Δεν υπάρχει μουσική χωρίς τον έρωτα

Κοντά 20 χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Μάνος Χατζηδάκις παραμένει επίκαιρος – όχι μόνο ως συνθέτης, που αυτό θα ήταν δεδομένο, αλλά και ως προσωπικότητα. Τη Δευτέρα, 23 Δεκεμβρίου, η μουσική σκηνή του Ιδρύματος Κακογιάννη θα πλημμυρίσει με… νότες του, μέσα από την ευαίσθητη ερμηνευτική άποψη του Ανδρέα Καρακότα

Συνέντευξη στην Άννα Ραβανού

Το 1991, ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις επέλεξε τον Ανδρέα Καρακότα να ερμηνεύσει «Τα τραγούδια της αμαρτίας» σε ποίηση των Ντίνου Χριστιανόπουλου και Γιώργου Χρονά. Ένα έργο που δισκογραφήθηκε το 1996 και μάγεψε κοινό και κριτικούς. Δυο μέρες πριν τα Χριστούγεννα, ο ερμηνευτής και το Plaza Ensemble (πιάνο, βιολί, ακορντεόν, μαντολίνο, κοντραμπάσο) επαναπροσδιορίζουν μουσικά τα τραγούδια του μέντορά του, σε μία συναυλία αφιερωμένη «σε όσους ακόμη μπορούν να διαβρωθούν από τη μουσική και το τραγούδι». Μαζί τους σε αυτό και η Ελένη Μιχαλοπούλου.

Λίγο πριν τη συναυλία, ο Ανδρέας Καρακότας μάς δίνει απαντήσεις που φέρουν μέσα τους αλήθεια κι έρωτα – ό,τι ακριβώς περιμένουμε να βιώσουμε και μέσα από το τραγούδι του τη Δευτέρα…

«Η αμαρτία είναι βυζαντινή και ο έρωτας αρχαίος». Ο υπότιτλος από τα «Τραγούδια της αμαρτίας» είναι το έναυσμα για την επαναπροσέγγιση των τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι που θα ερμηνεύσετε τη Δευτέρα. Έρωτας και μουσική, λοιπόν. Μπορεί να υπάρξει το ένα χωρίς το άλλο;

Δεν μπορεί να υπάρξει μουσική χωρίς τον έρωτα. Όταν η αλήθεια είναι το ζητούμενο, ο Έρωτας γίνεται ο τροφοδότης όχι μόνο της Μουσικής αλλά και κάθε ανθρώπινης προσπάθειας. Ο Χατζιδάκις με τον υπότιτλο των «Τραγουδιών της Αμαρτίας» θέλει επίσης να μας πει πως ο αρχαίος έρωτας στις μέρες μας, δεν θα είχε την αξία που έχει, εάν δεν υπήρχε αυτό το ανομολόγητο αίσθημα της ενοχής που μας παρέχει η βυζαντινή μας κληρονομιά.

Τι πρόκειται να βιώσουμε στο Ίδρυμα Κακογιάννη στο πλαίσιο αυτής της επαναπροσέγγισης;

Με τους εξαιρετικούς αυτούς μουσικούς θα παρουσιάσουμε τραγούδια και οργανικές διασκευές, κατά κύριο λόγο από τους κύκλους τραγουδιών «Τα τραγούδια της Αμαρτίας», «Χωρίον ο πόθος», «Ο Μεγάλος Ερωτικός», «Ματωμένος γάμος», καθώς και τραγούδια επιλεγμένα από άλλους κύκλους, όπως από την «Αθανασία», τη «Μυθολογία» κ.ά. Όλα μέσα από το ενορχηστρωτικό πρίσμα των Plaza Εnsemble, εκτός των «Τραγουδιών της Αμαρτίας».

Η τιμή του εισιτηρίου για τη συναυλία έχει οριστεί στα 10 ευρώ, ποσό που την κάνει προσιτή σε μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Έτσι δεν θα έπρεπε να είναι άλλωστε η τέχνη; «Προσβάσιμη» σε όσο το δυνατόν περισσότερους;

Βιώνουμε όλοι μας μια πολύ δύσκολη περίοδο, όχι μόνο στην καθημερινότητά μας αλλά και στους τρόπους που επικοινωνούμε. Είναι φυσικό να αντιλαμβανόμαστε τη δυσκολία που έχει ο κόσμος. Εάν μπορούσαμε, το εισιτήριο θα ήταν ακόμα πιο προσιτό, όχι όμως με γνώμονα τους όσο το δυνατόν περισσότερους ακροατές. Θεωρώ πως η Τέχνη πρέπει να είναι προσβάσιμη σε αυτούς που μπορούν να την αντιληφθούν και να την αισθανθούν.

Από τη συνεργασία σας με τον Μάνο Χατζιδάκι, τι είναι αυτό που κρατάτε περισσότερο μέσα σας; Μια εικόνα, μια κουβέντα, μια εμπειρία, ένα μάθημα ζωής;…

Τον γνώριζα οκτώ χρόνια και αρκετά εκτός της μουσικής μας συνεργασίας. Είναι πολλά αυτά που έμαθα και συνεχίζω να μαθαίνω, γιατί, ξέρετε, τον Χατζιδάκι τον ανακαλύπτω συνεχώς. Η διαδικασία αυτή της αναζήτησης της αλήθειας και του ωραίου είναι ατέρμονη, δεν σταματά ποτέ. Υπήρξαν στιγμές που συζητούσαμε για ώρες, γιατί τον ενδιέφερε η εξέλιξή μου. Όμως μπορώ να σας πω ότι ήταν ένας άνθρωπος που χαιρόσουν να είσαι δίπλα του χωρίς καν να σου απευθύνει τον λόγο. Αυτό και μόνο ήταν αρκετό, να είσαι δίπλα του.

«Για να αλλάξει μια κοινωνία, πρέπει πρώτα να αλλάξει το κύτταρό της, που είναι καθένας από εμάς», έχετε πει. Μπορεί να λειτουργήσει η μουσική ως όχημα για την αλλαγή αυτού του… κυττάρου και με ποιον τρόπο;

Ειδικά το τραγούδι, στις ακριβές του μορφές, είναι από τη μία φορέας της γλώσσας μας, ό,τι πιο σημαντικό έχουμε ως πολιτισμός, και από την άλλη της μουσικής μας ταυτότητας. Το σπουδαίο τραγούδι μάς αποκαλύπτει αληθινά, χωρίς καλά καλά να το αντιλαμβανόμαστε. Αποκαλύπτει τη φυσιογνωμία μας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μας. Ο Χατζιδάκις δε, με το τραγούδι του -το έχω παρατηρήσει επανειλημμένα- καταφέρνει πάντα να αποσπά τον καλύτερό μας εαυτό. Δεν υπάρχει σημαντικότερο πολιτιστικό μέσο. Και θεωρώ πως απάντηση στα ερωτήματα, την τραγική αυτή στιγμή που ζούμε, μόνο ο πολιτισμός μπορεί να δώσει.

Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Πειραιώς 206, Ταύρος, Αθήνα 177 78, τηλ. 210 3418 550