Ghiblification: Καινοτομία ή ηθικό δίλημμα; Η τάση που σαρώνει στο Διαδίκτυο

Κάπου, μια πεταλούδα κούνησε τα φτερά της και η τεχνητή νοημοσύνη απελευθερώθηκε στον κόσμο – σαν να άνοιξε το κουτί τής Πανδώρας. Τώρα που το τζίνι βγήκε, είναι απίθανο να ξαναμπεί στο μπουκάλι. Αρχικά, φαινόταν να αφορά τους συγγραφείς αλλά τώρα, το αγανακτισμένο… διαδίκτυο, έχει βάλει στο στόχαστρο τους καλλιτέχνες. Το πιο πρόσφατο εργαλείο δημιουργίας εικόνας του OpenAI μπορεί να παράγει εντυπωσιακά γραφικά στο στυλ του Studio Ghibli – του θρυλικού οίκου κινουμένων σχεδίων της Ιαπωνίας – εν ριπή οφθαλμού. Τι έχει συμβεί;

Από τη Μαρία Καλοπούλου

Η τάση του «Ghiblification» έχει κατακλύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις τελευταίες ημέρες, αλλά ταυτόχρονα, εγείρει μερικά πολύ σημαντικά ζητήματα γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και την τέχνη.

Πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα νέο viral φαινόμενο, που προέκυψε χάρη σε ένα εργαλείο της OpenAI, επιτρέποντας στους χρήστες να μετατρέπουν φωτογραφίες τους σε κινούμενα σχέδια.

Το διαδίκτυο έχει μετατραπεί σε μια εικονική παιδική χαρά επηρεασμένη από το Studio Ghibli, με το ChatGPT να παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτή την εξέλιξη.

Οι θαυμαστές του ιαπωνικού στούντιο κινουμένων σχεδίων χρησιμοποιούν μια νέα δυνατότητα του ChatGPT για να δημιουργούν πορτρέτα και μιμίδια εμπνευσμένα από το καλλιτεχνικό στυλ του Hayao Miyazaki.

Οι εικόνες αυτές διαδίδονται ταχύτατα, καθώς ολοένα και περισσότεροι συμμετέχουν στο συγκεκριμένο trend, που η αισθητική του μοιάζει να αντλεί έμπνευση από την τεχνική του Hayao Miyazaki.

Ποιος είναι όμως ο Hayao Miyazaki, ο ιδρυτής του Studio Ghibli;

Ο Hayao Miyazaki θεωρείται ο σημαντικότερος εν ζωή δημιουργός κινουμένων σχεδίων. Στα 84 του χρόνια, οι ταινίες του ξεχωρίζουν για τον μοναδικό συνδυασμό σουρεαλιστικής φαντασίας και συναισθηματικού βάθους.

Η θεματολογία του επικεντρώνεται στην προστασία του περιβάλλοντος, την ανθρώπινη σύνδεση και την αξία της ελευθερίας. Οι πρωταγωνίστριες των έργων του είναι συχνά δυναμικές, ανεξάρτητες γυναίκες, που ξεπερνούν τις δυσκολίες μέσω της συμπόνιας, αντί της βίας.

Το όνομά του έχει ταυτιστεί με την υψηλή ποιότητα και τη βαθιά συναισθηματική αφήγηση στον κινηματογράφο κινουμένων σχεδίων.

Η πορεία του στον χώρο ξεκίνησε το 1963 από την Toei Animation, όπου εργάστηκε ως animator. Το 1985, ίδρυσε το Studio Ghibli, το οποίο καθιερώθηκε ως ένα από τα σημαντικότερα στούντιο animation παγκοσμίως.

Οι ταινίες του Miyazaki έχουν επηρεάσει βαθιά τον κόσμο του animation. Το πολυβραβευμένο “Spirited Away” συμπεριλήφθηκε στη λίστα των 25 κορυφαίων ταινιών του 21ου αιώνα από τους κριτικούς των New York Times. Άλλα εμβληματικά έργα του είναι τα “Princess Mononoke”, “My Neighbor Totoro” και “Howl’s Moving Castle”.

«Ghiblification», το μέλλον της Τέχνης και η Τεχνητή Νοημοσύνη

Η «Ghiblification», αν και εντυπωσιακή, θέτει και σημαντικά ερωτήματα για το μέλλον της τέχνης και τη θέση της τεχνητής νοημοσύνης σε αυτήν. Είναι απαραίτητο λοιπόν να βρεθεί μια ισορροπία, που θα προστατεύει τα δικαιώματα των καλλιτεχνών, ενώ ταυτόχρονα θα επιτρέπει την καινοτομία και τη δημιουργικότητα της τεχνολογίας.

Καθώς οι χρήστες του Διαδικτύου πέρα ​​από τα σύνορα, τα έθνη, τα χρώματα, τις τάξεις και τις θρησκείες επιβιβάστηκαν με ενθουσιασμό στο… τρένο τού «Ghiblification», και η ταχεία εξάπλωση του φαινομένου ακολούθησε.

Ένα κλιπ με τον συνιδρυτή του Studio Ghibli, Hayao Miyazaki, που φέρεται να αποκαλεί την Τεχνητή Νοημοσύνη «προσβολή της ίδιας της ζωής», άρχισε να κυκλοφορεί, τροφοδοτώντας διαδικτυακές συζητήσεις για τα περιβαλλοντικά τέλη, τα πνευματικά δικαιώματα και τον θάνατο της αληθινής τέχνης και του καλλιτέχνη.

Οι κριτικοί έχουν κάνει προβλέψεις εδώ και καιρό για τον θάνατο του καλλιτέχνη – ήδη από τη Βιομηχανική Επανάσταση, – στην πραγματικότητα,  ωστόσο η τέχνη και οι καλλιτέχνες παραμένουν πολύ ζωντανοί και ακμάζοντες.

Η έλευση των υπολογιστών γέννησε γραφίστες, εικονογράφους και σχεδιαστές ιστοσελίδων. Ομοίως, οι κλωστοϋφαντουργικές μηχανές δεν εξαφάνισαν τον τεχνίτη. Σκεφτείτε τις χειροποίητες δαντέλες για παράδειγμα, ένα χειροποίητο, περίπλοκα κεντημένο κομμάτι έχει σημαντικά υψηλότερη τιμή από το αντίστοιχο της μηχανής.

Ενώ τα χειροποίητα κομμάτια απαιτούν μήνες επίπονης δουλειάς, η αγορά φιλοξενεί επίσης εκδόσεις μαζικής παραγωγής, επιτρέποντας στους καταναλωτές να επιλέξουν μεταξύ της αποκλειστικότητας και της οικονομικής τιμής.

Ομοίως, η Τεχνητή Νοημοσύνη χρησιμεύει ως εξαιρετικός «ισοπεδωτής», καθιστώντας την τέχνη πιο προσιτή σε όσους έχουν όραμα, αλλά χωρίς την τεχνική ικανότητα ή τα οικονομικά μέσα για να πραγματοποιήσουν τις ιδέες τους.

Οι γνώστες θα συνεχίσουν να αναζητούν και να υποστηρίζουν παραδοσιακούς καλλιτέχνες, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη θα κάνει την τέχνη προσιτή στις μάζες. Ο εκδημοκρατισμός της τέχνης μέσω της τεχνητής νοημοσύνης δεν θα διαγράψει τους καλλιτέχνες, αλλά απλώς θα επεκτείνει το sandbox.

Τέχνη και πνευματικά δικαιώματα

Ωστόσο, οι ανησυχίες σχετικά με τα πνευματικά δικαιώματα δεν θα πρέπει να παραμελούνται με πολλούς καλλιτέχνες, συγγραφείς, εκδότες και εφημερίδες να προσφεύγουν στα δικαστήρια για μη εξουσιοδοτημένη χρήση του έργου τους για τη διδασκαλία μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης.

Μέσα από την αυξανόμενη δημοτικότητα της Ghiblification, αναδύονται έντονοι προβληματισμοί για τη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων και την υποχρέωση των τεχνολογικών εταιρειών να σεβαστούν τη δημιουργική εργασία των καλλιτεχνών.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν διαγράφει την κληρονομιά του Studio Ghibli, αλλά την ενισχύει, εισάγοντας νέο κοινό στη μαγεία του Miyazaki, την οποία η τεχνητή νοημοσύνη, παρ’ όλη τη δύναμή της, δεν μπορεί πραγματικά να αναπαραγάγει.

Ωστόσο, εκτός εάν και έως ότου επιτευχθεί παγκόσμια συναίνεση, αυτό θα παραμείνει μια νομική γκρίζα ζώνη. Αλλά πρέπει να αναρωτηθεί κανείς: Μπορεί ένα καλλιτεχνικό στυλ να προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα;

Η τέχνη, όπως και οι περισσότερες δημιουργικές αναζητήσεις, δεν υπάρχει στο κενό. Ο ίδιος ο Miyazaki άντλησε έμπνευση από το κλασικό δυτικό animation και την ιαπωνική λαογραφία.

Οι φαν των κινουμένων σχεδίων ευδοκιμούν στη μίμηση, την επανερμηνεία και αποτίουν φόρο τιμής μέσω της εν λόγω τέχνης των θαυμαστών.