Μοιραία Πράγα

Η ναζιστική Γερμανία του 1942, μια δολοφονία σ’ ένα σπίτι γεμάτο δολοφόνους στην Πράγα κι ένας κυνικός επιθεωρητής που πρέπει να είναι πιο επιδέξιος κι από ακροβάτη για να σώσει το τομάρι του από τα νύχια της πιο σκοτεινής φυσιογνωμίας των υψηλόβαθμων Ναζί…

Από την Άννα Ραβανού

Κοινό στοιχείο σε σειρές αστυνομικών μυθιστορημάτων με πρωταγωνιστή έναν επιθεωρητή της αστυνομίας, ο οποίος καλείται να λύσει γρίφους και να αποκωδικοποιήσει εγκλήματα, είναι ότι ο εκάστοτε «ήρωας» παλεύει παράλληλα με τους προσωπικούς του δαίμονες, αρέσκεται στον σαρκασμό και… πίνει πολύ. Ο Μπέρνι Γκούντερ του Φίλιπ Κερ δεν αποτελεί εξαίρεση. Γνήσιος Βερολινέζος που πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, «πολυμήχανος και εκνευριστικά επίμονος», με μια ιδιαίτερη αίσθηση περί δικαίου και αδίκου, όπου πάει ακολουθείται κι αυτός από το δικό του μαύρο σύννεφο. Αν και η προσωπική του ιστορία, όμως, και οι μαζικές εκκαθαρίσεις πληθυσμών που βίωσε στο Ανατολικό μέτωπο, τον καθιστούν φαβορί για αυτοχειρία, είναι πλασμένος από τον δημιουργό του με τέτοιο τρόπο που δεν σε «ρουφάει» στις αυτοκαταστροφικές του τάσεις. Δεν είναι το χιούμορ του που τον σώζει στα μάτια σου. Είναι η δική του αίσθηση περί τιμής, με την οποία μπορείς να ταυτιστείς. Ειδικά όταν αυτή η τιμή πρέπει να βρει τρόπο να διασωθεί μέσα στο κτηνώδες περιβάλλον του ναζιστικού καθεστώτος.

Στο 8^ο κατά σειρά μυθιστόρημα του 58χρονου Κερ (και τέταρτο που κυκλοφορεί στα ελληνικά, μετά την Τριλογία του Βερολίνου, η οποία κυκλοφόρησε σε έναν τόμο), ο Μπέρνι Γκούντερ έχει επιστρέψει στο Βερολίνο έπειτα από μια «θητεία» στις θηριωδίες του Ανατολικού μετώπου που τον κάνει να «ονειρεύεται» τον δικό του θάνατο, και καλείται να βρει τον ένοχο της δολοφονίας ενός Ολλανδού εργάτη των σιδηροδρομικών γραμμών. Αυτή του η αποστολή, όμως, διακόπτεται από την πρόσκληση του νέου Προστάτη του Ράιχ στη Βοημία και τη Μοραβία, του Ράινχαρντ Χάιντριχ, να περάσει ένα Σαββατοκύριακο κοντά του στην έπαυλή του στην Πράγα – πρόσκληση που ο ίδιος θα αρνούνταν με ευχαρίστηση αν ζούσε σε συνθήκες όπου το «όχι» αποτελούσε ακίνδυνη επιλογή… Ακόμα χειρότερα, η έπαυλη, όταν φτάνει εκεί, μοιάζει με τον… λάκκο με τα φίδια: καλεσμένα είναι και αρκετά άλλα ανώτερα στελέχη των Ες Ες και της Υπηρεσίας Ασφαλείας. Και δεν φτάνει αυτό, αλλά ένας λοχαγός των Ες Ες και υπασπιστής του Χάιντριχ βρίσκεται νεκρός σε ένα δωμάτιο κλειδωμένο από μέσα. Ο Μπέρνι είναι και πάλι εγκλωβισμένος σε μία και μόνη επιλογή: να βρει τον ένοχο.

Δεδομένου ότι βρισκόμαστε στην καρδιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτό δεν θα μπορούσε να είναι απλώς ένα αστυνομικό μυθιστόρημα. Παιχνίδια εξουσίας, ο κόσμος της κατασκοπίας, η αντίσταση και μία γυναίκα-πολυεπίπεδα κλειδί στην υπόθεση (θα αφήσουμε το σχόλιο γι’ αυτό το τελευταίο στον αντρικό σαρκασμό), επίσης συνδράμουν στην πλοκή. Το πιο ενδιαφέρον, όμως, για μένα, αφού η Μοιραία Πράγα ήταν το πρώτο μυθιστόρημα του Κερ που διάβασα, ήταν η ανάπλαση του πνεύματος της εποχής και η αποτύπωση των συνθηκών ζωής στο εξαθλιωμένο τότε Βερολίνο. Η ιστορική γνώση του συγγραφέα καταφέρνει να καταστήσει το μυθιστόρημα αυτό όχι μόνο αστυνομικό γρίφο αλλά και «βουτιά» σε μια από τις πιο μελανές περιόδους της σύγχρονης ιστορίας. Άλλωστε ναζισμός και αποκτήνωση είναι έννοιες που βαδίζουν χέρι-χέρι.

Philip Kerr
Μοιραία Πράγα
Εκδόσεις Κέδρος
Μετάφραση: Δημήτρης Αθηνάκης
Σελ.: 484
Οκτώβριος 2013