Μέριλιν Μονρόε: Γιατί εξακολουθούμε να έχουμε εμμονή 60 χρόνια μετά τον θάνατό της;

H Mέριλιν πέθανε στις 4 Αυγούστου 1962. Εξήντα χρόνια μετά, ο θρύλος της εξακολουθεί να γοητεύει τους ανθρώπους

Για κάποιους, ο θάνατος μπορεί να είναι μια έξυπνη κίνηση σταδιοδρομίας. Το πόσο έξυπνη κίνηση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ποιος είσαι και πώς θα πεθάνεις. Καθώς φθάσαμε στην 60ή επέτειο από τον θάνατο της Μέριλιν Μονρόε, μπορούμε να μάθουμε μερικά μαθήματα για την τέχνη και τις συνέπειες του θανάτου μιας τεράστιας δημόσιας προσωπικότητας. Γιατί αυτή η γοητεία της αντέχει τόσες πολλές δεκαετίες μετά τον θάνατό της;

Επιμέλεια: Μαρία Καλοπούλου

Όπως συμβαίνει με κάθε σύμβολο, η επωνυμία της Marilyn Monroe ξεπερνά κατά πολύ το πρόσωπο της Marilyn Monroe, και ακόμη περισσότερο τη Norma Jeane Mortenson, όπως ήταν μέχρι το 1946.

Το πραγματικό της όνομα ήταν Νόρμα Τζιν μία μελαχρινή κοπέλα της διπλανής πόρτας που μεγάλωσε σε ανάδοχες οικογένειες και ορφανοτροφεία

Η σελίδα της Wikipedia “Marilyn Monroe in popular Culture” έχει καταχωρήσεις σχεδόν κάθε χρόνο από τον θάνατό της, χαράσσοντας μια μεταθανάτια καριέρα που εκτείνεται πρακτικά… παντού.

Έχει αναφερθεί σε διαφημίσεις για τυριά, αυτοκίνητα και ουίσκι, καθώς και σε πολλά μουσικά βίντεο. Δανείζει το όνομά της σε ένα χριστιανικό συγκρότημα metalcore, μια συλλογή κοσμημάτων και ένα ζεύγος ουρανοξύστες στο Οντάριο.

Είναι το αντικείμενο αμέτρητων εικαστικών έργων, από καρικατούρες, κολάζ μέχρι ψηφιακές εκτυπώσεις. Η εικόνα της ήταν ένα επαναλαμβανόμενο θέμα για καλλιτέχνες, ιδίως τον Andy Warhol, ο οποίος δημιούργησε πολλά κομμάτια χρησιμοποιώντας εικόνες του προσώπου της.

Η εκθαμβωτική αλλαγή της από Νόρμα Τζιν σε Μέριλιν

Με τη σειρά τους, οι αναπαραστάσεις του Γουόρχολ έχουν γίνει σημείο αναφοράς για τα επόμενα τεχνουργήματα, όπως ένα πλαστικό ειδώλιο ύψους 70 εκατοστών, ένα παπούτσι AirMax Nike Warhol/Monroe και μια αναπαραγωγή Lego 3.000 τεμαχίων.

Και τώρα γίνεται η αφορμή μίας βιογραφικής ταινίας 22 εκατομμυρίων δολαρίων του Netflix, με τίτλο «Blonde, και πρωταγωνίστρια την Ana de Armas, βασισμένη στη φανταστική αφήγηση της ζωής της Joyce Carol Oates, που δημοσιεύτηκε το 2000.

Γιατί αυτή η γοητεία της αντέχει τόσες πολλές δεκαετίες μετά τον θάνατό της;

Η τέλεια καταιγίδα

Η Μονρόε έγινε διάσημη ως η ξανθιά σεξοβόμβα, αγαπημένο pin up για το αδηφάγο ανδρικό κοινό. Κοιτώντας προκλητικά τον φακό στο σπίτι της γύρω στο 1950 // Ημίγυμνη φωτογράφηση το 1948

Η Moνρόε έγινε διάσημη ως «ξανθιά σεξοβόμβα», ένα λαμπερό pin-up μοντέλο και ηθοποιός/τραγουδίστρια του Χόλιγουντ που ήταν το αγαπημένο σημείο αναφοράς για το αδηφάγο ανδρικό βλέμμα στα μέσα του περασμένου αιώνα.

Δεν ήταν όμως σε καμία περίπτωση η πρώτη, ακολουθώντας τα ψηλοτάκουνα βήματα της Mae West και της Jean Harlow. Ούτε ήταν η τελευταία: Η Anita Ekberg, η Jayne Mansfield, η Kim Novak και η Doris Day ακολούθησαν. Τι εξυψώνει, λοιπόν, τη Μονρόε πάνω από την απλή διασημότητα και την καθιστά σύμβολο;

Κατά τη διάρκεια της ζωής της, η Μέριλιν αναδείχθηκε ως μία από τις πιο αξιόπιστες σταρ της βιομηχανίας, ουσιαστικά αποτελούσε εγγύηση ότι θα προσελκύσει κοινό σε κάθε εκδήλωση.

«Σκηνές» από τη ζωή της… Το 1951 σε κάποια παραλία // Η Marilyn Monroe στο Ciro's night club το 1953 // Σε φωτογράφηση το 1951 — «Σκηνές» από τη ζωή της… Το 1951 σε κάποια παραλία // Η Marilyn Monroe στο Ciro’s night club το 1953 // Σε φωτογράφηση το 1951

Ως γνωστόν, χρησιμοποίησε τη δική της έκκληση για να βοηθήσει στην τόνωση της καριέρας της Ella Fitzgerald, δωροδοκώντας τους απρόθυμους ιδιοκτήτες του τζαζ κλαμπ Mocambo να δώσουν μια ευκαιρία για την προικισμένη μαύρη τραγουδίστρια με την υπόσχεση μιας εμφάνισής της κάθε βράδυ.

Η Monroe πέτυχε τέτοια δημοτικότητα λόγω μιας τέλειας καταιγίδας βιογραφίας και πολιτισμικού πλαισίου, μια δυνατότητα που κατάφερε να εκμεταλλευτεί με έξυπνη διαχείριση της εικόνας της.

Πράγματι, είναι η ριζική επανεφεύρεση της εικόνας της που εξηγεί την απήχησή της. Στη μετατόπιση από τη Νόρμα Τζιν στη Μέριλιν, από μελαχρινή κοπέλα της διπλανής πόρτας σε εκτυφλωτική ξανθιά και από τραυλή σε σαγηνευτική φωνή, πέρασε επίσης από θύμα σε σημείο αναφοράς.

Η Norma Jeane μεγάλωσε σε ανάδοχες οικογένειες και ορφανοτροφεία, κατά τη διάρκεια των πρώτων της χρόνων κακοποιήθηκε σεξουαλικά και η μητέρα της νοσηλεύτηκε με παρανοϊκή σχιζοφρένεια.

Ως Marilyn Monroe, πήρε τον έλεγχο του ονόματός της, χρησιμοποίησε το σεξαπήλ της για να χτίσει την καριέρα της και ίδρυσε τη δική της εταιρεία παραγωγής – κάτι σπάνιο για μια γυναίκα εκείνη την εποχή.

Αυτή η μεταμόρφωση είναι ένα κλασικό χαρακτηριστικό των συμβόλων, συμπεριλαμβανομένων των Έλβις Πρίσλεϊ, Μαρία Κάλλας, Αρέθα Φράνκλιν και Ντόλι Πάρτον. Η ικανότητά της να ξεπερνά τις αντιξοότητες ήταν ταυτόχρονα ένα σύμβολο ανθρωπιάς και πηγή έμπνευσης για τους άλλους.

Έμβλημα και αγαπημένη της Αμερικής

Η Μέριλιν στον γάμο της με τον Ντι Μάτζιο το 1954 // Μία από τις εμβληματικές φωτογραφίες της από την ταινία «Επτά χρόνια φαγούρα»

Η ιδιαίτερη εικόνα που κατασκεύασε είχε επίσης σημασία, καθώς τα λαμπερά ξανθά μαλλιά της ήταν μια εκπληκτική διαβεβαίωση της αμερικανικής ταυτότητας σε μια εποχή που η ίδια η αμερικανική ταυτότητα προστατευόταν με νύχια και δόντια.

Το αποκορύφωμα της δημοτικότητας της Μονρόε συνέπεσε με την εντατικοποίηση του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα των ΗΠΑ, με την απόφαση ορόσημο Brown κατά του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου του 1954 (η οποία έκρινε ότι ο διαχωρισμός των μαύρων και λευκών παιδιών στα σχολεία ήταν αντισυνταγματικός), και ακολούθησε η διάσημη άρνηση της νέγρας Rosa Parks να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο το 1955.

Σκηνή από την ταινία «Η ζούγκλα της ασφάλτου»

Το βάναυσο λιντσάρισμα του Emmett Till την ίδια χρονιά, και ιδιαίτερα η επιμονή της μητέρας του σε ένα ανοιχτό φέρετρο, έδωσαν ώθηση στη δημοσιότητα για τα ζητήματα πολιτικών δικαιωμάτων.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η λευκότητα της Monroe ήταν προφανώς αναμφίβολα αμερικανική, παρηγορώντας όσους ήθελαν να αντισταθούν στην προώθηση της φυλετικής ισότητας.

Το άλλο μεγάλο θέατρο των πολέμων ταυτότητας ήταν ο Ψυχρός πόλεμος, όπου η Μονρόε αντιπροσώπευε τον «ύμνο» σε όλα όσα η αμερικανική αφήγηση επέμενε ότι οι Σοβιετικοί ήθελαν να καταστρέψουν.

Η αδηφάγα λαϊκή κατανάλωση της Μέριλιν ήταν εμβληματική της χρυσής εποχής του καπιταλισμού που γεννήθηκε από μια μεταπολεμική οικονομική άνθηση.

Δείτε Επίσης

Το «Μονρόε λουκ» είναι η επόμενη μεγάλη τάση στην ομορφιά

Στα σκαλιά του Actor’s Studio το 1981 // Μία από τις εκδοχές του έργου του Άντι Γουόρχολ με το πρόσωπο της Μέριλιν

Η ραδιοτηλεοπτική μετάδοση απέκτησε σημασία καθώς η ιδιοκτησία της τηλεόρασης ήταν σε άνοδο. Η βιομηχανία fast-food άνθισε με την ανάπτυξη του franchising. Και το 1959, η Mattel λάνσαρε τη Barbie, το σημείο τομής της μαζικής παραγωγής και της εξιδανικευμένης θηλυκότητας, ουσιαστικά τη Marilyn σε πλαστική μορφή 3 δολαρίων ΗΠΑ. Η Monroe συνοψίζει ό,τι ήταν ανέμελο και ευχάριστο για τη δυτική λαϊκή κουλτούρα, τα πάντα όλα που έπρεπε να προφυλαχθούν από τον κομμουνισμό.

Η Mattel λάνσαρε τη Barbie, το σημείο τομής της μαζικής παραγωγής και της εξιδανικευμένης θηλυκότητας, με τη μορφή της Μέριλιν σε μορφή κούκλας που στοίχιζε μόλις 3 δολάρια ΗΠΑ

Εμβληματικό πρόσωπο και στον θάνατο

Πρωτοσέλιδα του Τύπου από την ημέρα του θανάτου της

Τελικά, όμως, μπορεί να είναι οι συνθήκες του θανάτου της μόλις στα 36 της χρόνια που εξασφάλισαν στη Monroe μία θέση στο πάνθεον των συμβόλων του 20ου αιώνα.

Ο απροσδόκητος και πρόωρος χαρακτήρας του θανάτου της είναι ζωτικής σημασίας, πράγμα που σημαίνει ότι το άστρο της λειτουργεί διαφορετικά από, για παράδειγμα, την Aretha Franklin, την Dolly Parton ή τη Madonna (οι δύο τελευταίες είναι ακόμα ζωντανές, αλλά σαφώς μετά την εμμηνόπαυση).

Το σημαντικότερο ήταν ότι ήταν ένας τραγικός θάνατος που μίλησε για εσωτερικούς δαίμονες, όχι για έναν θάνατο που προέκυψε από «μια πράξη του Θεού». Επομένως, η ιστορία της Μέριλιν ευθυγραμμίζεται με αυτές της Amy Winehouse, της Judy Garland και της Whitney Houston, αντί της Patsy Cline (αεροπορικό δυστύχημα), της Jean Harlow (νεφρική ανεπάρκεια) ή της Jayne Mansfield (αυτοκινητικό δυστύχημα).

Κατά τη διάρκεια της ζωής της, η Μέριλιν αναδείχθηκε ως μία από τις πιο αξιόπιστες σταρ της βιομηχανίας του κινηματογράφου

Γιατί αν υπάρχει κάτι πιο ελκυστικό από μια ιστορία της φτωχιάς που γίνεται πλούσια, είναι η απίστευτη χαρά που βρίσκεται σε μια ιστορία πλούτου που καταλήγει ερείπια.

Ήταν αναμφισβήτητα ο τρόπος με τον οποίο οι συνθήκες της ζωής της τροφοδοτήθηκαν με εκείνες του θανάτου της που μας κρατά να επανερχόμαστε ξανά και ξανά στο πρόσωπό της.

Για τη σεξουαλική της έκφραση, έχει διεκδικηθεί τόσο από το δεύτερο κύμα του φεμινισμού (ως προειδοποιητικό παραμύθι) όσο και από το τρίτο κύμα του (ως ένα κορίτσι σύμβολο για τη σωματική αυτοδιάθεση).

Η λαίμαργη κατανάλωση της Μονρόε από τα Μέσα Ενημέρωσης όταν ήταν εν ζωή, έχει διαμορφωθεί εκ νέου ως μια ιστορία που το κοινό την καταβροχθίζει, όπως και της πριγκίπισσας Νταϊάνα.

Η ανεπανάληπτη πόζα από την ταινία «Οι άνδρες προτιμούν τις ξανθές» // Στη συναυλία που έδωσε για τον αμερικανικό στρατό στην Κορέα το 1954

Και η εμμονή της εποχής του Μακάρθι με την απόκρυψη μυστικών αντικατοπτρίστηκε σίγουρα στα γεμάτα ερωτηματικά πρωτοσέλιδα της εποχής που ανέφεραν τον θάνατό της, προκαλώντας κάθε είδους αδιάσειστες θεωρίες συνωμοσίας γύρω από αυτόν.

Η Marilyn Monroe μπορεί να πέθανε στις 4 Αυγούστου του 1962, αλλά την ίδια στιγμή γεννήθηκε ένας θρύλος. Και ενώ η ζωή της έθεσε τις βάσεις για να είναι ένα σύμβολο, είναι ο θάνατός της που την εκτόξευσε στην εμβληματική αθανασία.

Πηγή: The Conversation