Ανοιξιάτικη ταλαιπωρία; Κρυολόγημα ή αλλεργία;

Ο ερχομός της άνοιξης μπορεί να φέρει μαζί και… ρινική συμφόρηση, βήχα και φτέρνισμα. Κι επειδή είναι συμπτώματα που εμφανίζονται τόσο στο κοινό κρυολόγημα όσο και στην αλλεργία, το αποτέλεσμα είναι να μας προκαλούν σύγχυση ως προς τη διάγνωσή τους. Πώς θα διαπιστώσουμε τι συμβαίνει και πως θα προφυλαχτούμε καλύτερα;

Από την Άντζελα Μολφέτα

Ο ερχομός της άνοιξης με τα ανθισμένα λουλούδια και τα καταπράσινα δέντρα, μας φτιάχνει τη διάθεση αλλά σηματοδοτεί και την έναρξη αλλεργιών για πολλές από εμάς.

Το φτέρνισμα, η φαγούρα στα μάτια και η καταρροή αποτελούν τα κύρια συμπτώματα, τα οποία επηρεάζουν έως και το 42% των ανθρώπων, τους ανοιξιάτικους και τους καλοκαιρινούς μήνες! Τι συμβαίνει;

Το κρυολόγημα προκαλείται από ιούς που προσβάλλουν το ανώτερο αναπνευστικό, κυρίως τη μύτη και τον λαιμό προκαλώντας φλεγμονή σε αυτές τις περιοχές, κατά προτίμηση τους χειμερινούς μήνες.

Οι αλλεργίες, από την άλλη πλευρά, δεν προκαλούνται από ιούς. Η διάρκεια των συμπτωμάτων στο απλό κρυολόγημα κυμαίνεται μεταξύ οκτώ και εννέα ημερών, αν και σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει μέχρι και τρεις εβδομάδες. Τα συμπτώματα στις αλλεργίες διαρκούν πολύ περισσότερο, φθάνοντας έως και μήνες, ενώ  εμφανίζονται πιο συχνά την άνοιξη.

Όταν ένα ευαισθητοποιημένο άτομο έρχεται σε επαφή με αλλεργιογόνους παράγοντες, το ανοσοποιητικό σύστημα λαμβάνει το ερέθισμα λανθασμένα ως απειλή και παράγει αντισώματα, τα οποία ως ανοσοκύτταρα καταλαμβάνουν χώρο στη μύτη, στα μάτια και στους πνεύμονες. Αποτέλεσμα; Ερεθισμοί, φλεγμονές ως και εμφάνιση πυρετού! Γιατί, όμως, κάποιοι άνθρωποι πάσχουν από αλλεργίες και άλλοι όχι;

Ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο;

Οι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο. Αρκετά γονίδια από το DNA, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εμπλέκονται στη ρύθμιση και την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος, έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αλλεργικής ρινίτιδας.

Μάλιστα, έρευνες αποκαλύπτουν πως η κληρονομικότητα ευθύνεται από το 33-91% για την εμφάνιση αλλεργιών σε ένα άτομο. Έτσι, εάν κάποιος στην οικογένειά μας υποφέρει από αλλεργίες, είναι πιθανό να παρουσιαστεί κάποια ευαισθησία και σε εμάς. 

Υπεύθυνο θεωρείται, όμως και το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Σε μια ομάδα ανθρώπων, καθώς προκαλείται υπερβολική αντίδραση στα αλλεργιογόνα, παρατηρείται αλλεργική αντίδραση και εμφάνιση αλλεργικού πυρετού! Στην πραγματικότητα, εάν υποφέρουμε από αλλεργίες, όπως άσθμα, αλλεργική δερματίτιδα ή έκζεμα, ο κίνδυνος να παρουσιάσουμε αλλεργικό πυρετό αυξάνεται.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες επίσης, όπως η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ο καπνός του τσιγάρου και άλλοι ερεθιστικοί παράγοντες μπορεί να μας κάνουν ευάλωτες στις αλλεργίες και στον αλλεργικό πυρετό.

Η κατάσταση εκδηλώνεται με ερεθισμούς στις ρινικές οδούς και στο αναπνευστικό σύστημα, κάνοντας ευκολότερη την είσοδο των  αλλεργιογόνων στο σώμα μας, τα οποία με τη σειρά τους θα πυροδοτήσουν μια αλλεργική απόκριση. Ομοίως, η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα στην πρώιμη ζωή είναι ένας παράγοντας κινδύνου για μεταγενέστερη ανάπτυξη αλλεργικού πυρετού.

Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εκτίθενται σε αλλεργιογόνα πιο συχνά ή σε μεγαλύτερες ποσότητες από άλλους, γεγονός που τους καθιστά πιο ευαίσθητους στην ανάπτυξη αλλεργικού πυρετού. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι ζούμε σε μια περιοχή με υψηλά επίπεδα γύρης ή στην έκθεση μας σε ορισμένα αλλεργιογόνα στον χώρο εργασίας μας, για παράδειγμα.

Γιατί τα συμπτώματα είναι εντονότερα κάποιες εποχές;

Η ποσότητα της γύρης ή άλλων αλλεργιογόνων στον αέρα μπορεί να διαφέρει από έτος σε έτος και από εποχή σε εποχή. Σε μερικά χρόνια, ο αριθμός τής γύρης μπορεί να είναι υψηλότερος, οδηγώντας σε πιο σοβαρά συμπτώματα αλλεργικού πυρετού.

• Οι καιρικές συνθήκες, όπως η θερμοκρασία, η υγρασία και ο άνεμος, μπορούν να επηρεάσουν την ποσότητα και την κατανομή της γύρης στον αέρα. Μια βροχερή άνοιξη μπορεί να απομακρύνει μέρος της γύρης, ενώ ένα ζεστό, ξηρό καλοκαίρι μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη παραγωγή γύρης.
• Το ανοσοποιητικό μας σύστημα μπορεί επίσης, να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου, κάτι που μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο απόκρισης στα αλλεργιογόνα. Αυτό σημαίνει ότι εάν κάποιος είχε σοβαρά συμπτώματα αλλεργικού πυρετού στο παρελθόν μπορεί να παρουσιάσει πιο ήπια συμπτώματα καθώς μεγαλώνει!

Πράγματι, ο αλλεργικός πυρετός μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνός σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες. Καθώς ένα άτομο μεγαλώνει, το ανοσοποιητικό του σύστημα μπορεί να γίνει λιγότερο αντιδραστικό στα αλλεργιογόνα, οδηγώντας και στη μείωση των συμπτωμάτων του αλλεργικού πυρετού.

Τι επηρεάζει περισσότερο;

Γενικά, μπορούμε να εκτεθούμε σε διαφορετικά αλλεργιογόνα σε διαφορετικές χρονιές ή εποχές, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων τους.

Για παράδειγμα, εάν έχουμε αλλεργία στη γύρη χόρτου, η ευαισθησία θα πυροδοτηθεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές από αυτές που προκαλούνται από συγκεκριμένη γύρη δέντρων. Να σημειώσουμε πως ο αλλεργικός πυρετός είναι συχνότερος στα παιδιά.

Ο τρόπος ζωής μας όπως το άγχος, η διατροφή και η άσκηση μπορούν να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και ενδέχεται να συμβάλουν στη σοβαρότητα των συμπτωμάτων του αλλεργικού πυρετού. Όπως γνωρίζουμε, το στρες μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, καθιστώντας το και πιο ευαίσθητο στα αλλεργιογόνα.

Η κλιματική αλλαγή επίσης, μεταβάλλει την ποσότητα και τη σύνθεση της γύρης που απελευθερώνουν τα φυτά, καθώς και το χρονοδιάγραμμα. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες και τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας αναγκάζουν ορισμένα φυτά να παράγουν περισσότερη γύρη, ενώ άλλα είδη μετατοπίζουν τις περιόδους ανθοφορίας τους στις αρχές του έτους. Αυτό σημαίνει ότι οι εποχές της γύρης ξεκινούν νωρίτερα, διαρκούν περισσότερο και γίνονται πιο έντονες.

Συμβουλές για τη διαχείριση του αλλεργικού πυρετού

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε την έξαρση των αλλεργιών και την εμφάνιση του αλλεργικού πυρετού;

• Αποφεύγουμε τα αλλεργιογόνα: Προσπαθούμε να μείνουμε μακριά από τα αλλεργιογόνα που προκαλούν τα συμπτώματα των αλλεργιών μας. Αυτό μπορεί να σημαίνει πως θα πρέπει να μείνουμε σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια υψηλών μετρήσεων γύρης ή να φοράμε μάσκα, εάν εργαζόμαστε σε εξωτερικούς χώρους.
• Χρησιμοποιούμε φίλτρα αέρα: Τοποθετώντας ένα φίλτρο αέρα στον χώρο του σπιτιού ή και στον χώρο εργασίας μας, υψηλής απόδοσης, θα βοηθήσουμε στην απομάκρυνση των αλλεργιογόνων από τον αέρα.
• Φροντίζουμε να μένουν τα παράθυρα κλειστά: Το κλείσιμο των παραθύρων κατά τη διάρκεια υψηλών μετρήσεων γύρης θα αποτρέψει την είσοδο αλλεργιογόνων στον χώρο μας.
• Λήψη αντιϊσταμινικών: Πρόκειται για φαρμακευτικές ουσίες που βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων του αλλεργικού πυρετού αναστέλλοντας τις επιδράσεις της ισταμίνης, η οποία απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια μιας αλλεργικής αντίδρασης.
• Εξετάζουμε την ανοσοθεραπεία: Η ανοσοθεραπεία, επίσης γνωστή ως εμβόλια αλλεργίας, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων του αλλεργικού πυρετού απευαισθητοποιώντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα, με την πάροδο του χρόνου.
• Διαχειριζόμαστε το άγχος: Το άγχος μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα των αλλεργιών και του αλλεργικού πυρετού. Μπορούμε να το διαχειριστούμε με διάφορες τεχνικές όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα ή ασκήσεις βαθιάς αναπνοής, καθώς και με μεθόδους από ειδικούς.

Πριν ξεκινήσουμε κάποια φαρμακευτική αγωγή είναι σημαντικό να μιλήσουμε με τον γιατρό μας, ώστε να λάβουμε τις ιδανικές κατευθύνσεις για την περίπτωσή μας.