Έχετε γαλάζια μάτια; Είστε απόγονος ενός και μόνο ατόμου!
Νέα έρευνα δείχνει ότι τα άτομα με μπλε μάτια έχουν έναν μόνο, κοινό πρόγονο. Μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης εντόπισε μια γενετική μετάλλαξη που έλαβε χώρα πριν από 6-10.000 χρόνια και είναι η αιτία του χρώματος των ματιών όλων των ανθρώπων με μπλε μάτια που ζουν στον πλανήτη σήμερα.
Επιμέλεια: Μαρία Καλοπούλου
Αν λοιπόν, έχετε γαλάζια μάτια σύμφωνα με την επιστήμη είστε απόγονος ενός και μόνου ατόμου. Σύμφωνα λοιπόν με την επιστήμη, η γενετική μετάλλαξη προήλθε από έναν μοναδικό άνθρωπο που έζησε πριν από 6.000 ως και 10.000 χρόνια.
Εδώ και πολλά χρόνια ομάδες ερευνητών εργάζονται για να αποκαλύψουν την αλήθεια πίσω από αυτή την εξέλιξη, εξετάζοντας επί σειρά ετών το γονίδιο OCA2, το οποίο καθορίζει το επίπεδο της καφέ χρωστικής ουσίας στο ανθρώπινο μάτι.
Ποια είναι η γενετική μετάλλαξη
«Αρχικά, όλοι είχαμε καστανά μάτια», είπε ο καθηγητής Hans Eiberg από το Τμήμα Κυτταρικής και Μοριακής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης.
«Αλλά μια γενετική μετάλλαξη που επηρεάζει το γονίδιο OCA2 στα χρωμοσώματά μας είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός «διακόπτη», ο οποίος κυριολεκτικά «απενεργοποίησε» την ικανότητα παραγωγής καστανών ματιών».
Το γονίδιο OCA2 κωδικοποιεί τη λεγόμενη πρωτεΐνη P, η οποία εμπλέκεται στην παραγωγή της μελανίνης, της χρωστικής που δίνει χρώμα στα μαλλιά, τα μάτια και το δέρμα μας.
Όσον αφορά το πώς γνωρίζουμε ότι όλοι οι άνθρωποι συνδέονται με έναν κοινό πρόγονο; Ο λόγος είναι επειδή ακριβώς οι άνθρωποι με μπλε μάτια έχουν ακριβώς την ίδια μετάλλαξη.
Ο «διακόπτης», ο οποίος βρίσκεται στο γονίδιο δίπλα στο OCA2, ωστόσο, δεν απενεργοποιεί εντελώς το γονίδιο, αλλά περιορίζει τη δράση του στη μείωση της παραγωγής μελανίνης στην ίριδα – «αραιώνοντας» αποτελεσματικά τα καστανά μάτια σε μπλε.
Επομένως, η επίδραση του διακόπτη στο OCA2 είναι πολύ συγκεκριμένη. Εάν το γονίδιο OCA2 είχε καταστραφεί ή απενεργοποιηθεί εντελώς, τα ανθρώπινα όντα θα ήταν χωρίς μελανίνη στα μαλλιά, τα μάτια ή το χρώμα του δέρματός τους — μια κατάσταση γνωστή ως αλμπινισμός.
Περιορισμένη γενετική παραλλαγή
Η διακύμανση του χρώματος των ματιών από καφέ έως πράσινο μπορεί να εξηγηθεί από την ποσότητα μελανίνης στην ίριδα, αλλά οι γαλανομάτηδες έχουν μόνο ένα μικρό βαθμό διακύμανσης στην ποσότητα μελανίνης στα μάτια τους.
«Από αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε ότι όλα τα μπλε μάτια συνδέονται με τον ίδιο πρόγονο», λέει ο καθηγητής Eiberg.
«Όλοι έχουν κληρονομήσει τον ίδιο διακόπτη στο ίδιο ακριβώς σημείο στο DNA τους». Τα άτομα με καστανά μάτια, αντίθετα, έχουν σημαντική ατομική διαφοροποίηση στην περιοχή του DNA τους που ελέγχει την παραγωγή μελανίνης.
Ο καθηγητής Eiberg και η ομάδα του εξέτασαν το μιτοχονδριακό DNA και συνέκριναν το χρώμα των ματιών των ατόμων με μπλε μάτια σε χώρες τόσο διαφορετικές όπως η Ιορδανία, η Δανία και η Τουρκία.
Τα ευρήματά του είναι τα τελευταία μιας δεκαετίας γενετικής έρευνας, η οποία ξεκίνησε το 1996, όταν ο καθηγητής Eiberg ενέπλεξε για πρώτη φορά το γονίδιο OCA2 ως υπεύθυνο για το χρώμα των ματιών.
Η φύση ανακατεύει τα γονίδιά μας
Η μετάλλαξη των καστανών ματιών σε μπλε δεν αντιπροσωπεύει ούτε θετική ούτε αρνητική μετάλλαξη. Είναι μία από τις πολλές μεταλλάξεις, όπως το χρώμα των μαλλιών, η φαλάκρα, οι φακίδες και οι φακίδες, που ούτε αυξάνει ούτε μειώνει την πιθανότητα επιβίωσης του ανθρώπου.
Όπως λέει ο καθηγητής Eiberg, «απλώς δείχνει ότι η φύση ανακατεύει συνεχώς το ανθρώπινο γονιδίωμα, δημιουργώντας ένα γενετικό κοκτέιλ ανθρώπινων χρωμοσωμάτων και δοκιμάζοντας διαφορετικές παραλλαγές καθώς το κάνει».
Αποδεικνύεται όμως ότι η γενετική μετάλλαξη που προκαλεί στους ανθρώπους την ανάπτυξη μπλε ματιών προέρχεται στην πραγματικότητα από ένα εντελώς διαφορετικό γονίδιο, που ονομάζεται HERC2. Η φύση δηλαδή απενεργοποιεί πλήρως το OCA2 μετατρέποντας έτσι το καστανό σε μπλε.
