Clean beauty: Οδηγός «καθαρής» περιποίησης από την κορυφή ως τα νύχια!

Η νέα πραγματικότητα στο κεφάλαιο των καλλυντικών έχει ήδη ξεκινήσει… Πόσο ενημερωμένες είμαστε; Τι σημαίνει «καθαρή ομορφιά»; Υπάρχει διαφάνεια στις ετικέτες που αναγράφουν φυσικά συστατικά ή μη τοξικά; Και τελικά, πώς μπορούμε να φροντίσουμε αποτελεσματικά πρόσωπο, σώμα, μαλλιά με πιο ήπια και καθαρά προϊόντα;

Από την Άντζελα Μολφέτα

Όλες μας έχουμε ακούσει για τα parabens και πιθανότατα, για τις φθαλικές ενώσεις. Η λίστα με τα κατακριτέα συστατικά στη βιομηχανία της ομορφιάς διαφοροποιείται και ανανεώνεται συνεχώς. Αυτό βέβαια, συμβαίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου περισσότερες από 1.000 χημικές ουσίες έχουν απαγορευτεί στα καλλυντικά προϊόντα.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όμως, οι κανόνες για ασφαλή προϊόντα ομορφιάς δεν έχουν ανανεωθεί εδώ και 81 έτη, με αποτέλεσμα να υπάρχουν 11 απαγορευμένες ουσίες, μόλις!

Όσο για εμάς; Ο οδηγός που ακολουθεί περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες για μια πιο φυσική προσέγγιση στην καθημερινή φροντίδα ομορφιάς και όχι μόνο!

Η αρχή, το ήμισυ του παντός

Η βασική αρχή ακολουθεί την κοινή λογική, απλά! Ένα προϊόν που θα παραμείνει για ώρες πάνω στο δέρμα μας, όπως η ενυδατική κρέμα ημέρας ή το body lotion που καλύπτει όλο το σώμα μας, θα πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο καθαρά.

Αλλά και ό,τι χρησιμοποιούμε σε  καθημερινή βάση και πολύ συχνά, όπως το αντηλιακό, το σαπούνι για τα χέρια, το αφροντούς ή το αποσμητικό μας. Στη συνέχεια, μπορούμε να αναβαθμίσουμε τη φροντίδα των μαλλιών μας επιλέγοντας πιο καθαρό σαμπουάν και μαλακτικό και να δώσουμε αέρα ανανέωσης και στο μακιγιάζ με πιο ήπια προϊόντα.

Συστατικά προς αποφυγή…

Αναζητώντας την καθαρή ομορφιά συναντάμε ορισμένα συστατικά, τα οποία καλό θα είναι να αποφεύγονται εντελώς στις καλλυντικές μας επιλογές. Από αυτά, τα πιο συνηθισμένα είναι: Παραβένες (parabens), αρώματα και φθαλικές ενώσεις (fragrances / phthalates), ενώσεις αλουμινίου (aluminum compounds), παράγοντες αιθοξυλίωσης ή αλκοξυλίωσης (ethoxylated agents), φορμαλδεΰδη (formaldehyde), παράγωγα πετρελαίου (refined petroleum), υδροκινόνη (hydroquinone), ταλκ, τρικλοσάνη (triclosan), διοξείδιο ή οξείδιο του πυριτίου (silica), οξυβενζόνη ή βενζοφαινόνη (oxybenzone).

Παραβένες

Πρόκειται για μια ομάδα συντηρητικών και αντιμικροβιακών χημικών στοιχείων που εμποδίζουν την ανάπτυξη κακών βακτηρίων και μούχλας.

Το πρόβλημα: Οι μελέτες επιβεβαιώνουν ότι οι παραβένες μιμούνται τα οιστρογόνα στο ανθρώπινο σώμα, με στοιχεία που τα συνδέουν με βλάβη στα αναπαραγωγικά όργανα, διαταραχές του θυρεοειδούς, καρκίνους που σχετίζονται με ορμόνες και παχυσαρκία.

Η έκθεση σε παραβένες μέσω προϊόντων ομορφιάς συνδέθηκε πρόσφατα με την πρώιμη εφηβεία στα κορίτσια. Επίσης, απορροφώνται εύκολα. Σύμφωνα με μια παλαιότερη μελέτη, οι έγκυες που χρησιμοποιούσαν περισσότερα προϊόντα προσωπικής φροντίδας είχαν μεγαλύτερη ποσότητα παραβένες στα ούρα τους. Παρ’ όλα αυτά, παραμένουν άγνωστοι μέχρι σήμερα, οι κίνδυνοι για το έμβρυο.

Τελευταία, μελέτη του 2019 συσχέτισε την έκθεση στις παραβένες με την παρουσία του σακχαρώδη διαβήτη κύησης. Οι έρευνες για τις παραβένες παρακολουθούν τα νέα δεδομένα υποστηρίζοντας πως «αυτή τη στιγμή, δεν έχουμε πληροφορίες που να δείχνουν ότι τα parabens όπως χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά έχουν επίδραση στην ανθρώπινη υγεία».

Αρώματα / Φθαλικές ενώσεις

Ο όρος άρωμα μπορεί να αναφέρεται σε 3.000 συνθετικές ή φυσικές χημικές ουσίες, που χρησιμοποιούνται σε ένα προϊόν ομορφιάς για να μυρίζει υπέροχα!

Καθώς αποτελούν εμπορικό απόρρητο, όμως, δεν αποκαλύπτονται. Οι φθαλικές ενώσεις από την άλλη, βοηθούν στο να διαρκέσουν περισσότερο τα αρώματα και χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση υλικών και προϊόντων, όπως βερνίκια νυχιών και σπρέι μαλλιών, με τη συντομογραφία DEP, BBzP, DBP και DEHP.

Το πρόβλημα: Καθώς ο τύπος του αρώματος δεν αποκαλύπτεται, οι φθαλικές ενώσεις προστίθενται για διάρκεια και διατήρηση. Οι φθαλικές ενώσεις έχουν συνδεθεί με αναπαραγωγικές και ορμονικές βλάβες σε παιδιά και άνδρες.

Ορισμένες μελέτες μάλιστα, έχουν συνδέσει την έκθεση σε φθαλικές ενώσεις με την παχυσαρκία, τον διαβήτη τύπου 2, τον μειωμένο αριθμό σπερματοζωαρίων, τους καρκίνους του μαστού, την αναπαραγωγική δυσπλασία, τη στειρότητα και τις καρδιαγγειακές ανωμαλίες!

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι το 70% των πωλητών αρωμάτων και καλλυντικών είχαν ξεπεράσει το αθροιστικό όριο έκθεσης σε φθαλικές ενώσεις. Το άρωμα από μόνο του πάλι, μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες και κρίσεις άσθματος, καθώς δεν γνωρίζουμε τα συγκεκριμένα συστατικά που  χρησιμοποιούνται. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που οι εταιρείες Unilever, Procter & Gamble και Johnson & Johnson έχουν δεσμευτεί για τη διαφάνεια αρωμάτων τα τελευταία χρόνια!

Παράγοντες Αιθοξυλίωσης / Αλκοξυλίωσης

Τα θειικά είναι υπεύθυνα για τις φυσαλίδες και δημιουργούν αφρό σε καθαριστικά προϊόντα, όπως το σαμπουάν.

Οι αιθοξυλιωμένοι παράγοντες περιλαμβάνουν πολυαιθυλενογλυκόλες (PEGs), αιθέρες πολυοξυαιθυλενίου (INCI), αιθέρες πολυαιθυλενογλυκόλης ελαϊκής αλκοόλης (Oleth-10,-20) και θειικά άλατα.

Ορισμένα από αυτά είναι συνθετικά, ενώ άλλα προέρχονται από θείο και πετρέλαιο ή από φυσικές πηγές, όπως καρύδα και  φοινικέλαιο. Οι αιθοξυλιωμένοι παράγοντες PEGs χρησιμοποιούνται ως πυκνωτές, διαλύτες και μαλακτικά στοιχεία σε προϊόντα μαλλιών, καθώς και ενυδατικά προϊόντα.

Το πρόβλημα: Το λαουρυλοθειικό νάτριο είναι ένα δυνατό καθαριστικό, που μπορεί να απογυμνώσει τα μαλλιά μας, αν και δεν θεωρείται τοξικό. Για αυτό τον λόγο μετατρέπεται σε θειικό δαφνικό νάτριο, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται αιθοξυλίωση.

Υποπροϊόν αυτής της διαδικασίας είναι η χημική ουσία 1,4-διοξάνη, η οποία θεωρείται ως πιθανή καρκινογόνος από τον Οργανισμό Προστασίας του Περιβάλλοντος. Αν και η συγκεκριμένη ουσία εξατμίζεται γρήγορα, μειώνοντας τον κίνδυνο διαδερμικής απορρόφησης, η Sephora απαιτεί από το 2019 να ερευνάται η παρουσία της στα καλλυντικά της προϊόντα.

Φορμαλδεΰδη

Ένα από τα πιο γνωστά συντηρητικά, το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως σε θεραπείες μαλλιών ή βερνίκια νυχιών.

Το πρόβλημα:  Αναγνωρίστηκε παγκοσμίως ως καρκινογόνος ουσία για τον άνθρωπο και για αυτό η προσθήκη της στα πιο κοινά καλλυντικά προϊόντα έχει εξαλειφθεί.

Αρκετές θεραπείες κερατίνης που εφαρμόζονται στα κομμωτήρια, όμως, αν και ισχυρίζονται πως είναι απαλλαγμένες από φορμαλδεΰδη, περιέχουν συστατικά όπως μεθυλενογλυκόλη, φορμαλίνη, μεθανάλη και μεθανοδιόλη, τα οποία δημιουργούν μια καρκινογόνο ένωση που απελευθερώνεται όταν αναμειγνύεται με νερό, κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

Αυτό εμπεριέχει κίνδυνο για εμάς, αλλά γίνεται πολύ πιο επικίνδυνο για τον τεχνικό του κομμωτηρίου που βρίσκεται και σε κλειστό χώρο. Η έκθεση σε φορμαλδεΰδη προκαλεί  πονόλαιμο, ρινορραγίες και αίσθηση κνησμού στα μάτια ως συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες. Ελέγχουμε λεπτομερώς την ετικέτα και ζητάμε από τους κομμωτές αναλυτική λίστα των συστατικών.

Παράγωγα πετρελαίου

Τα ορυκτέλαια, όπως η βαζελίνη και η παραφίνη είναι γνωστά ως ενυδατικοί παράγοντες και χρησιμοποιούνται συχνά σε διάφορα καλλυντικά προϊόντα.

Το πρόβλημα: Η πράσινη συνείδηση μας, μας προτρέπει στην αποφυγή χρήσης προϊόντων με παράγωγα πετρελαίου. Συγχρόνως, όμως, υπάρχουν και ανησυχίες για την υγεία μας. Παλαιότερη μελέτη (του 2011),  διαπίστωσε ότι το ορυκτέλαιο είναι ο μεγαλύτερος μολυσματικός παράγοντας στο ανθρώπινο σώμα.

Πιθανώς, αυτό συμβαίνει εξαιτίας της συσσώρευσής του με την πάροδο των χρόνων, από τη χρήση των καλλυντικών. Μια ακόμα μελέτη (2016),  πρότεινε την άμεση μείωση της ποσότητας των συστατικών με βάση τα ορυκτά και το πετρέλαιο, ειδικά στα προϊόντα για τα χείλη.

Είναι αλήθεια πως τα μη επεξεργασμένα ή ήπιας επεξεργασίας ορυκτέλαια που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία των καλλυντικών αναφέρονται ως καρκινογόνα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Υδροκινόνη

Λευκαντικός παράγοντας που συναντάμε συχνά σε κρέμες και ορούς για να φωτίσουν το δέρμα μας.

Χρησιμοποιείται ευρέως και σε θεραπείες υπερχρωμάτωσης. Πωλείται χωρίς συνταγή σε συγκεντρώσεις 2%, ενώ οι πιο ισχυρές φόρμουλες διατίθενται με ιατρική συνταγή.

Το πρόβλημα: Εγκρίθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1982, αλλά αρκετά χρόνια αργότερα, αποσύρθηκε προσωρινά από την αγορά λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια του.

Αν και αποδείχθηκε πως τα εν λόγω προϊόντα είχαν υδράργυρο, οπότε οι αρνητικές επιπτώσεις δεν οφείλονταν στην υδροκινόνη, το συστατικό αυτό έχει απαγορευτεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία και την Αυστραλία.

Συνδέθηκε με ορισμένους τύπους καρκίνου, μειωμένη ανοσοαπόκριση του οργανισμού, ανώμαλη λειτουργία των επινεφριδίων και μιας δερματολογικής ασθένειας, γνωστής ως ωχρόνωση.

Ταλκ

Αρκετά συνηθισμένο συστατικό που χρησιμοποιείται συχνά σε πούδρες προσώπου και σκιές ματιών.

Πρόκειται για ένα ορυκτό που αποτελείται από μαγνήσιο, πυρίτιο, υδρογόνο και οξυγόνο.

Το πρόβλημα: Εάν δεν διυλιστεί σωστά και αποτελεσματικά, η ταλκ ενδέχεται να μολυνθεί με αμίαντο, μια γνωστή καρκινογόνο ουσία! Αυτός ήταν και ο λόγος που το 2019, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών απέσυρε μια σειρά από παλέτες σκιών για τα μάτια από καταστήματα ειδών ομορφιάς.

Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε πως τον Δεκέμβριο του 2018 το Reuters δημοσίευσε μια έρευνα όπου ισχυριζόταν πως η Johnson & Johnson γνώριζε εδώ και δεκαετίες πως ανιχνεύτηκε αμίαντος στα προϊόντα βρεφικής πούδρας με βάση την ταλκ.

Οι επιτροπές που έκριναν τα στοιχεία απέδωσαν εκατομμύρια δολάρια σε περιπτώσεις υψηλού προφίλ. Περιπτώσεις που συνέδεαν τα προϊόντα βρεφικής πούδρας Johnson & Johnson με εμφάνιση καρκίνου των ωοθηκών και μεσοθηλιώματος.

Τρικλοσάνη

Αντιβακτηριακή και αντιμικροβιακή χημική ουσία, η τρικλοζάνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως απολυμαντικό στα προϊόντα καθαρισμού χεριών και σώματος, στις μάσκαρα ή παλαιότερα και στις οδοντόκρεμες.

Το πρόβλημα: Η τρικλοσάνη δεν έχει συνδεθεί μόνο με την ίνωση του ήπατος, τον καρκίνο του δέρματος, τις ορμονικές διαταραχές και την ανάπτυξη βακτηριακών υπερβακτηρίων, αλλά δεν θεωρείται και πιο αποτελεσματική από ό,τι το νερό και το σαπούνι!

Τον Απρίλιο του 2019, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών απαγόρευσε στα εμποτισμένα απολυμαντικά μαντηλάκια χεριών την ύπαρξη τρικλοσάνης.

Επίσης, η διευθύντρια του Οργανισμού επεσήμανε πως δεν έχει αποδειχθεί ότι η τρικλοσάνη προσφέρει κάποια οφέλη στα αντιβακτηριακά σαπούνια και στις φόρμουλες καθαρισμού του σώματος, σε σχέση με το συνηθισμένο τρόπο απολύμανσης με σαπούνι και νερό.

Διοξείδιο του πυριτίου

Γνωστό και ως οξείδιο του πυριτίου ή πυρίτιο, το διοξείδιο του πυριτίου χρησιμοποιείται ως μέσο απορρόφησης, αντιπηκτικό και παράγοντα λείανσης σε όλα, από προϊόντα στοματικής φροντίδας έως βάση των καλλυντικών.

Πρόκειται για ένα φυσικό συστατικό, αλλά το είδος που έχει εγκριθεί για χρήση σε καλλυντικά είναι άμορφο διοξείδιο του πυριτίου και όχι κρυσταλλικό πυρίτιο (γνωστό και ως σκόνη χαλαζία).

Το πρόβλημα: Οι επιστήμονες είναι αρκετά συγκεχυμένοι, σχετικά με το διοξείδιο του πυριτίου. Στην πραγματικότητα, μόνο ένα είδος πυριτίου έχει εγκριθεί για χρήση σε καλλυντικά σκευάσματα: το άμορφο διοξείδιο του πυριτίου.

Πώς, όμως, η σκόνη χαλαζία (κρυσταλλικό πυρίτιο), εμφανίζεται ως εισπνεόμενα σωματίδια στις εργαστηριακές δοκιμές διαφόρων προϊόντων μπάνιου και καλλυντικών;

Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι το άμορφο διοξείδιο του πυριτίου μπορεί να μολυνθεί με το κρυσταλλικό είδος, στοιχείο που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί εξακολουθεί να ανιχνεύεται στα προϊόντα ομορφιάς.

Επίσης, υπάρχουν και περιβαλλοντικές ανησυχίες, καθώς στα περισσότερα primer, μέικαπ και πούδρες προσώπου, οι εκλεπτυσμένες σιλικόνες αποτελούν βασικά συστατικά, αν και δεν είναι βιοδιασπώμενες.