Γιατί η μέση φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος έχει αλλάξει;
Τον 19ο αιώνα η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματός μας θα ήταν γύρω στους 37 με 37.2°C. Εάν δεν θέλαμε λοιπόν, να πάμε στο σχολείο ή στη δουλειά μας, θα έπρεπε να προσπαθήσουμε αρκετά για να ανεβάσουμε το θερμόμετρο στους 38.5-39°C! Τι συνέβη και η μέση θερμοκρασία του σώματός μας έχει κατέβει αισθητά; Και ποια είναι η φυσιολογική θερμοκρασία στις ημέρες μας;
Από την Άντζελα Μολφέτα
Έχουν περάσει περίπου 170 χρόνια, από τότε που ο πρωτοπόρος Γερμανός γιατρός Καρλ Ράινχολντ Άουγκουστ Βούντερλιχ (Carl Reinhold August Wunderlich) το 1851 είχε προσδιορίσει το όριο των 37 βαθμών, ως μέση κανονική θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος.
Μετά την εξέταση 25.000 ατόμων στη Λειψία (βρίσκοντας μια γκάμα θερμοκρασίας από 36.2 έως 37.5), οι γιατροί σε ΗΠΑ και η Ευρώπη επανέλαβαν την έρευνα και κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα. Το ότι σήμερα, θερμοκρασίες από 37.5° C και πάνω αποτελούν ένδειξη πυρετού είναι η νέα πραγματικότητα. Κι αυτό, γιατί η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος έχει πέσει σταδιακά κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα και σήμερα είναι περίπου μισό βαθμό μικρότερη.
Πώς διαπιστώθηκε η αλλαγή της θερμοκρασίας;
Οι ερευνητές, από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, ανέλυσαν τρία σύνολα δεδομένων:
Τη μέση θερμοκρασία σώματος από 23.710 βετεράνους του Αμερικανικού Εμφυλίου πολέμου μεταξύ 1862 και 1930.
Τα στοιχεία από 15.301 αρχεία από αμερικανική εθνική έρευνα για την υγεία που εκτείνεται από το 1971 έως το 1975 και τις 150.280 καταγραφές θερμοκρασίας σώματος από μια βάση δεδομένων του ιδίου του Πανεπιστημίου που καλύπτει την περίοδο από το 2007 έως το 2017.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μέσες θερμοκρασίες σώματος μειώνονταν σταδιακά ανά δεκαετία, ενώ κατέληξαν και στο συμπέρασμα ότι αυτή η απώλεια δεν οφείλεται σε καμία διαφορά στις τεχνικές ή στον εξοπλισμό μέτρησης. Στην πραγματικότητα, πολύ παρόμοιες μέθοδοι μέτρησης θα είχαν χρησιμοποιηθεί τόσο στις μελέτες της δεκαετίας του 1970 όσο και της δεκαετίας του 2000, αλλά και οι δύο αυτές μελέτες έδειξαν ρυθμό μείωσης της θερμοκρασίας παρόμοιο με την πτώση που σημειώθηκε τις προηγούμενες δεκαετίες.
Πού οφείλεται αυτή η μεταβολή;
Παρόλο που δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις ακόμη, για μία τέτοια αξιοσημείωτη μεταβολή στη μέση θερμοκρασίας του σώματος, οι επιστήμονες θεωρούν ότι οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην καλύτερη υγιεινή και την ιατρική φροντίδα καθώς αυτοί οι δύο παράγοντες μειώνουν τις χρόνιες φλεγμονές στο σώμα μας.
Επίσης, είναι πιθανόν να είμαστε μικροβιολογικά πολύ διαφορετικοί από ό,τι ήμαστε κάποτε. Το περιβάλλον στο οποίο ζούμε έχει αλλάξει, το ίδιο και οι θερμοκρασίες στα σπίτια μας, η επαφή μας με τους μικροοργανισμούς και η τροφή μας.
Το γεγονός ότι το σώμα μας έχει πλέον εγκλιματιστεί στην κεντρική θέρμανση και στον κλιματισμό, μπορεί επίσης να έχει μειώσει τους μεταβολικούς ρυθμούς ανάπαυσης.
Παράλληλα, η υγεία μας έχει βελτιωθεί χάρη στη σύγχρονη ιατρική περίθαλψη, στα εμβόλια και στα αντιβιοτικά, με αποτέλεσμα το ανοσοποιητικό μας σύστημα να είναι λιγότερο δραστήριο και οι ιστοί του σώματος να εμφανίζουν μικρότερη φλεγμονή, σε αντίθεση με διάφορες χρόνιες παθήσεις του παρελθόντος, χωρίς θεραπεία, που θα ανέβαζαν τη μέση θερμοκρασία του σώματος.
Συμπερασματικά, όπως λέει η επικεφαλής της έρευνας Dr. Julie Parsonnet, καθηγήτρια ιατρικής στο Stanford, «Δεν είμαστε ακόμη σίγουροι για τους λόγους. Εκείνο που ξέρουμε είναι ότι ζούμε φυσιολογικά. Αλλά τι σημαίνει αυτό πραγματικά; Ενώ επιπλέον, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η μελέτη έχει γίνει μόνο σε πληθυσμό των ΗΠΑ και όχι σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα πρέπει να συνεχίσουμε».
Ενημερωτικά…
- Τις πρωινές ώρες έχουμε χαμηλότερη θερμοκρασία, ενώ τις απογευματινές υψηλότερες, με διακυμάνσεις που δεν ξεπερνούν τους 0.6ο C.
- Για τις γυναίκες, η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη κατά τις πρώτες 14 ημέρες του κύκλου και διατηρείται σε υψηλότερα επίπεδα, μέχρι το τέλος του. Σε περιόδους εγκυμοσύνης η βασική θερμοκρασία συνήθως, ανεβαίνει στους 37.1-37.3ο C.
- Κάποια δραστηριότητα, όπως η μυϊκή άσκηση, ένα πλούσιο γεύμα, η υψηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος ή ένα καυτό ντους, αλλά και το συναισθηματικό στρες είναι πιθανόν, να προκαλέσουν μικρές αυξήσεις στη φυσιολογική θερμοκρασία.
- Οι ηλικιωμένοι έχουν χαμηλότερη θερμοκρασία, όπως και τα άτομα που ακολουθούν φαρμακευτικές αγωγές νευρολογικής φύσεως. Το ίδιο μπορεί να συμβεί, όμως, και όταν καταναλώνουμε αρκετές δόσεις αλκοόλ!
- Η ηλικία μας επίσης, επηρεάζει τη θερμοκρασία του σώματος. Για παράδειγμα, ένας ηλικιωμένος με θερμοκρασία 37.2°C είναι κάπως αυξημένη, ενώ ένας ενήλικος σε νεότερη ηλικία με την ίδια θερμοκρασία είναι συνήθως, εντελώς καλά.
- Όσο υψηλότερη είναι η θερμοκρασία μας, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα για παρουσία σοβαρής λοίμωξης (όπως το covid 19). Και φυσικά, εάν η θερμοκρασία μας ξεπερνά τους 39°C είναι απαραίτητο να λάβουμε άμεση ιατρική γνωμάτευση.
