Η μακριά ιστορία πίσω… από τα μακριά μαλλιά! Η εξελικτική εξήγηση για ένα σύμβολο ομορφιάς

Τα μακριά μαλλιά ανακηρύχθηκαν ως γυναικείο χαρακτηριστικό πολύ πριν από οποιοδήποτε άλλο τρέχον πρότυπο ομορφιάς. Και πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι άνδρες προτιμούν τα μακριά μαλλιά στις γυναίκες, όχι μόνο σήμερα, αλλά και σε όλη την ανθρώπινη ιστορία. Ένα πρότυπο ομορφιάς που μοιράζονται σχεδόν όλες οι φυλές, οι πολιτισμοί και οι εθνότητες. Μα γιατί υπάρχει η προσδοκία ότι οι γυναίκες πρέπει να έχουν μακριά μαλλιά; Και τι σημασία έχει;

Από τη Μαρία Καλοπούλου

Προκειμένου να κατανοήσουμε την ευρύτερη σημασία των μαλλιών διαχρονικά, ας γυρίσουμε πολύ πίσω. Από τους βιβλικούς χρόνους, οι γυναίκες έπρεπε να έχουν μακριά μαλλιά ενώ οι άνδρες είχαν συγκριτικά πιο κοντές χαίτες. Στους αρχαίους ελληνικούς και ρωμαϊκούς πολιτισμούς, τα μακριά μαλλιά συνδέονταν με τη δύναμη και τον πλούτο.

Όλες οι αριστοκρατικές βασιλικές οικογένειες, συμπεριλαμβανομένων των ανδρών, είχαν μακριά μαλλιά, ενώ οι κρατούμενοι και οι υπηρέτες, που διέθεταν χαμηλό κοινωνικοοικονομικό καθεστώς, αναγκάζονταν να ξυρίζουν το κεφάλι τους.

Η ίδια τάση ήταν παρούσα σε όλη την εποχή της Αναγέννησης, της βικτωριανής και της αποικιακής εποχής σε όλο τον κόσμο. Το θέμα της εξίσωσης των μαλλιών με τη δύναμη μεταφέρθηκε ακόμη και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι Ναζί υπέβαλαν τους Εβραίους κρατούμενους στο κόψιμο των μαλλιών τους.

Η ιστορία έχει αποδείξει ξανά και ξανά ότι τα μακριά όμορφα μαλλιά υποδηλώνουν πλούτο και δύναμη, επομένως η έλλειψή τους αντιπροσωπεύει τη φτώχεια και την καταπίεση.

Όμως, ενώ οι άνδρες έχουν κόψει τα μαλλιά τους πιο κοντά με την πάροδο του χρόνου, οι γυναίκες όχι. Γιατί λοιπόν η διαφορά στο μήκος των μαλλιών; Υπάρχει στην πραγματικότητα μια ρητή εξήγηση για αυτή την τάση στη Βίβλο, η οποία οι ιστορικοί πιστεύουν ότι έχει τροφοδοτήσει αυτόν τον πολιτισμικό κανόνα για αιώνες: Ενώ οι γυναίκες επαινούνται για τα μακριά μαλλιά, οι άνδρες ντρέπονται.

Ο απόστολος Παύλος στην επιστολή προς Κορινθίους αναφέρει: «Δεν διδάσκει ούτε η ίδια η φύση ότι αν ένας άντρας έχει μακριά μαλλιά, είναι ντροπή γι’ αυτόν, αλλά αν μια γυναίκα έχει μακριά μαλλιά, είναι δόξα γι’ αυτήν».

Επιπλέον, η άποψη ότι οι άνδρες βρίσκουν τα μακριά μαλλιά ελκυστικά και θηλυκά θα μπορούσε να είναι ένα επιπλέον κίνητρο για τις γυναίκες να διατηρήσουν μακριά μαλλιά.

Τα μαλλιά είναι εξαιρετικά επικοινωνιακά, λέει ο Stenn, καθηγητής παθολογίας και δερματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Yale, επιτρέποντας στα άτομα να στέλνουν «μηνύματα υγείας, σεξουαλικότητας, θρησκευτικότητας, δύναμης» με την πρώτη ματιά.

Σύμβολο υγείας και νεότητας

Εκτός από ένα σύμβολο κοινωνικής κατάστασης ή θρησκευτικό τελετουργικό, το να έχεις μακριά, πυκνά μαλλιά αντιπροσωπεύει την υγεία και τη νεότητα. Τα μακριά μαλλιά μπορούν να συνδεθούν με καλή υγιεινή και υγιεινές συνήθειες ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή τον πολιτισμό στον οποίο ανήκει μία γυναίκα.

Στην πραγματικότητα, η απώλεια μαλλιών είναι συχνά ένα από τα πρώτα και πιο ενδεικτικά σημάδια ασθενειών όπως ο καρκίνος, η δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού ή κάποια φλεγμονή.

Τα μακριά μαλλιά δείχνουν ότι το σώμα σας ευνοεί την ανάπτυξη όπως θα έπρεπε φυσιολογικά. Και επομένως, μπορεί επίσης να ερμηνευθεί ως σημάδι μιας γόνιμης γυναίκας.

Ο Stenn, πιστεύει ότι η υγεία είναι ίσως η βασική αιτία της σημασίας των μακριών μαλλιών. «Για να έχεις μακριά μαλλιά πρέπει να είσαι υγιής», λέει. «Πρέπει να τρώτε καλά, να μην έχετε ασθένειες, να μην έχετε μολυσματικούς οργανισμούς, πρέπει να έχετε καλή ξεκούραση και άσκηση».

Πρόσφατες επιστημονικές μελέτες έχουν αποκαλύψει σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ του μήκους των μαλλιών και της ηλικίας. Για παράδειγμα, οι νεότερες γυναίκες τείνουν να έχουν μακρύτερα μαλλιά από τις μεγαλύτερες γυναίκες και η ποιότητα των μαλλιών σχετίζεται άμεσα με την υγεία της γυναίκας.

Μια σχολή εξελικτικής ψυχολογίας κάνει μια πειστική υπόθεση: Λέει ότι οι άνδρες έλκονται από τα μακριά μαλλιά, κάτι που σημαίνει μια νεανική και υγιή γυναίκα, επειδή είναι πιθανώς πιο γόνιμη και ικανή να τους κάνει παιδιά.

Τρέχουσες τάσεις

Η πλειονότητα των ποπ σταρ, ηθοποιών και μοντέλων έχουν μακριά μαλλιά ή τουλάχιστον μεσαία μακριά μαλλιά. Δημόσια πρόσωπα όπως αυτά, πολλές φορές θέτουν τη βάση για πολιτιστικές τάσεις και πρότυπα ομορφιάς, επομένως δεν είναι περίεργο ότι σχεδόν το 70% των γυναικών στις ΗΠΑ έχουν μεσαία έως μακριά μαλλιά.

Δεν έχουν όμως όλες οι celebrities μακριά μαλλιά. Σκεφτείτε για λίγο το 2007 όταν η Britney Spears μπήκε σε ένα κομμωτήριο στο Λος Άντζελες και ξύρισε το κεφάλι της. Και θυμηθείτε πώς αντέδρασε ο Τύπος στην απόφαση της Spears – η νέα της επιλογή χτενίσματος αντιμετωπίστηκε με αηδία και γελοιοποίηση.

Μάλιστα, πολλά περιοδικά σημείωσαν ότι αυτή η μη κανονική συμπεριφορά ήταν μια από τις πρώτες κραυγές της για βοήθεια ψυχικής υγείας. Όταν σκεφτόμαστε τους τρόπους με τους οποίους ως κοινωνία ανταποκρινόμαστε στην έλλειψη μαλλιών μιας γυναίκας, είναι προφανές πόσο εδραιωμένο είναι το έθιμο των γυναικείων μακριών μαλλιών στην κουλτούρα μας.

Επιπλέον, η αντιγραφή διασημοτήτων δεν είναι σε καμία περίπτωση το μόνο κίνητρο για τις γυναίκες να διατηρήσουν πιο μακριά μαλλιά. Οι γυναίκες μπορεί να θέλουν μακριά μαλλιά για θρησκευτικούς, επαγγελματικούς ή διάφορους προσωπικούς λόγους.

Τα μαλλιά είναι μια από τις πιο σημαντικές πτυχές της εμφάνισής μας, επομένως τα άτομα χρησιμοποιούν το μήκος και το χτένισμα των μαλλιών τους για να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με την κουλτούρα τους, το επίπεδο θηλυκότητάς τους και τον τρόπο που βλέπουν τον εαυτό τους.

Ο Stenn σημειώνει επίσης τις πρακτικές δυσκολίες των μακριών μαλλιών: «Για να έχεις μακριά μαλλιά πρέπει να φροντίσεις τις ανάγκες σου στη ζωή». Έτσι, τα μακριά μαλλιά είναι επίσης σύμβολο κατάστασης, ειδικά όταν πρόκειται για περίπλοκα χτενίσματα που απαιτούν από κάποιον άλλο να σε βοηθήσει να τα κάνεις, κάτι που σημαίνει ότι έχεις τον πλούτο για να το κάνεις».

Δεν είναι τυχαίο ότι τα κοντά χτενίσματα όπως το bob ήρθαν στη μόδα κατά τον 20ο αιώνα, σε περιοχές όπου οι γυναίκες άρχισαν να αντιτάσσονται στην ιδέα ότι έπρεπε να τις φροντίζουν.

Τα μακριά μαλλιά έχουν επίσης απεικονιστεί ιστορικά ως σέξι

Η βαθιά ριζωμένη ιστορική τάση των μακριών μαλλιών από μόνη της θα μπορούσε να είναι η αιτία για την ενθάρρυνση των μελλοντικών γενεών γυναικών να μακρύνουν τα μαλλιά τους.

Σε πιο συναισθηματικό επίπεδο, τα μακριά μαλλιά κάνουν τις γυναίκες να νιώθουν πιο όμορφες, δυνατές, δυνατές, πλούσιες και με αυτοπεποίθηση. Οι γυναίκες με μακριά μαλλιά είναι επίσης πιο πιθανό να τραβήξουν την προσοχή των ανδρών – και αυτό από μόνο του θα μπορούσε να είναι είτε συνειδητό είτε υποσυνείδητο κίνητρο.

Τα μακριά μαλλιά έχουν επίσης απεικονιστεί ιστορικά ως σέξι. Πολλές ταινίες χρησιμοποιούν σκηνές ανδρών που περνούν τα δάχτυλά τους μέσα από τα μακριά, πυκνά μαλλιά μιας γυναίκας για να απεικονίσουν τη σεξουαλική ένταση ή διέγερση.

Σε μια πιο αντικειμενική πτυχή, τα μακρύτερα μαλλιά έχουν περισσότερες δυνατότητες styling από τα πιο κοντά μαλλιά. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν για να καλύψει ή να τραβήξει την προσοχή από άλλες ανασφάλειες μιας γυναίκας. Σαφώς, υπάρχουν πολλές εξηγήσεις για το γιατί οι γυναίκες είχαν και συνεχίζουν να έχουν μακριά μαλλιά.

Γιατί πρέπει να μας ενδιαφέρει η ιστορία των μακριών μαλλιών των γυναικών;

• Πρώτον, τα μακριά μαλλιά είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα χαρακτηριστικών που έχουν μια εξελικτική εξήγηση που τα κάνει επιθυμητά. Τα μακριά μαλλιά, μαζί με τους γοφούς με καμπύλες ή το μεγάλο στήθος, είναι σύμβολο γονιμότητας. Αυτό, επομένως, είναι πιο ελκυστικό για έναν άντρα λόγω του υποσυνείδητου ενστίκτου της αναπαραγωγής.
• Δεύτερον, είναι ωφέλιμο να αποδομήσουμε τη λογική πίσω από τα πρότυπα ομορφιάς που υποστηρίζουμε για να μάθουμε γιατί και πώς η κοινωνία έχει καταλήξει στα τρέχοντα συμπεράσματά της.
• Τα μαλλιά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εμφάνισης κάθε γυναίκας και πολλές φορές μπορούν να αποτελούν προέκταση της ταυτότητάς της.
• Γυναίκες διαφορετικών πολιτισμών φτιάχνουν τα μαλλιά τους διαφορετικά από άλλες, αλλά η ποικιλία των μαλλιών σε όλο τον κόσμο είναι αυτό που κάνει τα μαλλιά ένα από τα πιο ιερά φυσικά χαρακτηριστικά που έχουμε.