Δουλειά και προσωπική ζωή: Πειράζει που δεν τα διαχωρίζουμε; Ίσως τελικά να μην είναι τόσο κακό όσο νομίζουμε!

Όλο και περισσότερο γίνεται λόγος για την αναγκαία ισορροπία ανάμεσα σε εργασιακή και προσωπική ζωή. Μήπως όμως ανησυχούμε υπερβολικά; Ο απόλυτος διαχωρισμός δουλειάς και προσωπικής ζωής δεν είναι δυνατός. Και το να ελπίζουμε σε κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες απόψεις σχετικά με τον τρόπο που επιδρούν πάνω μας οι διαφορετικοί αυτοί ρόλοι. Οι έρευνες όμως, δείχνουν ότι η επαγγελματική και η προσωπική ζωή μπορούν να είναι πραγματικοί σύμμαχοι…

Επιμέλεια: Σοφία Κροκιδά

Η δημοφιλής σειρά Severance που προβάλλεται φέτος στο Apple TV επικεντρώνεται σε μια ομάδα συναδέλφων μιας εταιρείας, οι οποίοι καταφέρνουν πραγματικά να ξεχωρίσουν τη δουλειά από την προσωπική τους ζωή. Όταν είναι στο γραφείο δεν θυμούνται τίποτα σχετικά με τον έξω κόσμο και όταν είναι σπίτι δεν θυμούνται τίποτα σχετικά με τη δουλειά.

Αποτελεί φυσικά μια ακραία εκδοχή της πολυσυζητημένης ισορροπίας, η οποία έχει πλέον γίνει εμμονή στους ειδικούς που μελετούν τις σχέσεις δουλειάς και προσωπικής ζωής.

Στο Severance οι εργαζόμενοι υποβάλλονται σε μια ιατρική επέμβαση κατά την οποία σβήνουν το μυαλό και τις σκέψεις τους. Η επέμβαση αυτή λέγεται severance, δηλαδή διαχωρισμός. H λέξη παραπέμπει στην τεχνική separation, κατά την οποία ο εργαζόμενος προσπαθεί να διαχειρίζεται τα όρια του ώστε δουλειά και προσωπική ζωή να μην συμπίπτουν επιβαρυντικά.

Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι η ενοποίηση. Δηλαδή ο εργαζόμενος ερευνά διάφορους τρόπους να συνδέει όλους τους διαφορετικούς ρόλους στη ζωή του, προκειμένου να γίνει καλύτερος σε αυτούς.

Το να διαχωρίσουμε εντελώς τη δουλειά με τα υπόλοιπα κομμάτια της ζωής μας είναι μάλλον αδύνατο. Πάντα θα μπαίνουμε στον πειρασμό να σκεφτόμαστε τι γίνεται στο σπίτι ενώ είμαστε στο γραφείο, και σίγουρα δεν είναι εύκολο κάποιες φορές να μη σκεφτόμαστε τη δουλειά ενώ δεν δουλεύουμε.

Το σβήσιμο της μνήμης που περιγράφει η σειρά μπορεί για κάποιους να ακούγεται ιδανική λύση. Το να σταματάς να σκέφτεσαι οτιδήποτε άλλο όταν δουλεύεις σίγουρα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη παραγωγικότητα, και το αντίθετο είναι κάτι που επίσης πολλοί θα ήθελαν να καταφέρουν.

Ισχύς εν τη ενώσει

Ακόμα και στον φανταστικό κόσμο του Severance βλέπουμε ότι ο απόλυτος διαχωρισμός δουλειάς και προσωπικής ζωής δεν είναι δυνατός. Και το να ελπίζουμε σε κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες απόψεις σχετικά με τον τρόπο που επιδρούν πάνω μας οι διαφορετικοί αυτοί ρόλοι.

Όταν προσπαθούμε συνεχώς να ξεχωρίσουμε τη δουλειά από την υπόλοιπη ζωή μας γιατί πιστεύουμε ότι αλληλοεπηρεάζονται, τότε σκεφτόμαστε όλο και πιο έντονα ότι το να συνδυάζονται αυτά τα δύο έχει μόνο αρνητικά αποτελέσματα.

Οι έρευνες δείχνουν ότι η επαγγελματική και η προσωπική ζωή μπορούν να είναι πραγματικοί σύμμαχοι. Όταν βιώνουμε θετικά συναισθήματα σε έναν από τους δύο ρόλους μας μπορεί να επηρεαστεί θετικά και ο άλλος. Η ιδέα του εμπλουτισμού της ζωής και της δουλειάς μας μάς καλεί να ενώσουμε τους διαφορετικούς ρόλους όσο γίνεται, έτσι ώστε ο ένας να επωφελείται από τον άλλο.

Η ζωή μετά τον κορωνοϊό

Η εμφάνιση του κορονοϊού έκανε τον διαχωρισμό δουλειάς και προσωπικής ζωής ακόμα πιο δύσκολο. Κατά την περίοδο αυτή πολλοί από εμάς βίωσαν μια πλήρη και μη αναστρέψιμη μείξη μεταξύ εργασιακών και προσωπικών ορίων. Και κάπως έτσι γεννήθηκε ο όρος «zigzag working».

Πλέον, το να είσαι σε συνάντηση, ενώ τα παιδιά σου διαβάζουν στο ίδιο γραφείο, ή το να μαγειρεύεις ενώ μιλάς με έναν συνάδελφο, έχει γίνει απολύτως φυσιολογικό. Και πολλοί είναι αυτοί που δεν το αλλάζουν με τίποτα. Όχι μόνο γιατί κάνει τη ζωή στο σπίτι πιο εύκολη αλλά και γιατί έχει οδηγήσει σε πιο ανθρώπινες εργασιακές συνθήκες.

Eίναι νωρίς για να βγάλουμε συμπεράσματα

Αλλά αυτό που βιώσαμε πριν λίγα χρόνια ίσως έχει οδηγήσει στην ανάγκη για μια εναλλακτική και πιο βιώσιμη εργασιακή φιλοσοφία. Όλο και περισσότεροι πιστεύουν ότι δεν είναι απαραίτητο για έναν εργαζόμενο να είναι αφιερωμένος αποκλειστικά στη δουλειά του, ούτε ότι θα πρέπει να είναι διαθέσιμος από το πρωί μέχρι το βράδυ.

Κατά την περίοδο της πανδημίας πολλά στελέχη εταιρειών είδαν την πραγματικότητα της καθημερινότητάς τους με άλλο μάτι, ενώ προσπαθούσαν να βοηθήσουν τα μέλη της οικογένειάς τους να ισορροπήσουν μεταξύ όλων των διαφορετικών υποχρεώσεών τους.

Αυτή η έκθεση στους ρόλους της δουλειάς και της οικογένειας πυροδότησε την ιδέα ότι η ενεργή συμμετοχή στην καθημερινή ζωή και τις ασχολίες της είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική συναισθηματικά, εκτός από ευεργετική και παραγωγική.

Οι εργασιακές συνθήκες κατά την πανδημία σίγουρα βοήθησαν και κάποιους μάνατζερ να σέβονται περισσότερο τη προσωπική ζωή των συναδέλφων τους αφού είδαν πόσο δύσκολο και απαιτητικό είναι να προσπαθείς να έχεις τα πάντα.

Το να έχεις τα πάντα, δηλαδή μια ζωή με πλούσιες εμπειρίες σε όλα τα επίπεδα, είναι κάτι εξαιρετικά δύσκολο. Που σημαίνει ότι σιγά σιγά θα πρέπει να αποδεχόμαστε τις ατέλειες στη ζωή μας. Οι ζωές μας δεν μπορούν να είναι τέλειες, ειδικά όταν δεν θέλουμε να θυσιάσουμε τίποτα.

Το κλειδί εδώ είναι να κατανοήσουμε τη σκέψη αυτή και να επικεντρωθούμε μόνο στις δραστηριότητες που κάνουμε καλύτερα. Για παράδειγμα, αν δεν είμαστε καλοί στο μαγείρεμα δεν είναι κακό να παραγγέλνουμε φαγητό πού και πού.

Το να ενσωματώνουμε τη δουλειά στην προσωπική μας ζωή με έναν υγιή τρόπο μπορεί να μας βοηθήσει να αναπτύξουμε θετικά συναισθήματα, αφού όταν κάνουμε κάτι καλά νιώθουμε χαρούμενοι και στη δουλειά και στο σπίτι.

Αλλά σίγουρα δεν υπάρχουν πλεονεκτήματα στο να διαβάζουμε email της δουλειάς ενώ είμαστε σπίτι με την οικογένειά μας. Η ένωση των δύο ρόλων μπορεί να είναι ωφέλιμη μόνο όταν γίνεται με ένα υγιή τρόπο που σέβεται την προσωπικότητά μας.

Και εδώ είναι το λάθος της σειράς Severance (και των εταιρειών): το να βάζουμε όρια μεταξύ ρόλων είναι αποτελεσματικό μόνο όταν ταιριάζει με τις προτιμήσεις του καθενός.

Ο κάθε οργανισμός, προτού προτείνει ένα σύστημα για τον διαχωρισμό εργασιακής και προσωπικής ζωής, θα πρέπει να επιβεβαιώσει ότι αυτός ταιριάζει με τις προτιμήσεις του κάθε εργαζόμενου.

Κι επειδή το να σβήνουμε τις σκέψεις μας όπως κάνουν οι πρωταγωνιστές της σειράς δεν είναι δυνατό, η καλύτερη λύση είναι να κοιτάξουμε μπροστά σε μια πραγματικότητα που ωφελείται και από τις δύο πλευρές της ζωής μας.