Rudolf) και τη σύζυγό του, φέρεται να είπε «επέστρεψαν πάλι οι βρωμιάρηδες μπάσταρδοι».

Ο Rudi θεώρησε ότι αυτό απευθυνόταν στην οικογένειά του και αποτέλεσε την τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Ο Adi ονόμασε την εταιρεία του Adidas ενώ ο Rudi χρησιμοποίησε αρχικά το όνομα Ruda αλλάζοντάς το αργότερα σε Puma.

Πολύ σύντομα η εταιρεία του Adi έφτασε στην κορυφή χάρη στις εξειδικευμένες μεθόδους κατασκευής και τις σχέσεις που είχε καλλιεργήσει με τους αθλητές.

5.    Η εξήγηση του όρου «τρελοκαπελάς»

Όχι, δεν είναι ο χαρακτήρας από την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων ο λόγος που υφίσταται ακόμα και σήμερα ο όρος «τρελοκαπελάς» ή «the Mad Hatter» στην αγγλική γλώσσα. Δυστυχώς, υπάρχει μία πικρή ιστορία πίσω από την έννοια αυτή.

Από τον 19ο αιώνα, όταν ξεκίνησε η κατασκευή καπέλων, οι πιλοποιοί χρησιμοποιούσαν στη διάρκεια της παραγωγής ενώσεις υδραργύρου, ένα από τα τοξικότερα βαρέα μέταλλα προκειμένου να έχουν καλύτερη ποιότητα στο προϊόν.

Μάλιστα, διέλυαν υδράργυρο σε νιτρικό οξύ και βουτούσαν εκεί την τσόχα της εποχής, η οποία καθώς στέγνωνε άφηνε μία επικίνδυνη σκόνη την οποία εισέπνεαν οι κατασκευαστές επιδεινώνοντας την υγεία τους.

Αποτέλεσμα της χρόνιας έκθεσής τους στα άλατα υδραργύρου ήταν μια σειρά νοσημάτων από γαστρεντερικά, στοματίτιδα, φθορά του σμάλτου των δοντιών μέχρι και νευροψυχιατρικά όπως αϋπνία, ίλιγγο, αδυναμία συγκέντρωσης, σταδιακή απώλεια μνήμης, κατάθλιψη, συχνή απώλεια των αισθήσεων, ακούσιες μυϊκές συσπάσεις προσώπου-χειλέων, άνω και κάτω άκρων που στο τέλος εμπόδιζαν σημαντικά την άρθρωση, τη γραφή και το βάδισμα.

6.    Τακούνια έβαλαν πρώτα οι άντρες

Αν και σήμερα τα ψηλά τακούνια αφορούν τα γυναικεία παπούτσια, αποτελεί έκπληξη ότι ο αρχικός σχεδιασμός τους προοριζόταν για τους άντρες.

Η διαπίστωση αυτή, που μπορεί να προκαλέσει χαμόγελο, βασίζεται στην έκθεση Shoes: Pleasure and Pain που οργάνωσε το Victoria & Albert Museum του Λονδίνου και παρουσιάστηκε από το αμερικανικό Πανεπιστήμιο the Savannah College of Art and Design.

Τα ψηλά τακούνια πάνε πίσω στην Περσία του 15ου αιώνα για να περάσουν στην Ευρώπη μέσω της αριστοκρατίας και των αρρένων μελών της που ήθελαν να ενισχύσουν την εμφάνισή τους και το επιβάλλον τους με επιπρόσθετο ύψος στα παπούτσια τους.

7.    Οι κορσέδες δεν ήταν τόσο επικίνδυνοι όσο νομίζουμε

Το σώμα κλεψύδρας που χάριζε ένας στενός κορσές απομυθοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια ταυτιζόμενο με την καταπίεση του γυναικείου φύλου και τη σεξιστική αντιμετώπισή του από τους άντρες.

Δημοφιλής από το 1500, ο κορσές έμεινε στην γκαρνταρόμπα των γυναικών μέχρι το 1960 που καταδικάστηκε για μία σειρά προβλημάτων υγείας που προκαλούσε η ασφυκτική πίεση που ασκούσε στα εσωτερικά όργανα της γυναίκας.

Ωστόσο, η ιστορικός μόδας Valerie Steele και συγγραφέας του βιβλίου «The Corset: A Cultural History» διαφοροποίησε τη θέση της εξηγώντας ότι το συγκεκριμένο αξεσουάρ-εσώρουχο δεν ήταν τόσο επικίνδυνο όσο νομίζαμε.

Η ίδια στο βιβλίο της λέει ότι η περίμετρος μέσης των 35 εκατοστών που χάριζε υποτίθεται ένας κορσές υπήρξε ένας μύθος και επιχειρηματολογεί εναντίον της παραμόρφωσης των εσωτερικών οργάνων που προκαλούσε η συχνή εφαρμογή του.

Ολοκληρώνοντας την επιχειρηματολογία της, η ιστορικός αμφισβητεί ότι υπήρξε δημιούργημα των αντρών λέγοντας ότι πολλές φορές οι άντρες διαμαρτυρήθηκαν για τη μόδα του κορσέ υπονοώντας ότι οι γυναίκες τον φορούσαν με τη δική τους θέληση και όχι επειδή τους το επέβαλαν οι σύντροφοί τους.

Απλοϊκή ή όχι, η σκέψη της ενισχύεται από την επιτυχία προϊόντων, όπως της εταιρείας Spanx που θεωρούνται συνώνυμα της σμιλευμένης σιλουέτας.