Με μεγάλη θλίψη αποχαιρετάμε τον Philip Kerr
Εκτός από έναν εμπνευσμένο συγγραφέα, που τα βιβλία του αγαπήθηκαν από το κοινό, όσοι είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε από κοντά έστω και κατά τη διάρκεια μίας συνέντευξης, συναντήσαμε έναν πνευματώδη, ευγενή, καυστικό στα πολιτικά του σχόλια και γεμάτο σχέδια για το μέλλον άνθρωπο.
Aπό τη Μαρία Καλοπούλου
Ο Philip Kerr έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία μόλις 62 ετών, την Παρασκευή 23 Μαρτίου 2018. Γεννημένος στο Εδιμβούργο το 1956, σπούδασε νομικά και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Μετά την αποφοίτησή του, εργάστηκε αρχικά ως κειμενογράφος στη διαφημιστική εταιρεία Saatchi and Saatchi., ενώ από το 1989 συνεργάστηκε ως αρθρογράφος με τις εφημερίδες Sunday Times, Evening Standard και New Statesman.
Την ίδια χρονιά εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τον τίτλο Οι Βιολέτες Του Μάρτη (The March Violets, Viking Press), όπου εισήγαγε ως ήρωα τον ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ, ο οποίος κινείται στις σκιές του Βερολίνου που βρίσκεται υπό την κυριαρχία των Ναζί.
Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα Ο χλομός εγκληματίας (The Pale Criminal, 1990) και Γερμανικό ρέκβιεμ (German Requiem, 1991), με ήρωα πάντα τον Μπέρνι Γκούντερ και με φόντο το μεσοπολεμικό και μεταπολεμικό Βερολίνο. Τα τρία αυτά μυθιστορήματα συγκεντρώθηκαν το 1993 σε έναν τόμο από την Penguin Press, με τον γενικό τίτλο Berlin Noir. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας.
Εγώ τον ανακάλυψα το 2012 όταν τα τρία αυτά μυθιστορήματά του, με ήρωα τον Μπέρνι Γκούντερ, εκδόθηκαν στα ελληνικά από τον Κέδρο σε μία υπέροχη επίτομη έκδοση, με τον τίτλο «Η τριλογία του Βερολίνου» και δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου.
Η Τριλογία αποτέλεσε την αφετηρία του Philip Kerr για τις περιπέτειες του Μπέρνι Γκούντερ, οι οποίες διαδραματίζονται στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου ή λίγο μετά τη λήξη του. Στην ίδια σειρά εντάσσονται τα βιβλία του Μοιραία Πράγα, Άνθρωπος χωρίς ανάσα, Φλόγα που σιγοκαίει, Η γυναίκα από το Ζάγκρεμπ, Αν οι νεκροί δεν ανασταίνονται, Η άλλη πλευρά της σιωπής κ.ά. Το τελευταίο του μυθιστόρημα με ήρωα τον Μπέρνι Γκούντερ έχει τον τίτλο Greeks Bearing Gifts.
Τον συνάντησα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Άνθρωπος χωρίς ανάσα» τον Οκτώβριο του 2014 για μία συνέντευξη… χωρίς ανάσα! Ο Philip Kerr είχε μιλήσει χωρίς περιστροφές για όλους και για όλα, κυνικός, αυτοσαρκαστικός, καυστικός, γοητευτικός και με ισχυρή άποψη είχε μιλήσει για τα βιβλία του, τον «πρωταγωνιστή» τους, (που τόσο πολύ του μοιάζει!), την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα.
Διαβάστε δύο αποσπάσματα:
Για τον πρωταγωνιστή των βιβλίων του:
Ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Bernie Gunther, είναι συναισθηματικός ή κυνικός; Ξέρετε τι θα του συμβεί στη συνέχεια;
«Είναι πολύ συναισθηματικός. Αλλά και πολύ κυνικός. Αυτά είναι κομμάτια της προσωπικότητάς του. Είναι σαν εμένα! Κάποιες μέρες είμαι πολύ κυνικός, σκληρός.. Άλλες μέρες είμαι ζεστός, συναισθηματικός και τρυφερός. Οπότε είναι περίπλοκος χαρακτήρας. Αλλά πιστεύω ότι όλοι οι καλοί ήρωες στα βιβλία είναι έτσι. Είναι περίπλοκοι και πολλές φορές δεν είναι καν “ηρωικοί”.
Εννοώ ότι έχει κάνει πράγματα για τα οποία ντρέπεται και κάπως έτσι πρέπει να είναι ένας καλός ήρωας. Αν είναι πάντα καλός, γίνεται βαρετός! Κι έτσι είμαι και εγώ. Εάν ήμουν πάντα καλός δεν νομίζω ότι θα ήμουν ενδιαφέρων!
Και ούτε ξέρω την κατάληξή του. Δεν είμαι ο τύπος που θα κάτσει να γράψει από πριν 6-7 βιβλία, χωρίς να θέλω να αναφέρω ονόματα -όπως η J.K Rowling!-. Δεν θα μπορούσα να το κάνω αυτό γιατί πολύ συχνά δεν ξέρω καν τι θα συμβεί. Και στο τωρινό μου μυθιστόρημα δεν ήξερα τι θα συμβεί στο τέλος!
Ένα από τα πράγματα που σε κάνουν να θέλεις να τελειώσεις το βιβλίο είναι η επιθυμία να ανακαλύψεις το τέλος. Είναι σαν να διαβάζω ένα βιβλίο, απλά τυχαίνει να το γράφω εγώ! Δεν πίστευα ποτέ ότι μπορούσα να γράψω τόσα μυθιστορήματα όσα έχω γράψει. Δεν είμαι από τους συγγραφείς που μπορούν να γράψουν 20-30 βιβλία με τον ίδιο χαρακτήρα.
Μια στο τόσο γράφω κάτι άλλο και όλοι μου λένε πόσο απαίσια είναι αυτά τα βιβλία και πόσο εύχονται απλά να συνέχιζα να γράφω για τον Bernie Gunther!».
Τα πολιτικά σχόλια του είναι πάντοτε αιχμηρά, χωρίς περιστροφές και χωρίς στρογγυλεμένες εκφράσεις.
«Είχατε δηλώσει ότι “οι περισσότεροι Ευρωπαίοι βλέπουν την κρίση στην Ελλάδα από τη μεριά της Γερμανίας”. Πώς το βλέπει σήμερα; Γελάει και λέει:
«Νομίζω πολλές εφημερίδες το είδαν από τη γερμανική μεριά. Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έχουμε δημοκρατία από τα πάνω προς τα κάτω, που δεν δουλεύει. Είναι μια “φορεμένη” κυβέρνηση από απρόσωπους Ευρωκράτες στις Βρυξέλλες. Έχετε παρατηρήσει ότι ούτε καν τους αναγνωρίζουμε, εκτός από τον Μπαρόζο;
Κάνει παύση και μετά χαμογελώντας μου λέει: «Πότε βάλαμε τόσο άσχημους ανθρώπους στην εξουσία;; Ξέρεις, τον Μπαρόζο, τη Βαρόνη Άστον… Είναι οι ασχημότεροι άνθρωποι στον κόσμο! Κανείς δεν θα τους ψήφιζε, και μάντεψε! Κανείς δεν το έκανε! Και ειλικρινά έχω αλλάξει γνώμη.
Οι Έλληνες θα ήταν πολύ καλύτερα έξω από την Ε.Ε. Το πρόβλημα είναι ότι χάσαμε την αίσθηση του “εμείς” και έμεινε το “αυτοί” και ένα χάος ανθρώπων στις Βρυξέλλες που δεν είναι υπόλογοι σε κανέναν.
Πραγματικά, μεταβιβάζουμε ξανά και ξανά τα δημοκρατικά μας δικαιώματα σε ανθρώπους που δεν ψηφίσαμε καν! Μόνο οι Γερμανοί πιστεύουν στην ιδέα της Ευρώπης στην πραγματικότητα. Όλοι προσπαθούν για λίγο αλλά πραγματικά είναι μια γιγαντιαία αποτυχία!»
Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ελλάδα; Σχετίζεται κατά τη γνώμη σας με την οικονομική κρίση;
«Ξέρεις κάτι; Λυπάμαι τους ανθρώπους στην ακροδεξιά. Τους λυπάμαι γιατί πολλοί από αυτούς φοβούνται την αποτυχία της χώρας τους. Γιατί αισθάνονται ότι κανείς δεν κάνει κάτι γι’ αυτό και γιατί φοβούνται ότι η χώρα τους θα γεμίσει με άτομα που δεν προέρχονται από αυτή.
Δυστυχώς, πολύ συχνά είναι ηλίθιοι και δεν συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να κατηγορούν τους ξένους για τα προβλήματά τους. Αλλά ερχόμαστε πάλι στο ίδιο πρόβλημα, ότι δηλαδή δεν υπάρχει Ευρωπαϊκή πολιτική για την μετανάστευση, νόμιμη και παράνομη. Δεν υπάρχει μπάτζετ!
Ο πιο εύκολος τρόπος να κατατροπωθεί η ακροδεξιά είναι να υπάρχουν οι κατάλληλες πολιτικές σε τέτοια θέματα. Κι αυτό δεν σε κάνει ρατσιστή. Στη Βρετανία έχουμε 65 εκατομμύρια ανθρώπους σε ένα νησί. Πόσους ακόμα θα πάρουμε; Όχι και τόσους.
Οπότε πρέπει να δοθούν χρήματα σε χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία για το θέμα της μετανάστευσης. Και η κατάσταση θα χειροτερέψει με προβλήματα, όπως ο Έμπολα, ο πόλεμος στην Τυνησία, τη Συρία και τη Λιβύη. Αλλά στην Ε.Ε. αντί να ασχοληθούν σοβαρά, είναι απασχολημένοι να βγάζουν λεφτά…».
Ο Philip Kerr ήταν ρέκτης της Ιστορίας και ερευνητής πεδίου. Στα έργα του κατόρθωσε να ανασυνθέσει την ανθρωπογεωγραφία της περιόδου του Β’ Παγκοσμίου πολέμου με την ακρίβεια ιστορικού.
Εκτός από τα μυθιστορήματα της σειράς με ήρωα τον Μπέρνι Γκούντερ, ο Philip Kerr έγραψε ακόμα έργα επιστημονικής φαντασίας, ποδοσφαιρικά αστυνομικά μυθιστορήματα (με ήρωα τον προπονητή Σκοτ Μάνσον), καθώς και βιβλία παιδικής λογοτεχνίας.
Τιμήθηκε με τα βραβεία RBA International Prize for Crime Writing και British Crime Writers’ Association’s Ellis Peters Historic Crime Award.
Ήταν παντρεμένος με τη συγγραφέα Jane Thynne και πατέρας τριών παιδιών.
