Μικροπλαστικά στα καλλυντικά: Είναι επιβλαβή;
Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά οι εταιρείες καλλυντικών προτείνουν ανακυκλωμένες συσκευασίες και υλικά, που ακολουθούν το μότο: «πλανήτης, χωρίς πλαστικό!». Τι γίνεται, όμως, όταν τα μικροπλαστικά ή υγρά πλαστικά προστίθενται στις περισσότερες φόρμουλες των προϊόντων ομορφιάς;
Από την Άντζελα Μολφέτα
Τι είναι;
Ο όρος πλαστικό είναι μία κοινή ονομασία που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία ευρεία ποικιλία συνθετικών ή ημισυνθετικών οργανικών στερεών υλικών. Τα μικροπλαστικά προστίθενται στα καλλυντικά με σκοπό κυρίως τον καθαρισμό, την απολέπιση και την πυκνότητα, αλλά και για να προσδώσουν φυσικές και χημικές ιδιότητες στο καλλυντικό προϊόν.
Τα μικροπλαστικά ή υγρά πλαστικά βρίσκονται στο 87% των κύριων καλλυντικών προϊόντων.
Έχουν ως δομικά στοιχεία πολυμερή (συνθετικές ρητίνες) μεγάλου μοριακού βάρους, όπου αναμειγνύονται με πρόσθετα (πλαστικοποιητές, χημικές ουσίες), για βελτίωση των ιδιοτήτων τους, αύξηση της ανθεκτικότητας και του χρόνου ζωής τους.
Συνολικά υπάρχουν 45 μοναδικά είδη πλαστικού και κάθε τύπος έχει δεκάδες παραλλαγές. Οι επιστήμονες βέβαια, μπορούν να αλλάξουν τη φυσική δομή προς όφελος της εφαρμογής για την οποία χρησιμοποιείται.
Η προσθήκη τους στα καλλυντικά
Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα πρωτογενή και δευτερογενή μικροπλαστικά. Στην κοσμητολογία χρησιμοποιούνται τα πρωτογενή μικροπλαστικά. Προστίθενται ως μικρά σωματίδια (<5mm) και περιέχονται σε πολλά προϊόντα, όπως καθαριστικά προσώπου και απολεπιστικά, προϊόντα για την περιποίηση των μαλλιών, αφρόλουτρα, αντηλιακές κρέμες, οδοντόκρεμες και προϊόντα μακιγιάζ για λάμψη, σκιές ματιών, πούδρες, μολύβια μακιγιάζ, προϊόντα για τη φροντίδα των χειλιών, κραγιόν, μάσκαρα, βερνίκια νυχιών, αποσμητικά και στα glitter.
Τα πιο γνωστά μικροπλαστικά λόγω των πολλαπλών χρήσεων, στα καλλυντικά, χωρίς όμως να περιορίζονται σε αυτά είναι:
- Το πολυαιθυλένιο (PE- polyethylene)
- Το πολυπροπυλένιο (PP- polypropylene)
- Ο μεθακρυλικός μεθυλεστέρας (PMMA- polymethyl Methacrylate)
- Η πολυουρεθάνη (polyurethane)
- Το τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (PET- polyethylene terephthalate)
- Τα ακρυλικά συμπολυμερή (acrylates polymer)
- Το νάιλον (nylon)
Στις λίστες των συστατικών, ορισμένοι τύποι υγρών πλαστικών μπορεί να καταλήγουν σε -κώνο ή -σιλοξάνιο. Για παράδειγμα, διμεθικόνη, κυκλομεθικόνη, κυκλοπεντασιλοξάνη κ.λπ. Μπορούν επίσης, να περιλαμβάνουν πολυαιθυλενογλυκόλες (PEGs), πολυμερή (όπως ακρυλικά συμπολυμερή), βουτυλένιο και καρβομερή.
Το κερί πετρελαίου (petrolatum) είναι ένα ακόμα συστατικό, που θα μπορούσε να ταξινομηθεί τεχνικά ως υγρό πλαστικό. Είναι λοιπόν, δύσκολο να εντοπιστούν επακριβώς καθώς μπορεί να έχουν διαφορετικά ονόματα.
Επίσης, θα πρέπει να υπολογίσουμε πως δεν υπάρχει σαφής συναίνεση ανάμεσα στα κράτη της παγκόσμιας κοινότητας, όσον αφορά την ταξινόμηση των μικροπλαστικών ή υγρών πλαστικών, καθώς και στην ποσοστιαία εφαρμογή τους, αν και συνήθως δεν περιέχονται σωματίδια μικρότερα του 0,1mm.
Ο ρόλος τους στα προϊόντα ομορφιάς
Στην πραγματικότητα, το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των υλικών, αντικατοπτρίζεται στην ετυμολογία της λέξης: «πλαστικός» σημαίνει αυτός που μπορεί να διαμορφωθεί, όπου και «πλαστός» σημαίνει χυτευμένος!
Πρωτοεμφανίστηκαν τη δεκαετία του ’60 και σήμερα, προστίθενται σχεδόν σε όλες τις συνθέσεις! Πώς λειτουργούν και κατά πόσο μας επιβαρύνουν, τελικά;
Όταν λοιπόν, προστίθενται στα καλλυντικά μπορούν να πυκνώσουν ένα προϊόν με αποτέλεσμα για παράδειγμα, να παραμένει στα μαλλιά αντί να γλιστράει, να προσθέσουν χρώμα ή λάμψη σε διάφορα προϊόντα μακιγιάζ, να δράσουν ως γαλακτωματοποιητές και μαλακτικά δέρματος, να λειτουργήσουν ως συνδετικοί παράγοντες για τις απορροφητικές ουσίες σε υγρά ή ακόμα, και να ενισχύσουν τα αντηλιακά φίλτρα ή να «γεμίσουν» τις λεπτές γραμμές και ρυτίδες.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν εξίσου επιτυχημένες εναλλακτικές, ενώ το συγκεκριμένο υλικό είναι και πολύ φθηνό, ειδικά σε σύγκριση με άλλα υλικά αυτή την περίοδο. Οπωσδήποτε και συστατικά που ερευνώνται αυτή τη στιγμή θα πρέπει να μελετηθούν σε βάθος χρόνου, ώστε να χρησιμοποιηθούν ως αντικαταστάτες.
Χωρίς πλαστικό;
Εάν θέλουμε να υποστηρίξουμε προϊόντα χωρίς πλαστικό, τότε θα πρέπει να υπάρξει κάποιος συμβιβασμός από τη μεριά μας. Τα αισθητικά οφέλη, όπως η αύξηση της λάμψης, η διάρκεια και η λείανση της υφής δεν θα είναι απαραίτητα χειρότερα, αλλά θα είναι διαφορετικά.
Πρόκειται για μια νέα αισθητηριακή εμπειρία, όπου η ενυδατική μας κρέμα μπορεί να μην είναι απόλυτα λευκή και το τζελ στα μαλλιά μας να μην κολλάει σαν σούπερ κόλλα, αλλά θα μπορέσουμε να τα συνηθίσουμε, δεν συμφωνείτε;
Τα υγρά πλαστικά αποτελούν σημαντική απειλή για το περιβάλλον, τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και την ανθρώπινη υγεία, ως ύπουλος μολυσματικός παράγοντας.
Αν και μέχρι σήμερα, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη χρήση καλλυντικών που περιέχουν μικροπλαστικά είναι αβέβαιες, πρόσφατες μελέτες απέδειξαν ο ρυθμός εξάπλωσης και ο κίνδυνος τοξικότητας αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο και οπωσδήποτε, ένα σοβαρό περιβαλλοντικό εχθρό.
Αξίζει να αναφέρουμε πως η απόρριψη μικροπλαστικών ανά άτομο τον χρόνο στη Γερμανία υπολογίστηκε στα 6,2 γρ., ενώ ο πληθυσμός των ΗΠΑ ενδέχεται να εκπέμπει κατ’ εκτίμηση 263 τόνους μικροπλαστικά πολυαιθυλενίου ανά έτος!
Νέες εξελίξεις, όπως υλικά βιοτεχνολογίας μελετώνται ως αντικαταστάτες των υγρών πλαστικών. Για παράδειγμα, μια πρωτεΐνη μεταξιού που ονομάζεται Activated Silk 33B, μοιάζει πολλά υποσχόμενη!
Πρόκειται για ένα μονομερές, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τοπικές συνθέσεις για τη σύνδεση γαλακτωμάτων, ακριβώς όπως τα πλαστικά πολυμερή, αλλά με πρόσθετα οφέλη για το δέρμα και χωρίς τα περιβαλλοντικά προβλήματα που την συνοδεύουν.
Επίσης, έρευνες γύρω από μια πρωτεΐνη που έχει υποστεί ζύμωση αποκαλύπτει πως μπορεί να υποστηρίξει τον φραγμό του δέρματος και να βελτιώσει την παραγωγή κολλαγόνου, χωρίς τη χρήση πετροχημικών εισροών και υλικών που προέρχονται από ζώα ή χημικές διεργασίες. Ίδωμεν!
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Προφανώς, θα πρέπει να επιλέξουμε καλλυντικά προϊόντα χωρίς πλαστικό, αν και όπως αναφέραμε ήδη είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπίσουμε τα αντίστοιχα στοιχεία στη λίστα των συστατικών.
Θα πρέπει να είμαστε πρόθυμες ως προς τη διαφοροποίηση των προσδοκιών μας, τόσο όσον αφορά την υφή του προϊόντος, όσο και στο αποτέλεσμα.
Η αειφορία στη βιομηχανία ομορφιάς δεν πρέπει να αφορά μόνο στη συσκευασία, αλλά και στη σύνθεση του προϊόντος, ακόμα και εάν επιλέξουμε φυσικά συστατικά.
Μπορούμε να εκπαιδευτούμε καλύτερα, να υπερασπιστούμε τη θέση μας και με ανοιχτό μυαλό να υποστηρίξουμε τις εταιρείες που συμμετέχουν σε αυτό!
