Λογοτεχνία versus Τεχνολογία… τι λένε τα στοιχεία για την Ελλάδα;
Στις μέρες μας η τεχνολογία έχει πλέον εισχωρήσει στις ζωές μας σε τεράστιο βαθμό και οι συνέπειες είναι πολύπλευρες. Πώς όμως έχει επηρεάσει τη λογοτεχνία και την ανάγνωση; Τι συμβαίνει με τους ελληνικό αναγνωστικό κοινό;
Από τον Βαγγέλη Τρακάδα
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης Mobile Internet Connectivity που δημοσίευσε η GSM Association για το 2023, μπορούμε να παρατηρήσουμε πως το 55% του πληθυσμού της Γης, χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο.
Αυτό αποδεικνύει πως περίπου 4,3 δισεκατομμύρια άτομα στον πλανήτη έχουν στην κατοχή τους τουλάχιστον ένα κινητό τηλέφωνο. Όπως είναι φυσικό οι συνέπειες αυτής της εύκολης πρόσβασης στην τεχνολογία είναι πολύπλευρες.
Η λογοτεχνία στην εποχή της τεχνολογίας: Τι παρατηρείται στην Ελλάδα;
Στην εποχή μας αυτή η εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τον αριθμό των ενεργών αναγνωστών λογοτεχνικών βιβλίων στην Ελλάδα.
Με βάση τα στοιχεία της έρευνας που παρουσίασε ο οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ), στο πλαίσιο της 19ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ) ένα μεγάλο ποσοστό 35% δεν διαβάζει ούτε ένα βιβλίο τον χρόνο!
Ούτε ένα βιβλίο τον χρόνο δεν διαβάζει το 35% των Ελλήνων, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε προ μηνών ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου.
Σίγουρα λοιπόν αιτία της μείωσης των ενεργών αναγνωστών είναι σε μεγάλο βαθμό η τεχνολογία. Το πρόβλημα αυτό παρατηρείται ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους, η οποίοι μεγάλωσαν κατέχοντας από πολύ μικρή ηλικία ένα κινητό τηλέφωνο, είτε μια κονσόλα ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
Όπως αποδεικνύει και η Πανελλήνια Έρευνα για τις Συμπεριφορές που Συνδέονται με την Υγεία των Εφήβων που πραγματοποίησε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (ΕΠΙΨΥ):
Στην Ελλάδα, δύο στους πέντε εφήβους ηλικίας 11, 13 και 15 ετών διαβάζουν κάποια λογοτεχνικά βιβλία εκτός σχολείου, αλλά το ποσοστό αυτό διαφοροποιείται σημαντικά ανάλογα με τα δημογραφικά και τα κοινωνικό-οικονομικά χαρακτηριστικά τους.
Τι σημαίνει αυτό; Η έρευνα τεκμηριώνει ότι κύριοι παράγοντες για να διαβάζει ένας άνθρωπος, είναι να έχει μεγαλώσει σε περιβάλλον όπου υπάρχουν βιβλία και υπάρχουν αναγνώστες, είτε είναι ο πατέρας ή η μητέρα, είτε ακόμη ο παππούς ή η γιαγιά.
Εξαιτίας λοιπόν της αλόγιστης χρήσης των ηλεκτρονικών αυτών συσκευών τα νέα παιδιά συνήθισαν τη γρήγορη εικόνα και την ακόμα πιο γρήγορη επεξεργασία πληθώρας πληροφοριών.
Έτσι όπως είναι λογικό, όταν ένας νέος μέσα σε πέντε λεπτά λαμβάνει μια πολύ μεγάλη ποσότητα από ακουστικές και οπτικές πληροφορίες μέσω ενός βίντεο στο YouTube, στο instagram ή tik tοk, πολύ δύσκολα θα καταβάλει την προσπάθεια να λάβει τις ίδιες πληροφορίες και ερεθίσματα μέσα σε ένα πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, καθώς η ανάγνωση ενός βιβλίου χρειάζεται χρόνο και συγκέντρωση.
Βέβαια, το συγκεκριμένο πρόβλημα αφορά όλες τι ηλικίες. Παρ ’όλο που οι άνθρωποι μεγαλύτερων ηλικιών δεν μεγάλωσαν «με ένα κινητό στο χέρι», πλέον οι περισσότεροι διαθέτουν. Και σίγουρα αρκετός χρόνος μέσα στην μέρα τους διατίθεται σε αυτό.
Ξοδεύουμε εφτά φορές περισσότερα χρήματα για κινητά από ό,τι για βιβλία
- Στην Ελλάδα, την τελευταία δεκαετία αγοράσαμε συνολικά περίπου 23 εκατομμύρια συσκευές κινητών τηλεφώνων, δαπανώντας συνολικά περίπου 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ
- Από την άλλη, κάθε χρόνο ξοδεύουμε —επίσης όλοι μαζί— περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ για βιβλία (λογοτεχνικά, παιδικά/νεανικά βιβλία, και γενικού ενδιαφέροντος)
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα:
- Το 35% των Ελλήνων δεν διαβάζει ούτε ένα βιβλίο τον χρόνο
- Οι μέτριοι αναγνώστες, που διαβάζουν από ένα έως 4 βιβλία τον χρόνο ανέρχονται σε ποσοστό 34%
- Μόνο το 31% του πληθυσμού διαβάζει πάνω από πέντε βιβλία ετησίως
- Στην προηγούμενη έρευνα 12 χρόνια πριν, το 65% δήλωνε ότι δεν διαβάζει ούτε ένα βιβλίο το χρόνο.
Τι διαβάζουν οι Έλληνες;
Πρώτη σε προτίμηση των αναγνωστών είναι:
- Ελληνική λογοτεχνία
- Ξένη λογοτεχνία
- Αστυνομικό μυθιστόρημα
Και ακολουθούν η ψυχολογία και οι κοινωνικές επιστήμες
Σημειώνεται ότι η κατάταξη είναι παρόμοια με την προηγούμενη έρευνα, με τη διαφορά ότι μεγάλη κερδισμένη είναι η αστυνομική λογοτεχνία, η οποία ανέβηκε στη δημοφιλία των αναγνωστών τα τελευταία χρόνια.
