Ένας αιώνας… ραντεβού! Το φλερτ, το κόρτε και ο διαδικτυακός έρωτας!

Μέσα σε 100 χρόνια, ο τρόπος που ένα κορίτσι συναντιέται με ένα αγόρι άλλαξε εντυπωσιακά. Η συναισθηματική ένταση μεγάλωσε αλλά και πολλοί κανόνες χαλάρωσαν. Είναι πιο εύκολο να βρεθείς μπροστά στον έρωτα της ζωής σου σήμερα ή τότε;

από τη Δέσποινα Σάμψων

Αρχές του 20ού  αιώνα: Οι νεαροί αφήνουν μπιλιέτο…

Είναι η εποχή που το “κόρτε” μπλέκεται αφελώς με το προξενιό και τους περιοριστικούς όρους της συγκεκριμένης συναλλαγής. Μια υπόθεση ιδιωτικής φύσεως χωρίς κανένα συναισθηματικό περιτύλιγμα στήνεται ανάμεσα στους γονείς μετατρέποντας τη νέα γυναίκα σε αντικείμενο συναλλαγής.

Θα της παρουσιαστούν υποψήφιοι άντρες και ανάλογα με την οικονομική και κοινωνική συμβατότητα των δύο, εκείνη θα δείξει μια προτίμηση σε κάποιον που θεωρείται ήδη κατάλληλος από τον πατέρα της.

Ο όρος “ζευγάρι” είναι φυσικά αστείος από μόνος του: κοινές δραστηριότητες γίνονται μόνο παρουσία της οικογένειας σε ανοιχτές κοινωνικές συναθροίσεις και το τέλος της σύντομης αυτής και γραφικής διαδρομής είναι οπωσδήποτε ο γάμος.

Δεκαετία του ’20: Το αγόρι διεκδικεί…

Σε πολλές δυτικές κοινωνίες, την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, το παιχνίδι της διεκδίκησης περνάει στα χέρια των αντρών. Από τον ρόλο του “δείγματος”, ένας νέος άντρας περνάει στον ενεργητικό ρόλο εκείνου που ζητάει μέσω μιας τυπικής επίσκεψης στο σπίτι της υποψήφιας συντρόφου του, να τη δει παρουσία προφανώς και των γονέων της.

Σύμφωνα με το πρωτόκολλο της εποχής, αν ακολουθούσαν μετά από αυτό διαδοχικές προσκλήσεις της οικογένειας προς τον νέο άντρα, σε ώρες φυσικά που καθόριζαν οι γονείς, το αστείο αυτό φλερτ φαινόταν ότι θα ρίζωνε.

Ωστόσο, από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 κάτι αρχίζει να αλλάζει. Στην πρωτοπόρα Αμερική, οι κλειστές πόρτες της παλιάς ευρωπαϊκής συντήρησης ανοίγουν διάπλατα, και οι νέοι ξεκινούν να βγαίνουν σε ραντεβού με τα κορίτσια που τους αρέσουν. Μια τεράστια αλλαγή στη δυναμική που αποκτά κάθε παίκτης του φλερτ συντελείται.

Αν μέχρι τώρα η γυναίκα έπαιζε μπάλα στο γήπεδό της δίνοντας εκείνη το έναυσμα σε κάποιον νέο να την διεκδικήσει, τώρα εκείνος καλεί και αναλαμβάνει το κόστος να βγάλει έξω μια γυναίκα που σταδιακά περνάει σε δεύτερο ρόλο, όπως επισημαίνει και η συγγραφέας Μπεθ Έλ. Μπέιλι στο βιβλίο της Από την βεράντα του σπιτιού στο πίσω κάθισμα: το φλερτ στην Αμερική του 20ού αιώνα.

Δεκαετίες του ’30-’40: Έχω απόψε ραντεβού…

Προχωρώντας σε μια κοινωνία που αποκτά σημαντικούς θεσμικούς παράγοντες, οι νέοι χειραφετούνται. Το σχολείο, το πανεπιστήμιο και ο χώρος εργασίας ανοίγουν την περίοδο των Παγκοσμίων πολέμων και υποδέχονται νέους και από τα δύο φύλα. Η διαθεσιμότητα μεγαλώνει και όλοι αναζητούν τις παρέες για να περάσουν κυρίως καλά. Η αγωνία της αναζήτησης ενός καλού συντρόφου υποχωρεί. Αυτό το στοιχείο της ελευθερίας διαφοροποιεί  το αρχικό “κόρτε” με το ουσιαστικό φλερτ.

Καθώς οι δεκαετίες περνάνε, οι αυστηρές δομές της αρχικής προσέγγισης χαλαρώνουν και το είδος του φλερτ που αναπτύσσεται ντύνεται με συναίσθημα και αποκτά ιδιωτικότητα. Σταδιακά η ιδέα του “ερωτεύομαι” μπαίνει δυναμικά στο νέο σκηνικό.

Η έξοδος είναι εκείνη που βοηθάει να αναπτυχθούν πιο δυνατά συναισθήματα ανάμεσα στους νέους ανθρώπους. Ο ρομαντισμός τρυπώνει στις σχέσεις και με υλικά την αγάπη, που πάει κόντρα στο κατεστημένο, καθοδηγεί τα ζευγάρια της εποχής που ονειρεύονται να ζήσουν τολμηρά, όπως στις σελίδες των αισθηματικών μυθιστορημάτων που διαβάζουν πριν κοιμηθούν.

Στα 50s: Τά ΄χουμε…

Δεκαετία του ’50. Οι ταινίες δείχνουν αγόρια και κορίτσια να απολαμβάνουν τις πρώτες τους σχέσεις. “Βγαίνουμε…”, “…τα ‘χουμε” είναι οι ατάκες που σηματοδοτούν την έκρηξη της προσέγγισης των δύο φύλων. Οι παρέες στις γειτονιές, στα σχολεία και τα πάρτι αποτελούν μια γενιά που αποθεώνεται στις ταινίες, τις σειρές και τη μαζική κουλτούρα της εποχής.

Σύμφωνα με έρευνες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, ανάμεσα στα κολέγια της Αμερικής ξεκινά η δημοσιοποίηση ενός δεσμού με ένα αφελές όμως και σχεδόν αθώο τρόπο. Το αγόρι δηλώνει ποιο είναι το κορίτσι του χαρίζοντάς της το φούτερ του που εκείνη φοράει με περηφάνια και λάμπει ανάμεσα στις φίλες της.

Το φλερτ έχει να κάνει περισσότερο με την κουλτούρα των νέων που ανταλλάσει ρούχα, ή ξεσηκώνει ξέφρενες χορευτικές φιγούρες μακριά από κάθε οικογενειακή προσδοκία. Ωστόσο, το ζήτημα της σεξουαλικότητας αρχίζει και αυτό με τη σειρά του να αναδεικνύεται.

Αν στο προηγούμενο μισό του αιώνα αποτελούσε αποκλειστικά γαμήλια δραστηριότητα, τώρα αποκτά νέο περιεχόμενο. Οι νέοι μιλάνε για τα κλεφτά φιλιά στον λαιμό που αφήνουν τα σημάδια τους και σταδιακά εκφράζουν ελεύθερα τη διάθεσή τους να προχωρήσουν σε άλλα μονοπάτια ικανοποίησης των επιθυμιών τους.

Οι αμόλυντες νεαρές παρθένες της προηγούμενης φάσης ξεθωριάζουν ως πρότυπο και μια ξέφρενη νέα φουρνιά γυναικών ανακαλύπτει το σεξ – χωρίς προφυλάξεις τις περισσότερες φορές – που οδηγεί συχνά σε εγκυμοσύνες. Τότε άλλωστε σημειώνεται και παγκοσμίως μια μεγάλη αύξηση του πληθυσμού.

1960-1970: Αγάπη χωρίς όρια

Ανάμεσα στο ροκ εν ρολ και τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο του Βιετνάμ, η νεολαία της δεκαετίας του ’60 είναι έτοιμη να βουτήξει στην επανάσταση και να τα ζήσει όλα αλλιώς – γκρεμίζοντας όλα τα παραδοσιακά στερεότυπα. Στο όνομα της απόλυτης ελευθερίας η σεξουαλικότητα εκτινάσσεται. Το σεξ όχι μόνο δεν “λερώνει” την καλή φήμη ενός κοριτσιού αλλά αποτελεί σχεδόν υποχρέωση κάθε είδους βιωματική εμπειρία.

Για τον Αμερικανό συγγραφέα  Έντμουντ Λίντοπ, τα κορίτσια της εποχής ξεκινούν να παίρνουν αντισυλληπτικό χάπι ώστε να αποφύγουν την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και να χαρούν τον ελεύθερο έρωτα εκτός γάμου.

Κανένα ζευγάρι δεν χρειαζόταν να είναι πιστό στο άλλο. Η ανταλλαγή συντρόφων, η χρήση ελαφρών ναρκωτικών ουσιών, η κατανάλωση αλκοόλ, η απόλυτη έκφραση της σεξουαλικής ορμής αποθεώνονται από τα τραγούδια, τα βιβλία και τις ροκ φιγούρες της εποχής. Οι κανόνες έχουν καεί μαζί με τους στηθόδεσμους.

Η τεχνολογία αντεπιτίθεται…

Η δεκαετία του ‘80 τρέχει πίσω από υπηρεσίες αναζήτησης συντρόφων και των πρώτων τεχνολογικών εξελίξεων. Ουσιαστικά, πολύ πριν την καθιέρωση του ίντερνετ, η διαδικτυακή ανεύρεση συντρόφου στηρίχθηκε σε μια ιδέα δύο φοιτητών του Χάρβαρντ το 1965 οι οποίοι δημιούργησαν αυτό που έμεινε γνωστό ως “Operation Match”-Επιχείρηση Ζευγάρωμα, έτσι ώστε να διευκολύνονται νέοι άνθρωποι από κάθε γωνιά να βρίσκουν το ταίρι τους.

Το 1991 το διαδίκτυο εισβάλλει στις ζωές μας και οι πρώτες υπηρεσίες ζευγαρώματος σκάνε από παντού στις οθόνες γεμίζοντας τους σκληρούς δίσκους με φωτογραφίες, ψεύτικα ή μη, προφίλ και προσκλήσεις από όλο τον κόσμο.

Το δημοφιλές στην Αμερική Match.com ιδρύεται το 1995 ενώ μέχρι το 2000 το Craigslist ενώνει ανθρώπους ενώ το OKCupid ακολουθεί. Σήμερα οι αντίστοιχες εφαρμογές στα κινητά είναι τόσο διαδεδομένες που πολλοί αναρωτιούνται αν η υπόθεση αυτή έχει αποδυναμώσει την επαφή ανάμεσα στους νέους από το ερωτικό στοιχείο.

Ο προβληματισμός για τη διείσδυση της τεχνολογίας εκεί που θα έπρεπε να υπάρχει καθαρόαιμη ανθρώπινη επαφή – σώμα με σώμα, ψυχή με ψυχή έχει ξεσηκώσει κύματα ενθουσιασμού αλλά και αποδοκιμασίας. Οι millennials, η σημερινή γενιά των 20-35, απολαμβάνει χωρίς περικοπές σεξ, χωρίς να εμπλέκεται συναισθηματικά ή προχωράει σε επαφές μόνο για την απόλαυση της στιγμής.

Ο έρωτας έχει περάσει; Κανένας δεν μπορεί να αφορίσει τη γενιά αυτή με αφορμή τα τεχνολογικά εργαλεία που έχει στα χέρια της. Στο κάτω κάτω πλάκα κάνουν και οι ίδιοι. Και προχωράνε μπροστά ανακαλύπτοντας πιο γρήγορα τον κόσμο…