Philip Kerr: Κυνικός και συναισθηματικός
O διάσημος Σκωτσέζος συγγραφέας ήρθε για λίγο στην Ελλάδα με αφορμή την έκδοση του νέου του βιβλίου «Άνθρωπος χωρίς ανάσα» από τις εκδόσεις Κέδρος. Τον συναντήσαμε στο βιβλιοπωλείο Public σε μία συνέντευξη… χωρίς ανάσα!
Συνέντευξη στη Μαρία Αγγελακοπούλου
Ο Philip Kerr μιλά χωρίς περιστροφές για όλους και για όλα, κυνικός, αυτοσαρκαστικός, καυστικός, γοητευτικός και με ισχυρή άποψη μιλά για τα βιβλία του, τον «πρωταγωνιστή» τους, (που τόσο πολύ του μοιάζει!), την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Διαβάστε τον!
Ο τόπος και ο χρόνος που διαδραματίζονται τα νουάρ μυθιστορήματα Philip Kerr είναι στη ναζιστική Γερμανία. Τι τον έκανε, όμως να ασχοληθεί με αυτή τη “μαύρη πλευρά” της ιστορίας;
«Πολλοί λόγοι. Όταν άρχισα να γράφω μόλις είχα πάρει το πτυχίο μου στο γερμανικό δίκαιο και τη φιλοσοφία και ενδιαφέρθηκα πολύ για την περίοδο των Ναζί. Εκείνη την εποχή έγραφα μυθιστορήματα για νέους ανθρώπους σαν εμένα και μου πήρε καιρό να καταλάβω ότι η ναζιστική περίοδος ήταν κάτι για το οποίο μπορούσα να γράψω. Βλέπεις, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι για να γράψεις για κάτι πρέπει να το ξέρεις, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Για παράδειγμα, μπορεί να πιστεύουν ότι για να γράψεις για το Βερολίνο πρέπει να κατάγεσαι από το Βερολίνο, αλλά οι πάμπολλοι συγγραφείς Άγγλοι ή Ρώσοι έχουν αποδείξει ότι αυτό δεν είναι αλήθεια ξανά και ξανά. Με μια έννοια, ένα κομμάτι από το καλύτερο γράψιμο για το Βερολίνο έχει γίνει από ανθρώπους που δεν έχουν καμία σχέση με αυτό. Άλλωστε, το Βερολίνο είναι κάτι σαν «πνευματική κατάσταση» (state of mind). Όλοι φτάνουν στο Βερολίνο με μια διαφορετική ιδέα του τι είναι. Ο Ντέιβιντ Μπάουι και ο Λου Ρηντ πάνε στο Βερολίνο. Φτάνεις με τη δική σου ιδέα και ελπίζεις να ξυπνήσει κάτι μέσα σου. Κ αυτό έκανε για μένα όπως ακριβώς και για αυτούς», λέει.
Ο πρωταγωνιστής των βιβλίων σας, ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Bernie Gunther, είναι συναισθηματικός ή κυνικός; Ξέρετε τι θα του συμβεί στη συνέχεια;
«Είναι πολύ συναισθηματικός. Αλλά και πολύ κυνικός. Αυτά είναι κομμάτια της προσωπικότητάς του. Είναι σαν εμένα! Κάποιες μέρες είμαι πολύ κυνικός, σκληρός.. Άλλες μέρες είμαι ζεστός, συναισθηματικός και τρυφερός. Οπότε είναι περίπλοκος χαρακτήρας. Αλλά πιστεύω ότι όλοι οι καλοί ήρωες στα βιβλία είναι έτσι. Είναι περίπλοκοι και πολλές φορές δεν είναι καν “ηρωικοί”. Εννοώ ότι έχει κάνει πράγματα για τα οποία ντρέπεται και κάπως έτσι πρέπει να είναι ένας καλός ήρωας. Αν είναι πάντα καλός, γίνεται βαρετός! Κι έτσι είμαι και εγώ. Εάν ήμουν πάντα καλός δεν νομίζω ότι θα ήμουν ενδιαφέρων! Και ούτε ξέρω την κατάληξή του. Δεν είμαι ο τύπος που θα κάτσει να γράψει από πριν 6-7 βιβλία, χωρίς να θέλω να αναφέρω ονόματα -όπως η J.K Rowling!-. Δεν θα μπορούσα να το κάνω αυτό γιατί πολύ συχνά δεν ξέρω καν τι θα συμβεί. Και στο τωρινό μου μυθιστόρημα δεν ήξερα τι θα συμβεί στο τέλος! Ένα από τα πράγματα που σε κάνουν να θέλεις να τελειώσεις το βιβλίο είναι η επιθυμία να ανακαλύψεις το τέλος. Είναι σαν να διαβάζω ένα βιβλίο, απλά τυχαίνει να το γράφω εγώ! Δεν πίστευα ποτέ ότι μπορούσα να γράψω τόσα μυθιστορήματα όσα έχω γράψει. Δεν είμαι από τους συγγραφείς που μπορούν να γράψουν 20-30 βιβλία με τον ίδιο χαρακτήρα. Μια στο τόσο γράφω κάτι άλλο και όλοι μου λένε πόσο απαίσια είναι αυτά τα βιβλία και πόσο εύχονται απλά να συνέχιζα να γράφω για τον Bernie Gunther!».
Στο βιβλίο σας “Άνθρωπος χωρίς Ανάσα” μέσω ενός Ρώσου γιατρού αναφέρετε: “Η Ρωσία είναι η χώρα που οι ιδεαλιστές στέλνονται για να πεθάνουν. Το εθνικό μας σπορ είναι να σκοτώνουμε ανθρώπους που πιστεύουν σε κάτι”. Πιστεύετε ότι ισχύει και σήμερα αυτό;
«Δεν γνωρίζω πολλά για τη σημερινή Ρωσία. Αλλά με σιγουριά πιστεύω ένα πράγμα, ένα παλιό γνωμικό: «Είναι καλύτερος ο Διάβολος που γνωρίζεις, παρά αυτός που δεν γνωρίζεις». Και όσο κακός κι αν φαίνεται, θεωρώ ότι υπάρχουν πολλοί χειρότεροι από τον κύριο Πούτιν. Αλλά ναι, πιστεύω ότι η Ρωσία είναι η χώρα όπου συχνά στέλνονται ιδεαλιστές για να πεθάνουν. Από πολιτικής άποψης η Ρωσία είναι μια περίεργη χώρα που ποτέ δεν αντιμετώπισε τα φριχτά πράγματα του παρελθόντος της με τον ίδιο τρόπο που το έκανε η Γερμανία. Η Γερμανία είναι μια απελευθερωμένη χώρα επειδή έχει κοιτάξει μέσα στην άβυσσο του τι έκανε και έχει συμβιβαστεί με αυτό και έχει μιλήσει για αυτό και είναι ανοιχτή. Αυτό δεν συνέβη ποτέ στη Ρωσία και υποψιάζομαι ότι ποτέ δεν θα γίνει. Αυτό που νομίζω ότι χρειάζεται η Ρωσία είναι μια περίοδος γκλασνόστ, μια λέξη που χρησιμοποιούσαμε 30 χρόνια πριν, από τον Γκορμπατσόφ. Δεν νομίζω ότι η Δύση βοηθάει τον Πούτιν με το να τον βάζει στη γωνία σαν το «άτακτο παιδί» και να λέει «Εσένα δεν σου μιλάμε». Η Ρωσία χρειάζεται ενθάρρυνση. Και η Ε.Ε. ήταν ηλίθια με το να ενθαρρύνει την Ουκρανία να πιστέψει ότι μπορεί να είναι μέρος της και μετά να την παρατήσει. Η Ρωσία φυσικά και θα νιώσει στριμωγμένη σε μια γωνία και όλοι μπορούν να το δουν εκτός από τους ηλίθιους στην Ε.Ε. που δεν έχουν ιδέα από ιστορία, που δεν διαβάζουν ιστορία και δεν της δίνουν σημασία. Γι’ αυτό δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί ο Πούτιν συμπεριφέρεται σαν έφηβος δικτάτορας! Και η ειρωνεία είναι ότι ο Πούτιν θα ήταν ευχαριστημένος με την Ουκρανία στη μεριά της Ε.Ε. γιατί κάποιος άλλος θα πλήρωνε γι αυτήν μιας και ήταν πτωχευμένη! Κοστίζει στη Ρωσία 50 δις τον χρόνο. Δεν είναι η Ρωσία ο εχθρός, αλλά η Τζιχάντ και ο Πούτιν είναι θύμα τους όσο ακριβώς και εμείς».
Τα πολιτικά σχόλια του είναι πάντοτε αιχμηρά, χωρίς περιστροφές και χωρίς στρογγυλεμένες εκφράσεις, πράγμα που με έκανε να θυμηθώ ότι σε μία προηγούμενη συνέντευξή του το 2012 έχει δηλώσει ότι “οι περισσότεροι Ευρωπαίοι βλέπουν την κρίση στην Ελλάδα από τη μεριά της Γερμανίας”. Πώς το βλέπει σήμερα;
Γελάει και λέει: «Νομίζω πολλές εφημερίδες το είδαν από τη γερμανική μεριά. Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έχουμε δημοκρατία από τα πάνω προς τα κάτω, που δεν δουλεύει. Είναι μια “φορεμένη” κυβέρνηση από απρόσωπους Ευρωκράτες στις Βρυξέλλες. Έχετε παρατηρήσει ότι ούτε καν τους αναγνωρίζουμε, εκτός από τον Μπαρόζο; Κάνει παύση και μετά χαμογελώντας μου λέει: «Πότε βάλαμε τόσο άσχημους ανθρώπους στην εξουσία;; Ξέρεις, τον Μπαρόζο, τη Βαρόνη Άστον… Είναι οι ασχημότεροι άνθρωποι στον κόσμο! Κανείς δεν θα τους ψήφιζε, και μάντεψε! Κανείς δεν το έκανε! Και ειλικρινά έχω αλλάξει γνώμη. Οι Έλληνες θα ήταν πολύ καλύτερα έξω από την Ε.Ε. Το πρόβλημα είναι ότι χάσαμε την αίσθηση του “εμείς” και έμεινε το “αυτοί” και ένα χάος ανθρώπων στις Βρυξέλλες που δεν είναι υπόλογοι σε κανέναν. Πραγματικά, μεταβιβάζουμε ξανά και ξανά τα δημοκρατικά μας δικαιώματα σε ανθρώπους που δεν ψηφίσαμε καν! Μόνο οι Γερμανοί πιστεύουν στην ιδέα της Ευρώπης στην πραγματικότητα. Όλοι προσπαθούν για λίγο αλλά πραγματικά είναι μια γιγαντιαία αποτυχία!»
Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ελλάδα; Σχετίζεται κατά τη γνώμη σας με την οικονομική κρίση;
«Ξέρεις κάτι; Λυπάμαι τους ανθρώπους στην ακροδεξιά. Τους λυπάμαι γιατί πολλοί από αυτούς φοβούνται την αποτυχία της χώρας τους. Γιατί αισθάνονται ότι κανείς δεν κάνει κάτι γι’ αυτό και γιατί φοβούνται ότι η χώρα τους θα γεμίσει με άτομα που δεν προέρχονται από αυτή. Δυστυχώς, πολύ συχνά είναι ηλίθιοι και δεν συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να κατηγορούν τους ξένους για τα προβλήματά τους. Αλλά ερχόμαστε πάλι στο ίδιο πρόβλημα, ότι δηλαδή δεν υπάρχει Ευρωπαϊκή πολιτική για την μετανάστευση, νόμιμη και παράνομη. Δεν υπάρχει μπάτζετ! Ο πιο εύκολος τρόπος να κατατροπωθεί η ακροδεξιά είναι να υπάρχουν οι κατάλληλες πολιτικές σε τέτοια θέματα. Κι αυτό δεν σε κάνει ρατσιστή. Στη Βρετανία έχουμε 65 εκατομμύρια ανθρώπους σε ένα νησί. Πόσους ακόμα θα πάρουμε; Όχι και τόσους. Οπότε πρέπει να δοθούν χρήματα σε χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία για το θέμα της μετανάστευσης. Και η κατάσταση θα χειροτερέψει με προβλήματα, όπως ο Έμπολα, ο πόλεμος στην Τυνησία, τη Συρία και τη Λιβύη. Αλλά στην Ε.Ε. αντί να ασχοληθούν σοβαρά, είναι απασχολημένοι να βγάζουν λεφτά…».
