Σάμιουελ Μπγιορκ: Δεν θα έγραφα ποτέ για άσκηση βίας, ειδικά απέναντι σε γυναίκες
Είναι μουσικός, τραγουδιστής και τραγουδοποιός, θεατρικός σκηνοθέτης και φυσικά συγγραφέας! Πολυτάλαντος και πλέον διάσημος, αφού τα βιβλία του κυκλοφορούν σε 20 χώρες και φιγουράρουν στις λίστες των μπεστ σέλερ, ακόμη και στις ΗΠΑ, κάτι καθόλου εύκολο, για έναν Νορβηγό συγγραφέα, από μία μικρή πόλη της σκανδιναβικής χώρας. Τον συνάντησα στα γραφεία της Νορβηγικής πρεσβείας, στην Αθήνα, ένα βροχερό, μουντό πρωινό του Οκτωβρίου μπαίνοντας στη νουάρ… ατμόσφαιρα της οπτικής των βιβλίων του!
Συνέντευξη στη Δέσποινα Σάμψων
Ο Samuel Bjork, συγγραφέας των βιβλίων Παγωμένος Άγγελος και Η Κουκουβάγια, μιλάει αποκλειστικά στο womanidol για να αφηγηθεί μια δικιά του ιστορία γεμάτη με αληθινές αξίες, ανθρώπινες αδυναμίες και ενδιαφέρουσες προσωπικές στιγμές – από ένα άλμπουμ ενός Ισλανδικού συγκροτήματος που μου προτείνει να ακούσω όταν διαβάζω κάτι δικό του μέχρι την αδυναμία του στην Donna Tart και το βιβλίο της γενιάς του – αλλά και της δικής μου – Η Μυστική Ιστορία. Ο Νορβηγός μυθιστοριογράφος, θεατρικός σκηνοθέτης, εικαστικός και τραγουδοποιός Φρούντε Σάνερ Έιεν χρησιμοποιεί ψευδώνυμο (Σάμιουελ Μπγιορκ) για τα αστυνομικά μπεστ σέλερ του γιατί ίσως θα ήθελε να είναι ορατός μόνο σε εκείνους που θα διαβάσουν το «μεγάλο» μυθιστόρημα που ονειρεύεται να γράψει όταν …μεγαλώσει. Απεχθάνεται τη βία, ειδικά κατά των γυναικών, αναζητά την ανθρώπινη φύση, θέλει τα βιβλία του να είναι η είσοδος σε έναν διαφορετικό κόσμο και χαλαρώνει… με κάτι σχετικά ανόητο! Απολαύστε τον!
Οι γυναίκες φαίνεται να προτιμούν τα βιβλία σας και θα έλεγα ότι έχει να κάνει με την έλλειψη περιγραφών ωμής βίας. Είναι σκόπιμη αυτή η επιλογή;
«Απολύτως! Όταν ξεκίνησα να γράφω, είχα ξεκαθαρίσει στον εαυτό μου ότι δεν θέλω σκηνές βίας. Δεν χρειάζομαι τη βία, δεν παρουσιάζει κανένα ενδιαφέρον για μένα σε αντίθεση με το ανθρώπινο ψυχολογικό υπόβαθρο που βρίσκω πιο συναρπαστικό. Αυτή η πλευρά της αναζήτησης με ελκύει περισσότερο στα βιβλία μου».
Μπήκατε στη διαδικασία της αναζήτησης ή μάλλον της έρευνας πάνω στο κομμάτι των θρησκευτικών αιρέσεων που αναφέρονται στο βιβλίο σας;
«Δεν έκανα ειδική έρευνα πέρα από το κομμάτι του “Deep Web” επειδή παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής. Πρόκειται για το “Βαθύ Διαδίκτυο” που αφορά όλα όσα δεν μπορεί να δει ένας κοινός χρήστης του διαδικτύου και ουσιαστικά αποτελεί και το μεγαλύτερο μέρος του.
Υπάρχει έμφαση στο ανθρώπινο στοιχείο μόνο που επιμένετε σε μη φυσιολογικές καταστάσεις. Θεωρείτε ότι αυτού του είδους η “τρέλα” βρίσκεται τόσο κοντά μας;
«Προσπαθώ να εξερευνήσω αυτό το κομμάτι της ανθρώπινης φύσης – τι κρύβεται από πίσω, πώς σου έχουν συμπεριφερθεί ως παιδί, ειδικά αν σου έχουν φερθεί πολύ άσχημα…».
Ο γυναικείος χαρακτήρας της αστυνομικού-ερευνήτριας, η Μία Κρούγκερ φαίνεται να έχει τη δική της τραγική ιστορία. Χαρισματική, πανέξυπνη αλλά βουτηγμένη στη θλίψη μετά την απώλεια της αδερφής της στηρίζεται στο αλκοόλ και τα χάπια. Προτιμάτε αυτούς τους χαρακτήρες από τους λαμπερούς, πετυχημένους που τα καταφέρνουν όλα;
«Προφανώς και θα ήθελα κατά κάποιο τρόπο να μπορούσα να τους βοηθήσω να καταλάβουν γιατί η ζωή τους είναι έτσι. Το ίδιο κάνω με τη Μία. Θέλω να τη βοηθήσω, να ψάξω τα γιατί της. Στο τρίτο βιβλίο που ακολουθεί τον Παγωμένο Άγγελο και την Κουκουβάγια, η Μία αρχίζει να συνειδητοποιεί πράγματα για τον εαυτό της και θα μάθει επιπλέον για το παρελθόν της το οποίο δεν γνωρίζει. Η Μία είναι υιοθετημένη και ουσιαστικά παλεύει με καταστάσεις που έχουν βαθιές ρίζες πίσω τους. Στο τελευταίο λοιπόν βιβλίο αυτής της σειράς, θα σταματήσει να πίνει και να εξαρτάται από χάπια. Θα ξεκινήσει γιόγκα και μετά από τριάντα ημέρες σε ένα κέντρο αποκατάστασης θα επιστρέψει φρέσκια και εντελώς καθαρή κάνοντας μια νέα αρχή.
Εσείς τι κάνετε μετά από μια ημέρα βουτηγμένος στο γράψιμο; Φαντάζομαι θα αποφεύγετε μια βόλτα στο σκοτεινό δάσος;
(Γέλια) «Ναι, μετά από όλα αυτά… Λοιπόν, προσπαθώ να ασχοληθώ με κάτι ελαφρά ανόητο. Απλώς, να καθίσω σπίτι μου, να χαλαρώσω και να παρακολουθήσω ριάλιτι σόου μια δυο ώρες στην τηλεόραση, ώστε να μπορέσει το μυαλό μου να επιστρέψει σε φυσιολογικούς ρυθμούς».
Λένε ότι η λογοτεχνία είναι το καλύτερο μέρος για να αφεθείς… Να χαθείς μέσα στις σελίδες με τον ίδιο τρόπο που περιγράφετε και τη Μία να χάνεται πολλές φορές μέσα στις σημειώσεις της δουλειάς της.
«Ιδανικά, τα βιβλία μου μπορούν να αποτελέσουν μια είσοδο σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο. Επιδιώκω να μπορεί ο αναγνώστης να ξεφύγει από την κανονικότητά του. Θέλω να γράφω κάτι εύκολο ώστε να μπορεί κάποιος να εισχωρήσει στην ιστορία. Δεν μου αρέσουν τα δύσκολα βιβλία, δεν θέλω να προσπαθείς να καταλάβεις τι θέλω να πω. Θέλω τα βιβλία μου να περιλαμβάνουν τους αναγνώστες κι εκείνοι να έχουν εναλλακτικά μέρη μέσα από τα κεφάλαια, στα οποία να μπορούν να μπουν μέσα…
Υπάρχει κάτι που θα αποφεύγατε να γράψετε;
«Δεν θα έγραφα ποτέ -μα ποτέ- πολύ σκληρές, βίαιες πράξεις. Δεν θα έγραφα για άσκηση βίας, ειδικά, απέναντι σε γυναίκες. Είμαι ιδιαίτερα ευαίσθητος σε αυτό το θέμα επειδή η μητέρα μου είχε δουλέψει σε ένα γραφείο προστασίας γυναικών ως κοινωνική λειτουργός κι επομένως στο σπίτι μας λειτουργούσαμε όλοι με μεγάλη ευαισθησία πάνω σε αυτά τα θέματα. Ξέρω ότι πολλοί συγγραφείς εκμεταλλέυονται την περίερη έλξη που ασκούν παρόμοιες περιγραφές σκηνών ειδικά για το γυναικείο σώμα, ίσως είναι και μόδα πια, αλλά εγώ δεν θα βγάλω χρήματα με αυτό τον τρόπο. Το θεωρώ αποκρουστικό.
Έχετε βιβλία μαζί σας; Φέρατε κάποιο στο ταξίδι σας στην Αθήνα;
«Το κακό είναι ότι δεν το κάνω γιατί είμαι χωμένος μέσα στα δικά μου, όταν γράφω, και προσπαθώ να ασχολούμαι μόνο με τη δουλειά μου, ώστε να μην επηρεαστώ. Ακριβώς, τώρα είμαι σε μια τέτοια φάση, αφού δουλεύω ένα δικό μου βιβλίο. Ωστόσο, αυτή την περίοδο διαβάζω Cyber punk fiction από ένα Βρετανό συγγραφέα του είδους, τον Jeff Noon και η αλήθεια είναι ότι παραλίγο να έπαιρνα μαζί μου ένα δικό του βιβλίο».
Ισχύει ότι η Μυστική Ιστορία της Donna Τartt παραμένει το αγαπημένο σας βιβλίο;
«Ναι, ήταν το τέλειο μυθιστόρημα της γενιάς μας! Τα είχε όλα: ένα βιβλίο που ξεκινάει με ένα έγκλημα αλλά που δεν ήταν μόνο αυτό. Μόλις το διάβασα, τρελάθηκα, γιατί σκεφτόμουν τι θα έκανα εγώ μετά από κάτι τέτοιο. Εχώ όμως στο μυαλό μου μια ιστορία για όταν θα αποσυρθώ. Τότε, θα γράψω ένα βιβλίο με το πραγματικό όνομά μου. Προς το παρόν, ετοιμάζω μια νέα σειρά βιβλίων με διαφορετικούς χαρακτήρες από τη Μία Κρούγκερ και τον Χόλγκερ Μουνκ.
Πείτε μου μια ταινία της οποίας θα θέλατε να είχατε γράψει το σενάριο…
«Αν ήταν μία μόνο, θα ήταν οπωσδήποτε η «Μανόλια», του Πολ Τόμας Άντερσον. Ο ορισμός της τέλειας ταινίας! Αν μπορούσα να προσθέσω και μία δεύτερη όμως, είναι το Fish Tank, μια βρετανική ταινία της Αντρέα Άρνολντ που παρουσιάζει μια δυναμική έφηβη της εργατικής τάξης και τις συγκρούσεις της με το περιβάλλον της και κυρίως τη σχέση της με την αλκοολική μητέρα της. Ο χαρακτήρας του κοριτσιού λέγεται Μία (τι άλλο;) όπως και η κόρη μου που της έδωσα αυτό το όνομα από την ταινία.
Διαβάζω τα βιβλία σας και θέλω να ακούσω λίγη μουσική… Κάτι που να ταιριάζει… Τι θα μου προτείνατε;
«Τους Sigur Ros, μια μπάντα με τέλεια κινηματογραφικά, οργανικά κομμάτια. Ειδικά το άλμπουμ τους Agaetis Byrjun είναι το ιδανικό, με κομμάτια που έχουν σχεδόν 10λεπτη διάρκεια – ό,τι πρέπει για να διαβάσεις τέτοιου είδους ιστορίες.
Τα δικαιώματα των βιβλίων του έχουν ήδη αγοραστεί από το Χόλιγουντ ενώ ο ίδιος έχει ασχοληθεί με τη διασκευή τους σε σενάριο για τηλεοπτική σειρά στη σκανδιναβική τηλεόραση.
Τα αστυνομικά μυθιστορήματα του Samuel Bjork Παγωμένος Άγγελος και Η Κουκουβάγια κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα.
