Πώς η [Αμερικανική] Κυβέρνηση έκανε τον κόσμο παχύσαρκο;

Από τότε που εισήχθη η Πυραμίδα των Τροφίμων στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ο μέσος Αμερικανός [και o μέσος Έλληνας] έχει γίνει πιο παχύς και πιο άρρωστος. Μήπως αυτή η διατροφική οδηγία -η βάση της σύγχρονης “υγιεινής διατροφής”- μας οδήγησε σε λάθος κατεύθυνση; Εάν ναι, πώς συνέβη αυτό και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτό; Ο καρδιολόγος Δρ. Bret Scher από το Prager University εξηγεί πώς ξεκίνησαν όλα και πώς μία λάθος μελέτη με παραπλανητικά στοιχεία και η κακή επιστήμη έχει αυτά τα επιζήμια αποτελέσματα.

Πώς γίνεται από τότε που η κυβέρνηση άρχισε να μας λέει τι να φάμε, να έχουμε γίνει παχύτεροι και πιο άρρωστοι;

Το 1977, όταν η κυβέρνηση έθεσε για πρώτη φορά διαιτητικές οδηγίες, ο μέσος Αμερικανός άνδρας ζύγιζε 77 κιλά. Τώρα ζυγίζει 89. Η εικόνα δεν είναι καλύτερη για τις γυναίκες, από τα 66 ανέβηκαν στα 77 κιλά Και δεν χρειάζεται κανείς μια πανεπιστημιακή μελέτη για να καταλάβει ότι το ίδιο συμβαίνει και στα παιδιά. Απλά κοιτάξτε γύρω σας.

Η αύξηση βάρους έχει συνέπειες στην πραγματική ζωή: το ποσοστό των Αμερικανών που έχουν διαγνωστεί με διαβήτη τύπου 2 – μια κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά ιατρικά προβλήματα – αυξήθηκε από 2% το 1977 σε πάνω από 9% το 2015. Σε απόλυτους αριθμούς, αυτό είναι, από 5 εκατομμύρια σε πάνω από 30 εκατομμύρια ανθρώπους.

Πώς έγινε αυτό;

Όλα ξεκίνησαν αρκετά αθώα τη δεκαετία του 1950, όταν ο Πρόεδρος Ντουάιτ Αϊσενχάουερ  είχε ένα καρδιακό επεισόδιο ενώ βρισκόταν στον Λευκό Οίκο. Ξαφνικά, το ζήτημα της υγείας της καρδιάς έγινε εθνική εμμονή.

Λάβετε υπόψη ότι αυτή ήταν μια εποχή κατά την οποία οι επιστήμονες είχαν ξεκλειδώσει τα μυστικά του DNA, θεραπεύθηκαν ασθένειες που ήταν κάποτε ανίατες, όπως η πολιομυελίτιδα και αρκετά άλλα ιατρικά επιτεύγματα Σίγουρα, έπρεπε να υπάρχει μια επιστημονική λύση για τις καρδιακές παθήσεις.

Και υπήρχε! Ένας χαρισματικός ιατρικός ερευνητής από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, ο Ancel Keyes την είχε. Η χοληστερόλη, δήλωσε ο Keyes, ήταν ο κακός της υπόθεσης, σε ό,τι αφορά τις καρδιακές παθήσεις.

Η πλέον διάσημη μελέτη του «των επτά χωρών» ξεκαθάριζε μια για πάντα -τουλάχιστον στο μυαλό του- ότι οι άνθρωποι που κατανάλωναν υψηλές ποσότητες λιπαρών, ειδικά κορεσμένων λιπαρών, είχαν υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης και συνεπώς υψηλότερα ποσοστά καρδιακών προσβολών.

Το σύνθημα: Μειώστε την πρόσληψη λίπους και θα μειώσετε τον κίνδυνο καρδιακής νόσου

Ο απόλυτα βέβαιος Keyes διέδωσε το μήνυμα. Ως ισχυρό μέλος της American Heart Association (Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία), βρισκόταν σε πολύ ισχυρή θέση για να το κάνει. Υπήρχε μόνο ένα πρόβλημα: Η μελέτη του Keyes ήταν κακή επιστήμη.

Το μέγεθος του δείγματος ήταν τόσο μικρό, η ακεραιότητα συλλογής δεδομένων τόσο άθλια και οι μεταβλητές του τρόπου ζωής μεταξύ των χωρών που μελετούσε τόσο μεγάλες, ώστε η έρευνά του δεν είχε επιστημονική ισχύ. Με άλλα λόγια, υποστήριξε ένα συμπέρασμα που δεν μπορούσε να αποδείξει.

Όταν άλλοι επιστήμονες αμφισβήτησαν τα συμπεράσματα του Keyes, βρέθηκαν αντιμέτωποι με έντονες αντιρρήσεις, όπως: «οι άνθρωποι πεθαίνουν, ενώ εσείς προβάλλετε  αντιρρήσεις για ασήμαντα σημεία που αφορούν στα στοιχεία». Και «υπάρχουν μεγάλα οφέλη ενώ δεν υπάρχουν κίνδυνοι» στην υιοθέτηση αυτού του νέου τρόπου διατροφής.

Το 1973, η American Heart Association καθόρισε το όριο πρόσληψης σε κορεσμένα λιπαρά στο 10%, και το 1977 η κυβέρνηση των ΗΠΑ ακολούθησε το παράδειγμα. Από πού προέκυψε η τιμή του 10%; Δεν προήλθε από επιστημονικά δεδομένα. Ήταν απλώς μια υπόθεση της κυβερνητικής επιτροπής.

Αυτό συνέβη παρά τα αντίθετα αποδεικτικά στοιχεία όπως η μελέτη εργαζομένων της Western Εlectric Company του 1957 που δεν έδειξε διαφορά στις καρδιακές προσβολές σε αυτούς που κατανάλωναν περισσότερα ή λιγότερα κορεσμένα λιπαρά. Μια μακροπρόθεσμη μελέτη των ίδιων ατόμων της Western Εlectric το 1981 κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Αλλά και πάλι, κανείς δεν ήθελε να το ακούσει.

Και φτάσαμε στη «Διατροφική Πυραμίδα»

Για να διευκολυνθεί η κατανόηση και η διάδοση του μηνύματος στα σχολεία, δημιουργήθηκε η “Διατροφική Πυραμίδα”. Αυτό είναι το σχέδιο που είδατε πρώτη φορά στην τρίτη ή τέταρτη τάξη του Δημοτικού με όλα τα υποτιθέμενα καλά τρόφιμα στο κάτω μέρος – που σημαίνει “τρώτε πολλά από αυτά” και τα κακά τρόφιμα στην κορυφή- “αυτά να τα τρώτε σε περιορισμένη ποσότητα”.

Ο τρόπος που σιτίζονται τα παιδιά μας στο σχολείο, το πώς τρέφονται τα στρατεύματά μας, το πώς τρέφονται οι άρρωστοι στα νοσοκομεία, ποιες καλλιέργειες φυτεύουμε και πώς ταΐζουμε τα βοοειδή μας, βασίζονται όλα σε αυτό το παραπλανητικό διατροφικό μοντέλο.

Καθώς οι Αμερικανοί έτρωγαν λιγότερο κορεσμένο λίπος -μαργαρίνη αντί για βούτυρο, επεξεργασμένα έλαια όπως καλαμποκέλαιο αντί για ελαιόλαδο, γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, γιαούρτι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, έτσι άρχισαν να τρώνε περισσότερα «υγιεινά για την καρδιά» ολικής άλεσης δημητριακά, όπως ακριβώς συστήνει η Διατροφική Πυραμίδα και η ενημερωμένη της έκδοση που ονομάζεται MyPlate (Το πιάτο μου).

Καθώς η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών μειώθηκε σχεδόν κατά 40%, η κατανάλωση ραφιναρισμένων δημητριακών -υδατανθράκων που μετατρέπονται σε ζάχαρη στο σώμα – αυξήθηκε σημαντικά. Η συνολική πρόσληψη θερμίδων άρχισε επίσης να αυξάνεται.

Αυτό συνέβη σε σημαντικό βαθμό επειδή και οι εταιρείες τροφίμων εκμεταλλεύτηκαν τη μανία: «με χαμηλά λιπαρά». Μείωσαν το λίπος και αύξησαν τη ζάχαρη. Ξαφνικά, τα σούπερ-μάρκετ γέμισαν με υποτιθέμενα υγιή «χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη» τρόφιμα. Και ίδιο ισχύει και σήμερα.

Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη διεγείρουν τα κέντρα ανταμοιβής στον εγκέφαλο και μας κάνουν να θέλουμε κι άλλο. Έτσι φτάσαμε στην περίφημη ατάκα για τα πατατάκια: “Βάζω στοίχημα ότι δεν μπορείτε να φάτε μόνο ένα!”

Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας πιο παχύς πληθυσμός, με όλο και μεγαλύτερα προβλήματα υγείας, όπως ο διαβήτης τύπου 2, ένα πρόβλημα που χειροτερεύει, δεν βελτιώνεται.

Πώς μπορούμε να βγούμε από αυτή την καταστροφική πορεία;

Υπάρχουν πολλές απαντήσεις: για μερικούς, μπορεί να είναι μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Για άλλους, να είναι μια μεσογειακή διατροφή. Για κάποιους, μπορεί να είναι χορτοφαγία ενώ για άλλους, μπορεί να είναι κάτι άλλο.

Πρέπει να βρείτε την καλύτερη λύση για εσάς. Και αυτό είναι στ’ αλήθεια το θέμα: πρέπει να αναλάβουμε υπευθυνότητα για την υγεία μας.

Εάν υπάρχει ένα πράγμα που μας δίδαξε η Διατροφική Πυραμίδα αυτό είναι: Μην βασίζεστε στην κυβέρνηση για να σας φροντίσει.