Τα «έψιλον» των τροφίμων: Τι ξέρουμε για τα πρόσθετα
Έχουν ωραία εμφάνιση και απολαυστική γεύση. Πόσο ευεργετικά, όμως, είναι για την υγεία μας, τα τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά; Πραγματικά, οι κίνδυνοι στους οποίους υποβάλλουμε τον οργανισμό μας είναι απίθανοι! Ας δούμε, πώς μπορούμε να έχουμε τον έλεγχο της κατάστασης και της υγείας μας, τελικά!
Από την Άντζελα Μολφέτα
Τα πρόσθετα που περιέχονται στα συσκευασμένα τρόφιμα, κρύβουν πολλούς κινδύνους για τον οργανισμό μας. Με την τυποποίησή τους, ως «Ε», δεν γίνεται αντιληπτή η δραστική τους ουσία. Παρ’ όλα αυτά είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται σε κάθε προϊόν η κατηγορία που ανήκει το πρόσθετο, π.χ. χρωστική και να ακολουθεί το πλήρες όνομα ή ο αριθμητικός κωδικός με αρχικό γράμμα το Ε. Δυστυχώς, οφείλουμε να ελέγχουμε λεπτομερειακά, καθένα από τα τρόφιμα που πρόκειται να καταναλώσουμε, διότι ακόμα και όταν αναγράφονται στοιχεία, όπως «χωρίς συντηρητικά» ή «δεν περιέχει χρωστικές», στην πραγματικότητα αυτό δεν σημαίνει πως δεν συμπεριλαμβάνονται στα συστατικά τους άλλου είδους επικίνδυνα πρόσθετα. Η λίστα που ακολουθεί βοηθά να ξεκαθαρίσουμε γρήγορα την κατάσταση, αν και θα χρειαστούμε να καταναλώσουμε πολύ περισσότερο χρόνο την επόμενη φορά που θα επιλέξουμε προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
1. Χρωστικές
Από τις πιο συνηθισμένες ουσίες, που χρησιμοποιούνται για να κάνουν το χρώμα των τροφίμων πιο ελκυστικό και κατά συνέπεια καταναλωτικό προϊόν.
Συνήθως, βρίσκονται σε: Αναψυκτικά, τσίχλες, καραμέλες, ζελέ, τυποποιημένα κέικ, γκοφρέτες, ζαχαρωτά, παγωτά ή παγωμένα γλυκίσματα, γλειφιτζούρια, γρανίτες, μαρμελάδες, τυποποιημένα γλυκά.
Οι πιο επικίνδυνες: Ε102 (έχει απαγορευθεί σε πολλές χώρες), Ε104 (κίτρινο κινολίνης), Ε110 (κίτρινο sunset FCF, κιτρινοπορτοκαλί S), Ε120 (κοχελίνη, καρμινικό οξύ, καρμίνες), Ε122 (αζωρουμπίνη, καρμοϊσίνη), Ε123 (αμαράνθη), Ε124 (ερυθρό κοχελίνης Α), Ε127 (ερυθροσίνη), Ε131 (μπλε πατεντέ V), Ε132 (ινδικοτίνη ή ινδικοκαρμίνη), Ε133 (λαμπρό κυανό FCF), Ε150 (καραμελόχρωμα), Ε154 (καστανό FK ή καστανό τροφίμων Ι), Ε155 (καστανό ΗΤ ή καστανό τροφίμων 3), Ε407 (καραγενάνη πηκτική ουσία, προέρχεται από τα φύκια και πρόσφατα συνδέθηκε με τον καρκίνο).
Πιθανές παρενέργειες: Δερματικές ευαισθησίες, αλλεργίες, κρίσεις άσθματος, ελάττωση λευκών αιμοσφαιρίων (μείωση ανοσοπροστασίας του οργανισμού), πρόκληση συγχυτικών καταστάσεων, αϋπνία, ερύθημα, προβλήματα θυροειδούς, υπερκινητικότητα, καρκινογένεση, γαστρεντερικά προβλήματα.
2. Συντηρητικά
Τα χρησιμοποιούν για να αυξήσουν τον χρόνο διατήρησης των τροφίμων και να απομακρύνουν πιθανότητα αλλοίωσής τους, χωρίς να υποβαθμιστεί η ποιότητα τους. Τα περισσότερα συντηρητικά, όμως, κρύβουν υψηλούς τοξικολογικούς κινδύνους για την υγεία μας.
Συνήθως, βρίσκονται σε: Σχεδόν στα πάντα και γενικά σε πάρα πολλά τυποποιημένα τρόφιμα, όπως αναψυκτικά, μπισκότα, σνακ, αμυλώδη, κονσέρβες, μαρμελάδες, είδη ζαχαροπλαστικής, κρουασάν, και άλλα πολλά.
Τα πιο επικίνδυνα: Ε210 (βενζοϊκό οξύ), Ε211 (βενζοϊκό νάτριο), Ε212 (βενζοϊκό κάλιο), Ε214 (P-υδροξυβενζοϊκό αιθύλιο), Ε215 (άλας P-υδροξυβενζοϊκού αιθυλίου με νάτριο), Ε218 (P-υδροξυβενζοϊκό μεθύλιο), Ε219 (άλας P-υδροξυβενζοϊκού μεθυλίου με νάτριο), Ε220 (διοξείδιο του θείου), Ε249 (νιτρώδες κάλιο), Ε250 (νιτρώδες νάτριο), Ε251 (νιτρικό νάτριο), Ε252 (νιτρικό κάλιο), Ε296 (μηλικό οξύ – πρέπει να αποφεύγεται από βρέφη και νήπια).
Πιθανές παρενέργειες: Νευρικές διαταραχές, υπερκινητικότητα, αναιμία, κρίσεις άσθματος, μαθησιακές δυσκολίες σε ευάλωτα παιδιά, προβλήματα συμπεριφοράς, εντερικές διαταραχές, αλλεργικές αντιδράσεις, καρκινογένεση.
*Η φορμαλδεΰδη, το συντηρητικό που χρησιμοποιείται για την κατασκευή πλαστικών και ξύλινων προϊόντων, μέχρι και τις λακ μαλλιών ή για την συντήρηση των πτωμάτων, σε πλήθος αναψυκτικών, γεύματα ψητοπωλείων και προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας ή συντήρησης νωπών ψαριών, προκαλεί βλάβες στο DNA, οι οποίες συνδέονται με πρόωρη γήρανση, κίρρωση του ήπατος, καθώς και εκφυλιστικές παθήσεις του νευρικού συστήματος, όπως Πάρκινσον και υπερκινητικότητα στα παιδιά.
3. Αντιοξειδωτικά
Χρησιμοποιούνται και αυτά για να επιμηκυνθεί ο χρόνος διατήρησής τους. Επιβραδύνουν ή αποτρέπουν τις αλλοιώσεις που ενδέχεται να δημιουργηθούν στην οσμή και στη γεύση, εξαιτίας των οξειδώσεων.
Συνήθως, βρίσκονται σε: Πολλά αφυδατωμένα προϊόντα, όπως τυποποιημένη σκόνη πουρέ, έτοιμες σούπες, πατάτες, ζαχαρωτά, ζελεδάκια, φυτικά λίπη, καραμέλες, τσίχλες, έλαια τηγανίσματος και σε πολλά έτοιμα μείγματα για την παρασκευή γλυκισμάτων και παγωτών.
Τα πιο επικίνδυνα: Ε310 (γαλλικός προπυλεστέρας), Ε311 (γαλλικός οκτυλεστέρας), Ε312 (γαλλικός δωδεκυλεστέρας), Ε316 (ερυθορβικό νάτριο ή ισοσκορβικό νάτριο), Ε320 (βουτυλική υδροξυανισόλη ή ΒΗΑ – απαγορεύεται στις τροφές για νήπια), Ε321 (βουτυλική υδροξυτολουόλη ή ΒΗΤ).
Πιθανές παρενέργειες: Αρνητικές επιδράσεις στα οιστρογόνα των κοριτσιών με ανισορροπία στη φυσιολογική ανάπτυξη, τροφική δυσανεξία, αλλεργικές αντιδράσεις, κρίσεις άσθματος, γαστρικές ενοχλήσεις, εξανθήματα.
4. Ενισχυτικά γεύσης
Προστίθενται για να κάνουν πολύ πιο νόστιμη και ελκυστική τη γεύση των τροφίμων. Πρωταγωνιστούν στα junk foods και είναι ιδιαίτερα εθιστικά και άκρως νευροτοξικά, με σοβαρές πιθανότητες να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στο νευρικό σύστημα και στις λειτουργίες του εγκεφάλου.
Συνήθως, βρίσκονται σε: γεύματα fast food, γεύματα κινέζικων ρεστοράν, κονσέρβες, αλλαντικά, διάφορα αρτύματα, κύβους ενίσχυσης γεύσης, καρυκεύματα, σακχαρώδη προϊόντα, έτοιμες σάλτσες, σούπες στιγμιαίας παρασκευής.
Τα πιο επικίνδυνα: Ε612 (γλουταμινικό μονονάτριο ή MSG), Ε620 (γλουταμινικό οξύ), Ε621 (γλουταμινικό νάτριο), Ε622 (όξινο γλουταμινικό κάλιο), Ε623 (όξινο γλουταμινικό ασβέστιο), Ε627 (γουανιλικό νάτριο), Ε632 (ινοσινικό νάτριο), Ε635 (ινσοσινικό κάλιο), Ε635 (άλατα με νάτριο των 5-ριβοζονουκλεοτιδίων – δεν επιτρέπεται σε βρεφικές και παιδικές τροφές).
Πιθανές παρενέργειες: Σοβαρές διαταραχές και βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα, ζαλάδες, ημικρανίες, συχνοί πονοκέφαλοι, ναυτίες, μείωση πνευματικής απόδοσης, υπερκινητικότητα, αύξηση επιθυμίας για κατανάλωση τροφής (ορεξιογόνα), αλλεργικές αντιδράσεις, υπογλυκαιμία, παχυσαρκία, προβλήματα συγκέντρωσης.
5. Γλυκαντικές ουσίες
Αρκετά δημοφιλείς ουσίες προς αντικατάσταση μέρους ή όλης της ζάχαρης. Συναντώνται σε πολλά είδη τροφίμων, αναψυκτικά, τρόφιμα διαίτης (light) και σε εξειδικευμένες προτάσεις για διαβητικούς. Γενικά, απαγορεύεται η χρήση τους σε βρεφικές ή νηπιακές τροφές, με εξαίρεση κάποια ειδικά προϊόντα που καλύπτουν συγκεκριμένες, ειδικές διαιτητικές ανάγκες.
Συνήθως, βρίσκονται σε: Στα περισσότερα προϊόντα με μειωμένες θερμίδες (light), αναψυκτικά διαίτης, παγωτά, γλυκά, τυποποιημένα επιδόρπια, μπισκότα, καραμέλες, τσίχλες, τροφές με μειωμένα σάκχαρα, κουλουράκια.
Οι πιο επικίνδυνες: Ε950 (ακετοσουλφαμικό κάλιο), Ε951 (ασπαρτάμη), Ε952 (κυκλαμικό οξύ), Ε962 (άλας ασπαρτάμης-ακετοσουλφάμης), E966 (λακτιτόλη).
Πιθανές παρενέργειες: Έντονες επιδράσεις στο νευρικό σύστημα, αλλαγές στην διάθεση (ισχυρές μεταπτώσεις), ημικρανίες, διάρροια, γαστρεντερικές διαταραχές, ναυτία.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Η χρήση πρόσθετων δεν επιτρέπεται σε βασικά είδη διατροφής, όπως το γάλα, το ελαιόλαδο, τα μακαρόνια, το ρύζι, τα όσπρια, οι φυσικοί χυμοί φρούτων, το νωπό ή κατεψυγμένο κρέας και τα φρέσκα ψάρια.
