Η επιστήμη αποκαλύπτει πώς να επιλέξετε το τέλειο δώρο!
Όλοι θέλουν τα δώρα τους να είναι τέλεια! Και σίγουρα θέλετε να σας επαινούν για τις τέλειες επιλογές σας, και όχι να αντιμετωπίζετε τις ψεύτικες ευχαριστίες του παραλήπτη. Ακούγεται περίπλοκο, αλλά το να γίνεις καλός δωρητής είναι πιο εύκολο από ό,τι ακούγεται. Η επιστήμη μάς δείχνει ότι αν ακολουθείτε τους παρακάτω απλούς κανόνες δεν χρειάζεστε πτυχίο ψυχολογίας, κρυστάλλινη σφαίρα ή ένα μαγικό κόκκινο κοστούμι του Αϊ-Βασίλη για να κάνετε το τέλειο δώρο κάθε φορά!
Από τη Μαρία Καλοπούλου
Για να είσαι εξαιρετικός δωρητής σίγουρα φαίνεται σαν μια τέχνη που μερικοί άνθρωποι είτε την έχουν είτε δεν την έχουν, αλλά, στην πραγματικότητα συνοψίζεται σε αυτό που οι New York Times περιγράφουν θαυμάσια, ως την ικανότητα να «παραμερίζουμε τις δικές μας επιθυμίες και να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να προλάβουμε των άλλων».
Σύμφωνα με μία μελέτη του 2016 από την Εταιρεία Ψυχολογικής Επιστήμης (Association for Psychological Science), το πρόβλημα με τους δωρητές είναι ότι εκ φύσεως είναι επιρρεπείς στο να είναι εγωιστές και προτιμούν να δίνουν ακριβά, απτά και απροσδόκητα δώρα επειδή θέλουν να δουν τη χαρά του παραλήπτη όταν ανοίγει το πακέτο, αντί να κάνουν ένα δώρο «με βάση το πόσο πολύτιμο θα είναι για τον παραλήπτη».
Δεν χρειάζεται να ξοδέψετε πολλά χρήματα για να κάνετε ένα τέλειο δώρο
Οι εορταστικές εκστρατείες μάρκετινγκ συχνά μας πείθουν να πιστεύουμε ότι όσο περισσότερα χρήματα ξοδεύετε σε κάποιον τόσο καλύτερο θα είναι το δώρο ή τα δώρα και τόσο πιο χαρούμενος ο παραλήπτης.
Η επιστήμη όμως λέει το αντίθετο: Ξέρετε αυτό το ρητό «Είναι η σκέψη που μετράει;». Όταν πρόκειται για δώρα, δεν ειπώθηκαν ποτέ πιο αληθινά λόγια. Το 2009, μια τριάδα μελετών που δημοσιεύθηκαν μαζί στο Journal of Experimental Social Psychology, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μόνοι άνθρωποι που εντυπωσιάστηκαν από την υψηλή τιμή ενός δώρου ήταν το άτομο που αγόραζε το δώρο. Η τιμή δεν έχει καμία απολύτως επίδραση στην εκτίμηση του παραλήπτη.
Θυμηθείτε ότι η σκέψη είναι που μετράει και όχι η τιμή του δώρου που θα κάνετε! Κι επίσης λάβετε υπόψη σας σε ποιον κάνετε ένα ακριβό δώρο για να μην το φέρετε σε δύσκολη θέση.
Σε μια συνέντευξη στο BBC, ο Jeff Galak, αναπληρωτής καθηγητής μάρκετινγκ στο Carnegie Mellon Tepper School of Business εξήγησε: «Φαίνεται αρκετά διαισθητικό ότι αν ξοδέψεις περισσότερα, θα πάρεις ένα καλύτερο δώρο. Αποδεικνύεται ότι ΔΕΝ υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι παραλήπτες νοιάζονται για το κόστος ενός δώρου όταν καταλαβαίνουν πόσο θα απολαύσουν αυτό το δώρο».
Είναι επίσης σημαντικό να σκεφτείτε σε ποιον δωρίζετε ακριβά δώρα. Πολλές φορές ένα βαρύ τίμημα επιβαρύνει τον παραλήπτη και σύμφωνα με το The Science of Gifts, κάνει αμέσως το δώρο μη ελκυστικό και όλη την εμπειρία δυσάρεστη.
Τα τέλεια δώρα είναι δώρα που θα χρησιμοποιήσει πραγματικά ο παραλήπτης
Σκέφτεστε να αγοράσετε ένα ρολόι για το αγόρι σας για τις Γιορτές; Η πρώτη ερώτηση που πρέπει να κάνετε στον εαυτό σας είναι, «φοράει ρολόι;». Εντάξει, αυτό είναι ένα στοιχειώδες παράδειγμα χρησιμότητας, αλλά ισχύει σε κάθε σενάριο αγοράς δώρου.
Μια μελέτη του 2014 που δημοσιεύτηκε στην Επιθεώρηση Καταναλωτικής Συμπεριφοράς (Journal of Consumer Research) παρουσίασε ένα πείραμα κατά το οποίο οι ερευνητές έβαλαν κοντά ζευγάρια και του ζήτησαν τη συμπλήρωση ενός παζλ. Τους έδωσαν την επιλογή να χαρίσουν στον σύντροφό τους είτε «ένα στυλό που περιγράφεται ως όμορφο αλλά πολύ βαρύ για καθημερινή χρήση ή ένα αναδιπλούμενο στυλό που ήταν εύκολο στη μεταφορά».
Πριν την επιλογή δώρου, σκεφτείτε τη χρησιμότητά του για τον παραλήπτη. Ακόμη κι αν είναι κάτι όμορφο, αν δεν το χρησιμοποιεί, τι να το κάνει;
Όπως ήταν αναμενόμενο, η πλειονότητα των ανθρώπων επέλεξε να κάνει δώρο το όμορφο αλλά μη πρακτικό στυλό. Μαντέψτε ποιο στυλό θεωρούσαν οι παραλήπτες πιο επιθυμητό και που έδειχνε ότι ο άλλος τους σκέφτεται; Το μαντέψατε! Το μικρότερο στυλό θα μπορούσαν πραγματικά να χρησιμοποιήσουν. Όχι μόνο το προτιμούσαν, αλλά σύμφωνα με την έρευνα ήταν «πιο ευτυχισμένοι, αν έπαιρναν το πρακτικό στυλό».
Τα τέλεια δώρα δεν χρειάζεται να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ή να τα απολαύσουν αμέσως
Ας πούμε ότι έχετε μια αγαπημένη φίλη που της αρέσει πολύ γυμναστική, αλλά μονίμως αναβάλει να γραφτεί σε ένα γυμναστήριο. Το να της κάνετε δώρο ένα χρόνο συνδρομή, ώστε να παρακινηθεί να παρακολουθήσει τα μαθήματα είναι ένα εξαιρετικό δώρο, αλλά δεν θα προκαλέσει την ίδια απόλαυση στον δωρητή του δώρου με το να την βλέπει να ανοίγει κάτι που πρέπει να ξετυλίξει μπροστά του.
Ο Galack εξήγησε στο BBC: «Όταν οι δωρητές δίνουν δώρα, προσπαθούν να βελτιστοποιήσουν τη στιγμή που δίνουν το δώρο και να δουν το χαμόγελο στο πρόσωπο του παραλήπτη ακριβώς εκείνη τη στιγμή». Προσθέτει εύστοχα, «Αλλά αυτό που ενδιαφέρει τους αποδέκτες είναι πόση αξία θα αντλήσουν από αυτό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».
Σκεφθείτε να κάνετε ένα δώρο έξω από την εγώ σας! Η χαρά και η απόλαυση για κάποιον με το δώρο του μπορεί να είναι πιο μακροχρόνια.
Σκεφτείτε το με αυτόν τον τρόπο – κάθε φορά που η κολλητή σας κάνει τις ασκήσεις της πόσο θα χαμογελά που την σκεφτήκατε. Αυτό είναι το νόημα του δώρου. Πρέπει να βγάλουμε προσεκτικά την εγωιστική επιθυμία μας να επικαλεστούμε την άμεση χαρά και απόλαυση έξω από την εξίσωση και να σκεφτούμε μακροπρόθεσμα.
Αν κάποιος ζητήσει κάτι συγκεκριμένα, προσπαθήστε να του δώσετε αυτό που θέλει
Το απροσδόκητο δώρο δεν σημαίνει ότι το έχετε σκεφτεί! Αυτό ακούγεται βαρετό για τις ευαισθησίες μας, αλλά σκεφτείτε το σαν μία λίστα… γάμου. Τα ζευγάρια περνούν με κόπο τη διαδικασία δημιουργίας μίας λίστας. Αυτό σημαίνει ότι θέλουν να αγοράσετε κάτι από αυτή. Το να θέλετε να… ξεχωρίσετε, πιθανότατα θα έχει ως αποτέλεσμα ένα δώρο που δεν θέλουν.
Η Elizabeth Dunn, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά αποκάλυψε στο BBC: «Οι άνθρωποι θέλουν να είναι δημιουργικοί και να εκπλήσσουν τον παραλήπτη, αλλά το καλύτερο δώρο θα είναι ό,τι λένε ότι θέλουν».
Το καλύτερο δώρο είναι αυτό που θέλει ο άλλος! Υπάρχει ένας λόγος που ο Άγιος Βασίλης ρωτά τα παιδιά τι θέλουν – για να τους κάνει το καλύτερο δώρο τους.
Αυτό επιβεβαιώνεται από μια μελέτη του 2021 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Experimental Social Psychology, η οποία επιβεβαιώνει την ιδέα ότι οι παραλήπτες των δώρων εκτιμούν περισσότερο αυτά που έχουν ρητά ζητήσει.
Το πρόβλημα με αυτό είναι ότι καταρρίπτει εντελώς τη ριζωμένη ιδέα που έχουμε οι περισσότεροι από εμάς που εξισώνει τη στοχαστικότητα με ένα δώρο έκπληξη. Λάβετε υπόψη σας, εάν κάποιος αφιερώσει χρόνο για να μοιραστεί και να ενημερώσει μια λίστα επιθυμιών μαζί σας ή σας πει ρητά τι θέλει, ακούστε τον!
Θα γίνετε ο ήρωας των Χριστουγέννων, αν εκπληρώσετε τις επιθυμίες τους. Υπάρχει ένας λόγος που ο Άγιος Βασίλης ρωτά τα παιδιά τι θέλουν — για να τους κάνει το καλύτερο δώρο τους.
Τα πιο πολύτιμα δώρα είναι συχνά εμπειρίες
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα πιο αξέχαστα δώρα περιλαμβάνουν πάντα εμπειρίες. Αυτό σημαίνει ότι το να ξαναδημιουργήσετε το πρώτο σας ραντεβού με τον σύζυγό σας κάνοντας κράτηση για δείπνο στο ίδιο εστιατόριο που φάγατε πριν από 10 χρόνια θα είναι ένα πολύ πιο σημαντικό δώρο από ένα άρωμα ή ένα κόσμημα.
Επίσης, να θυμάστε ότι ένα δώρο-εμπειρία δεν χρειάζεται να το μοιραστείτε με τον παραλήπτη. Ας πούμε ότι ο ξάδερφός σας διακαώς θέλει να δοκιμάσει αναρρίχηση. Ένα υπέροχο δώρο θα ήταν ένα εισαγωγικό μάθημα κάπου στην περιοχή.
Μια μελέτη ακόμη σχετικά με τα δώρα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Personality and Social Psychology αποκάλυψε ότι «οι εμπειρίες κάνουν τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους επειδή είναι πιο ανοιχτοί σε θετικές επανερμηνείες, αποτελούν πιο ουσιαστικό μέρος της ταυτότητας κάποιου και συμβάλλουν περισσότερο σε επιτυχημένες κοινωνικές σχέσεις».
Αυτό σημαίνει ότι οι εμπειρίες δημιουργούν χαρούμενες αναμνήσεις και ενισχύουν τη ζωή μας πολύ περισσότερο από τα υλικά πράγματα.
Οι παραλήπτες θα θυμούνται πάντα εκείνα τα Χριστούγεννα που τους έκαναν δώρο εισιτήρια για την πρώτη τους όπερα από ό,τι ένα ζευγάρι παντόφλες ή ένα νέο σετ γάντια. Χρησιμοποιήστε τον εαυτό σας ως παράδειγμα – θυμάστε καν τι δώρα ξετυλίξατε στις περυσινές Γιορτές;
Ακολουθήστε αυτούς τους απλούς κανόνες που όχι μόνο θα σας διευκολύνουν στην αγορά δώρων, αλλά θα σας κάνουν τον «ήρωα» που χαρίζει τα ωραιότερα δώρα αυτές τις γιορτές.
