10 σημάδια ότι φοβάστε την αποτυχία και τρόποι για να το ξεπεράσετε

Σε κανέναν δεν αρέσει η αποτυχία, αλλά για μερικούς ανθρώπου η αποτυχία αποτελεί μια τόσο σημαντική ψυχολογική απειλή, ώστε το κίνητρό τους να την αποφύγουν υπερβαίνει το κίνητρό τους για επιτυχία. Αυτός ο φόβος τής αποτυχίας τους αναγκάζει να σαμποτάρουν ασυνείδητα τις πιθανότητες επιτυχίας τους, με διάφορους τρόπους. Υπάρχουν όμως πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να καταπολεμήσετε τον φόβο τής αποτυχίας;

Από τη Σοφία Κροκιδά

Η αποτυχία μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα όπως απογοήτευση, θυμό, λύπη και σύγχυση που, αν και δυσάρεστα, συνήθως δεν αρκούν για να πυροδοτήσουν έναν πλήρη φόβο αποτυχίας.

Πράγματι, ο όρος είναι κάπως λανθασμένος επειδή δεν είναι η αποτυχία αυτή καθαυτή που βασίζεται στη συμπεριφορά των ανθρώπων που τον έχουν. Αντίθετα, ο φόβος της αποτυχίας είναι ουσιαστικά ένας φόβος ντροπής.

Οι άνθρωποι που φοβούνται την αποτυχία παρακινούνται να την αποφύγουν, όχι επειδή δεν μπορούν να διαχειριστούν τα βασικά συναισθήματα της απογοήτευσης, του θυμού και της σύγχυσης που συνοδεύουν τέτοιες εμπειρίες, αλλά επειδή η αποτυχία τους κάνει επίσης να νιώθουν βαθιά ντροπή.

Η ντροπή είναι ένα ψυχολογικά τοξικό συναίσθημα, γιατί αντί να νιώθουμε άσχημα για τις πράξεις μας (ενοχές) ή τις προσπάθειές μας (μετάνοια), η ντροπή μάς κάνει να νιώθουμε άσχημα για το ποιοι είμαστε.

Η ντροπή μπαίνει στον πυρήνα του εγωισμού μας, της ταυτότητάς μας, της αυτοεκτίμησής μας και των συναισθημάτων συναισθηματικής ευεξίας. Η επιζήμια φύση της καθιστά επείγον για όσους φοβούνται την αποτυχία να αποφύγουν τις ψυχολογικές απειλές που συνδέονται με την αποτυχία.

Κι έτσι, βρίσκουν ασυνείδητους τρόπους για να μετριάσουν τις συνέπειες μιας πιθανής αποτυχίας – για παράδειγμα, αγοράζοντας περιττά νέα ρούχα για μια συνέντευξη για δουλειά, αντί να προετοιμαστούν για την ίδια τη συνέντευξη—που τους επιτρέπει να χρησιμοποιήσουν τη δικαιολογία: «Δεν είχα χρόνο να προετοιμαστώ πλήρως».

10 σημάδια ότι έχετε φόβο αποτυχίας

Τα παρακάτω δεν είναι επίσημα διαγνωστικά. Αλλά αν πιστεύετε ότι αυτά τα κριτήρια είναι πολύ χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σας ίσως καλό θα ήταν να ασχοληθείτε με το ζήτημα πιο βαθιά με τη βοήθεια κάποιου ειδικού.

1. Η αποτυχία σας κάνει να ανησυχείτε για το τι πιστεύουν οι άλλοι για εσάς
2. Η αποτυχία σας κάνει να ανησυχείτε για την ικανότητά σας να κυνηγήσετε το μέλλον που θέλετε
3. Η αποτυχία σας κάνει να ανησυχείτε ότι οι άλλοι θα χάσουν το ενδιαφέρον τους προς εσάς
4. Η αποτυχία σας κάνει να ανησυχείτε για το πόσο έξυπνη ή ικανή είστε
5. Η αποτυχία σας κάνει να ανησυχείτε οτι θα απογοητεύεσετε τους ανθρώπους των οποίων η γνώμη τους σας ενδιαφέρει
6. Τείνετε να λέτε στους άλλους εκ των προτέρων ότι δεν περιμένετε να πετύχετε, ώστε να μην έχουν μεγάλες προσδοκίες από εσάς
7. Αν αποτύχετε σε κάτι δυσκολεύεστε να φανταστείτε τι θα κάνετε διαφορετικά προκειμένου να πετύχετε
8. Συχνά έχετε πονοκεφάλους της τελευταίας στιγμής, στομαχόπονους ή αλλά σωματικά συμπτώματα που σας εμποδίζουν να προετοιμαστείτε για κάτι
9. Συχνά η προσοχή σας αποσπάται από ασχολίες που σας εμποδίζουν να ολοκληρώσετε την προετοιμασία, ασχολίες καθόλου επείγουσες
10. Συχνά αναβάλλετε ή δεν προλαβαίνετε να κάνετε προετοιμασία επαρκώς

Τι να κάνετε αν φοβάστε την αποτυχία

Το πρωταρχικό πρόβλημα με την αντιμετώπιση του φόβου της αποτυχίας είναι ότι τείνει να λειτουργεί σε ασυνείδητο επίπεδο. Για παράδειγμα, μπορεί να αισθάνεστε ότι είναι απαραίτητο να ολοκληρώσετε το γράψιμο των χριστουγεννιάτικων καρτών σας, επειδή υποσχεθήκατε ότι θα τις στείλετε μέχρι το τέλος του Σαββατοκύριακου — παρόλο που πρόκειται επίσης να δώσετε τις τελικές εξετάσεις σας για το μεταπτυχιακό.

Υπάρχουν όμως δύο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να καταπολεμήσετε τους τρόπους με τους οποίους ο φόβος της αποτυχίας μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά σας:

Αποδεχτείτε τον φόβο

Είναι σημαντικό να αποδεχτείτε ότι η αποτυχία σάς κάνει να νιώθετε φόβο και ντροπή και να βρείτε ανθρώπους με τους οποίους μπορείτε να συζητήσετε αυτά τα συναισθήματα.

Το να φέρετε αυτά τα συναισθήματα στην επιφάνεια μπορεί να σας αποτρέψει από το να τα εκφράσετε μέσω ασυνείδητων προσπαθειών να σαμποτάρετε τον εαυτό σας, και η επιβεβαίωση και η ενσυναίσθηση από τους άλλους μπορεί να ενισχύσει τα αισθήματα αυτοεκτίμησής σας, ελαχιστοποιώντας παράλληλα την απειλή της απογοήτευσής τους.

Εστιάστε σε πτυχές που μπορείτε να ελέγξετε

Προσδιορίστε πτυχές της δουλειάς ή της προετοιμασίας που βρίσκονται στον έλεγχό σας και εστιάστε σε αυτές. Σκεφτείτε τρόπους για να επαναπροσδιορίσετε πτυχές που φαίνονται εκτός ελέγχου σας, ώστε να ανακτήσετε τον έλεγχό τους.

Για παράδειγμα, εάν δεν καταφέρατε να βρείτε δουλειά επειδή απλά δεν γνωρίζετε «τα σωστά άτομα», βάλτε  στόχο να επεκτείνετε το δίκτυό σας μέσω των επαφών σας  στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να επικοινωνήσετε με όλους όσους πιστεύετε ότι  μπορούν να βοηθήσουν. Ακόμα κι αν δεν είναι στον τομέα σας, μπορεί να γνωρίζουν κάποιον που είναι.