Η άνοιξη ευωδιάζει: Αλλά γιατί μυρίζουν τα λουλούδια;
Το ξέρετε ότι τα περισσότερα λουλούδια παράγουν μία μυρωδιά, αλλά κανένα λουλούδι δεν μυρίζει το ίδιο; Πιθανόν να έχετε φανταστεί ότι τα λουλούδια ευωδιάζουν για να ευχαριστούν τους… ανθρώπους. Αλλά η πραγματική ιστορία είναι πιο περίπλοκη και δεν έχει σχεδόν καμία σχέση με εμάς! Αν θέλετε να μάθετε γιατί μυρίζουν τα λουλούδια συνεχίστε να διαβάζετε.
Από τη Μαρία Καλοπούλου
Το άρωμα των λουλουδιών είναι ένα περίπλοκο μείγμα ενώσεων χαμηλού μοριακού βάρους που παράγονται από τα άνθη αλλά και το χρώμα, η δομή και η οσμή τους είναι κρίσιμοι παράγοντες για την προσέλκυση των εντόμων.
Αν και τα λουλούδια μπορεί να φαίνονται παρόμοια, τα αρώματα τους δεν είναι ποτέ ακριβώς τα ίδια λόγω της τεράστιας ποικιλίας των ενώσεων και των διαφόρων αλληλεπιδράσεων τους.
Δεδομένου ότι κάθε άρωμα λουλουδιών είναι ξεχωριστό, οι επικονιαστές μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ως σήμα για το αγαπημένο τους λουλούδι, το νέκταρ και τη γύρη του οποίου προτιμούν.
Παρέχοντας σήματα που είναι ειδικά για το είδος, ένα λουλούδι προάγει την ικανότητα του εντόμου να βρίσκει κατάλληλες πηγές τροφής, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητά του στην προμήθεια θρεπτικών συστατικών.
Αυτή είναι μια αμοιβαία επωφελής σχέση που επιτρέπει τόσο στα λουλούδια όσο και στα έντομα να αρχειοθετούν τους στόχους τους. Ο ένας καταλήγει να επικονιάζεται και ο άλλος να παίρνει τροφή.
Είναι πάντα ευχάριστα οι μυρωδιές των λουλουδιών;
Όταν σκεφτόμαστε τις μυρωδιές λουλουδιών συνήθως φανταζόμαστε κάτι γλυκό και ευχάριστο. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Αντίθετα μπορεί να είναι απωθητικά. Το titan arum είναι ένα παράδειγμα λουλουδιού που δεν μυρίζει καθόλου ωραία. Αυτό το τεράστιο λουλούδι είναι εγγενές στη Σουμάτρα και μυρίζει σαν σάρκα που σαπίζει. Έχει τέτοια μυρωδιά επειδή γονιμοποιείται από μύγες κοπριάς που έλκονται από τη μυρωδιά του σάπιου κρέατος!
Το African Stapelia είναι ένα άλλο παράδειγμα λουλουδιού με δυσάρεστη μυρωδιά.
Λουλούδια που ευωδιάζουν…
Τα λουλούδια που γονιμοποιούνται από πεταλούδες και μέλισσες έχουν γλυκές μυρωδιές, ενώ εκείνα που γονιμοποιούνται από σκαθάρια έχουν φρουτώδεις, μούχλας ή πικάντικες μυρωδιές.
Οι πεταλούδες ελκύονται κυρίως από τα ελαφριά γλυκά αρώματα, τα λουλούδια που επικονιάζονται από τις μέλισσες έχουν ζωηρές και γλυκές αλλά πιο αχνές μυρωδιές.
Ενώ τα έντομα της νύχτας προτιμούν πιο βαριές μυρωδιές, που δημιουργούνται από τη λιναλοόλη και το οξικό βενζύλιο. Σκεφτείτε για παράδειγμα το γιασεμί.
Η επιστήμη δεν έχει δώσει ακόμη την απάντηση…
Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι πώς ανταποκρίνονται τα έντομα σε μεμονωμένα στοιχεία των αρωμάτων λουλουδιών, αλλά είναι αποδεδειγμένο ότι τα έντομα είναι σε θέση να διακρίνουν μεταξύ των περίπλοκων αρωματικών μειγμάτων.
Η μυρωδιά των λουλουδιών δεν χρησιμεύει μόνο ως έλξη για τους επικονιαστές και τους οδηγεί σε πηγές τροφής μέσα στο λουλούδι, αλλά επίσης επιτρέπει στα έντομα να κάνουν διακρίσεις μεταξύ των φυτών και ακόμη και να μαζεύουν μεμονωμένα λουλούδια έναντι άλλων του ίδιου είδους.
Το άρωμα των λουλουδιών κορυφώνεται όταν το λουλούδι είναι έτοιμο για επικονίαση και οι επικονιαστές του είναι έτοιμοι να μαζέψουν και το νέκταρ.
Τα άνθη που έχουν τη μυρωδιά τους στο αποκορύφωμα κατά τη διάρκεια της ημέρας γονιμοποιούνται κυρίως από πεταλούδες και μέλισσες, ενώ εκείνα που εκπέμπουν το άρωμά τους τη νύχτα επικονιάζονται από πλάσματα της νύχτας όπως ο σκόρος και οι πεταλούδες της νύχτας.
Τα μπουμπούκια και τα νεαρά άνθη, που δεν είναι ακόμη έτοιμα να λειτουργήσουν ως δότες γύρης, παρέχουν λιγότερο άρωμα και επομένως είναι λιγότερο ελκυστικά για τους επικονιαστές.
Το ίδιο συμβαίνει και με λουλούδια που έχουν επικονιαστεί επαρκώς. Αυτή η έξυπνη προσέγγιση βοηθά τα λουλούδια να οδηγήσουν τους επικονιαστές σε άνθη χωρίς επικονίαση και να αυξήσουν την αναπαραγωγική τους επιτυχία.
Ο κόσμος των λουλουδιών είναι περίπλοκος και έτσι ορισμένα φυτά εξελίχθηκαν για να χρησιμοποιούν «βρώμικα κόλπα», όπως π.χ. ναρκώνουν τους επικονιαστές τους.
Για παράδειγμα, τα άνθη των εσπεριδοειδών και του καφέ περιέχουν καφεΐνη στο νέκταρ τους. Η κατανάλωση τέτοιου νέκταρ βελτιώνει τη μνήμη των μελισσών για αυτές τις μυρωδιές λουλουδιών, έτσι ώστε οι μέλισσες να επισκέπτονται αυτά τα λουλούδια πιο συχνά.
Όπως μπορείτε να δείτε, το άρωμα των λουλουδιών μπορεί να είναι ελκυστικό για τους ανθρώπους, αλλά δεν είναι σχεδιασμένο για εμάς. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για να εκτιμήσετε τις μέλισσες και τα άλλα έντομα.
