Έρευνα: Γιατί αποτυγχάνουν οι σχέσεις;

Η έρευνα δείχνει ότι τα ζευγάρια στα οποία τουλάχιστον ένας σύντροφος έχει υποστεί τραύμα έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αναφέρουν δυσαρέσκεια στη σχέση. Η έρευνα δείχνει ότι τα ζευγάρια στα οποία τουλάχιστον ένας σύντροφος έχει υποστεί τραύμα έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αναφέρουν δυσαρέσκεια στη σχέση. Ένα επίσης, επαναλαμβανόμενο μοτίβο είναι οι υψηλές προσδοκίες που θέτουν συχνά τα τραυματισμένα άτομα από τους συντρόφους τους. Πολλοί πιστεύουν ότι ο σύντροφός τους πρέπει να ικανοποιεί όλες τις ανάγκες τους και να εξασφαλίζει την ευτυχία τους, ακόμα κι αν πρέπει να παραμελήσουν την προσωπική τους ολοκλήρωση. Ας δούμε τι συμβαίνει τελικά.

Επιμέλεια: Μαρία Καλοπούλου
Πηγή: Psychology Today

Η έρευνα με ζευγάρια παρέχει μια μοναδική εικόνα για το πώς το τραύμα επηρεάζει τις σχέσεις. Είτε όταν ο ένας είτε και οι δύο σύντροφοι έχουν βιώσει τραυματικά γεγονότα, η αναζήτηση ασφάλειας συχνά αποδεικνύεται άπιαστη.

Ενώ είναι γνωστό ότι το τραύμα επηρεάζει τα άτομα νευροβιολογικά, ψυχολογικά και κοινωνικά, οδηγώντας σε προκλήσεις όπως ζητήματα εμπιστοσύνης, δυσκολία με τα όρια, φόβος οικειότητας και ανάγκη ελέγχου, συχνά παραβλέπουμε πώς το τραύμα διαμορφώνει συγκεκριμένα τις προσδοκίες της σχέσης.

Αυτό μπορεί να κλιμακωθεί στα άκρα, όπου ο ένας σύντροφος απαιτεί συνεχή επιβεβαίωση και αμέριστη προσοχή, αναμένει ότι οι ανάγκες του γίνονται διαισθητικά κατανοητές, απαιτεί άνευ όρων αποδοχή και επιδιώκει να δημιουργήσει ένα απόλυτα ασφαλές περιβάλλον απαλλαγμένο από πιθανά ερεθίσματα ή ενοχλήσεις.

Επανεξέταση της θυσίας: Ολοκλήρωση μέσα από τις σχέσεις

Μεγαλώνοντας, οι περισσότεροι εσωτερικεύουμε την ιδέα ότι το να δίνουμε προτεραιότητα στη δική μας ευτυχία είναι εγωιστικό. Μας δίδαξαν ότι το να είμαστε ανιδιοτελείς και να κάνουμε τους άλλους ευτυχισμένους θα μας έφερνε εκπλήρωση – μια έννοια παρόμοια με την υπόσχεση ότι έτσι θα πάμε στον παράδεισο.

Μας έχουν διαβεβαιώσει ότι η ανιδιοτέλεια και η καλή μας συμπεριφορά θα μας έδιναν ως ανταμοιβή έναν αφοσιωμένο σύζυγο.

Αυτή η ιδέα της ανιδιοτέλειας διαποτίζει πολλούς πολιτισμούς και συστήματα πεποιθήσεων. Ο Χριστιανισμός, οι Βουδιστικές σούτρα, ο Κομφουκιανισμός, το Ισλάμ, ακόμη και ορισμένες ψυχολογικές προσεγγίσεις προωθούν την ιδέα να δοθεί προτεραιότητα στην ευτυχία των άλλων έναντι της δικής μας

Ενώ ο αλτρουισμός έχει τα πλεονεκτήματά του, αυτή η νοοτροπία μπορεί να οδηγήσει σε ανθυγιεινές δυναμικές σχέσεων.

Πολλοί άνθρωποι διέπονται από την πεποίθηση ότι χρειάζονται το «άλλο τους μισό» για να νιώσουν ολοκληρωμένοι. Αυτός ο τύπος νοοτροπίας συμβάλλει σημαντικά στη δυσαρέσκεια και τις καταρρεύσεις των σχέσεων.

Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε ότι οι επιτυχημένες σχέσεις ευδοκιμούν όταν και οι δύο σύντροφοι είναι ατομικά ευτυχισμένοι και ικανοποιημένοι.

Για να γίνετε ευτυχισμένοι, υπάρχουν πολλά περισσότερα να κάνετε από το να περιμένετε από έναν σύντροφο να σας τα «κάνει». Κάθε άτομο πρέπει να εργαστεί για να αναπτύξει και να επιτύχει μια αίσθηση ικανοποίησης και χαράς.

Αυτή η προσέγγιση έρχεται σε αντίθεση με το παλιό μοντέλο σχέσεων, όπου κάθε άτομο γινόταν μέρος ενός συνόλου (100%) με τη συγχώνευση με το άλλο. Αντίθετα, ένα πιο υγιές μοντέλο περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας νέας οντότητας από το άθροισμα της ατομικής «περιουσίας» κάθε ατόμου.

Η ανισορροπία συνήθως γεννά δυσαρέσκεια, ανεκπλήρωτες προσδοκίες και τελικά κατάρρευση της σχέσης, καθώς ο σύντροφος που θυσιάζεται εξαντλείται συναισθηματικά και δεν εκπληρώνονται οι προσδοκίες του.

Θα πρέπει να καλλιεργήσουμε τη δική μας ευημερία και ο σύντροφός μας χρειάζεται να κάνει το ίδιο. Η πολιτισμική έμφαση στην ανιδιοτέλεια μπορεί να οδηγήσει τα άτομα να βασίζονται αποκλειστικά στους συντρόφους τους για επικύρωση και ικανοποίηση, προσδοκώντας αμοιβαίες ανταμοιβές για την αυτοθυσία τους.

Αυτή η νοοτροπία οδηγεί συχνά στην παραμέληση των προσωπικών αναγκών και της ανάπτυξης. Για παράδειγμα, ένας σύντροφος μπορεί να εγκαταλείπει συνεχώς τα δικά του ενδιαφέροντα για να υποστηρίξει τον άλλον, πιστεύοντας ότι αυτό θα εξασφαλίσει την επιτυχία της σχέσης.

Η σκιά του τραύματος: Ανείπωτες προσδοκίες

Το τραύμα επηρεάζει βαθιά τη δυναμική των σχέσεων, συχνά λειτουργώντας διακριτικά κάτω από την επιφάνεια. Τα άτομα που έχουν βιώσει τραύμα μπορεί ασυνείδητα να αναζητήσουν στους συντρόφους τους ό,τι έλειπε ή ότι του πλήγωσε  στο παρελθόν τους, οδηγώντας σε μια περίπλοκη αλληλεπίδραση προσδοκιών και αναγκών.

Αυτή η ασυνείδητη αναζήτηση εκδηλώνεται σε διάφορες συμπεριφορές σχέσεων. Για παράδειγμα, όσοι βίωσαν την παραμέληση στην παιδική τους ηλικία μπορεί να περιμένουν από τον σύντροφό τους να είναι συνεχώς διαθέσιμος και προσεκτικός.

Για πολλούς από αυτούς που αναζητούν ασφάλεια, είναι σύνηθες να αναπτύσσουν ανθυγιεινά πρότυπα προσκόλλησης, περιμένοντας από τον σύντροφό τους να είναι γονέας, φίλος, εραστής ή μέντορας, κάτι που μπορεί να προάγει τη συνεξάρτηση.

Υπάρχουν και εκείνοι που απαιτούν υπερβολική αφοσίωση ενώ αγωνίζονται να ανταποδώσουν. Αυτές οι εκδηλώσεις τραύματος συχνά τεντώνουν τις σχέσεις, δημιουργώντας κύκλους απογοήτευσης, αποτυχίας και σύγκρουσης.

Οι σύντροφοι συχνά περιηγούνται σε ανείπωτες, μη ρεαλιστικές προσδοκίες, νιώθοντας πίεση να «διορθώσουν» ή να «θεραπεύσουν» τα αγαπημένα τους πρόσωπα, ιδιαίτερα σε μακροχρόνιες σχέσεις, όπου αυτή η δυναμική εντείνεται.

Όταν οι σχέσεις αρχίζουν να παραπαίουν, τα τραυματισμένα άτομα συχνά στρέφονται στη θεραπεία ζευγαριών ως πιθανή λύση. Ενώ η εκμάθηση της αποτελεσματικής επικοινωνίας και η αντιμετώπιση ζητημάτων σχέσεων είναι αναμφίβολα ζωτικής σημασίας, είναι εξίσου ζωτικής σημασίας για κάθε σύντροφο να ξεκινήσει ένα ταξίδι ατομικής ανάπτυξης.

Πολλοί άνθρωποι, ιδιαίτερα εκείνοι με ανεπίλυτο τραύμα, τείνουν να εκτρέπουν την ευθύνη αποδίδοντας προβλήματα σχέσεων μόνο στη συμπεριφορά και τη στάση του συντρόφου τους.

Αυτή η προσέγγιση, ωστόσο, παραβλέπει μια θεμελιώδη αλήθεια: Κάθε άτομο πρέπει να δώσει προτεραιότητα στη δική του θεραπεία και προσωπική ανάπτυξη ανεξάρτητα.

Μόνο όταν και οι δύο σύντροφοι δεσμευτούν στην ατομική τους ολότητα, η σχέση μπορεί να μετατραπεί σε έναν ασφαλή χώρο για αμοιβαία ανάπτυξη και κατανόηση.

Αυτή η διπλή εστίαση – στον εαυτό και τη συνεργασία – δημιουργεί ένα θεμέλιο για μια πιο ανθεκτική και ικανοποιητική σύνδεση, όπου και τα δύο άτομα μπορούν να ευδοκιμήσουν μαζί διατηρώντας παράλληλα τις μοναδικές ταυτότητές τους.