Φρόιντ και σεξ: 5 διάσημες θεωρίες για τον έρωτα από τον πατέρα της ψυχολογίας
Ποιες ήταν οι ιδέες του πατέρα της ψυχανάλυσης για το σεξ; Ας δούμε μερικές από τις πιο σημαντικές θεωρίες του Σίγκμουντ Φρόυντ γύρω από τον έρωτα και τη σεξουαλικότητα.
Από τη Σοφία Κροκιδά
Ο Φρόιντ διατύπωσε πολλές θεωρίες, οι οποίες κατά διαστήματα ακόμα και σήμερα προκαλούν και διχάζουν. Η ερμηνεία των ονείρων, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, το υπερεγώ και το ασυνείδητο είναι από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες του διάσημου ψυχολόγου που πάντα προκαλούν ατελείωτες συζητήσεις ανάμεσα σε ειδικούς και μη.
Μερικές από τις πιο διάσημες θεωρίες του όμως περιστρέφονται γύρω από το σεξ. Άλλωστε ο έρωτας και η σεξουαλικότητα ήταν από τα αγαπημένα θέματα του πατέρα της ψυχανάλυσης. Πάμε να τις γνωρίσουμε!
1. Απόλαυση
Συνήθως σχετίζουμε την απόλαυση με το σεξ. Και αποφεύγουμε να σκεφτούμε ότι η απόλαυση υπάρχει και σε άλλα στάδια και καταστάσεις της ζωής. Γιατί το ξεχνάμε λοιπόν αυτό;
Σύμφωνα με τον Φρόιντ, τα παιδιά προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους και να αποφύγουν την «μη-ικανοποίηση», δηλαδή το αντίθετο της απόλαυσης.
Η απόλαυση λοιπόν, είναι η δύναμη που μας καθοδηγεί να αναγνωρίσουμε τους εαυτούς μας ως ανθρώπους και ικανοποιεί τις βασικές μας ανάγκες. Το υποσυνείδητό μας είναι εκεί που εμφανίζεται το απολαυστικό, ενώ η πραγματικότητα λειτουργεί στο επίπεδο του συνειδητού.
Σύμφωνα με τον Φρόιντ το πραγματικό είναι το αντίθετο της απόλαυσης. Κι αυτό γιατί μας κάνει να καταλάβουμε ότι ζούμε μαζί με άλλους ανθρώπους και ότι δεν μπορούμε πάντα να ικανοποιούμε τις ανάγκες μας, όπως θέλουμε. Έτσι, καθώς μεγαλώνουμε, φτάνουμε να καταπιέζουμε την επιθυμία να κάνουμε μόνο ό,τι μας προσφέρει απόλαυση και ερχόμαστε στο πραγματικό, δηλαδή την πραγματικότητα.
2. Η λίμπιντο σύμφωνα με τον Φρόιντ
Ο Φρόιντ πίστευε ότι οι σεξουαλικές ορμές ξεκινούν από την παιδική ηλικία. Και αυτό είναι ένα ακόμη θέμα-ταμπού σχετικά με το σεξ. Σύμφωνα με τον πατέρα της ψυχανάλυσης οι σεξουαλικές ορμές ξεκινούν από πολύ νωρίς για να αυξηθούν στην ενήλικη ζωή.
Οι ορμές αυτές εκφράζονται μέσω της ενέργειας που αποκαλούμε λίμπιντο. Και αυτό εκφράζεται ως σεξουαλική δραστηριότητα. Παρ’ όλα αυτά δεν βρίσκει όλη αυτή η ενέργεια τον ίδιο αποδέκτη. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί μέσα στην οικογένεια ή τον κοινωνικό περίγυρο, μόνο και μόνο για να επιβιώσει.
3. Τα στάδια της σεξουαλικότητας
Για τον Φρόιντ το σεξ ξεκινάει με τη γέννηση του ανθρώπου και εμφανίζεται με διάφορους τρόπους. Ο ψυχαναλυτής διαχώρισε της ορμές σε 2 κατηγορίες: σεξουαλικές και αυτοσυντήρησης. Οι πρώτες εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή ενώ οι δεύτερες στην παιδική.
Επίσης, ο Φρόιντ έχει υποδείξει 5 διαφορετικά στάδια σεξουαλικότητας, εκ των οποίων σχεδόν όλα πρωτοεμφανίζονται όταν είμαστε μικροί και συνεχίζονται καθώς μεγαλώνουμε.
Το πρώτο είναι το στοματικό στάδιο, στο οποίο το αντικείμενο της ικανοποίησης είναι το στόμα. Το δεύτερο είναι το πρωκτικό, και το τρίτο το φαλικό ή κλειτοριδικό.
Το τέταρτο είναι το λανθάνον στάδιο, κατά το οποίο αφιερωνόμαστε σε πνευματικές δραστηριότητες και αφήνουμε στην άκρη τη σεξουαλική εξερεύνηση.
Το τελευταίο στάδιο είναι το γεννητικό, το οποίο συμπίπτει με το ξεκίνημα της εφηβείας, όπου σεξουαλικότητα εξερευνάται πάλι μέσω της συνεύρεσης.
4. Το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα
Μια από τις πιο διάσημες και αμφιλεγόμενες θεωρίες του Φρόιντ για το σεξ βασίζεται στη σχέση μεταξύ μητέρας και παιδιού. Σύμφωνα με τον αρχαίο μύθο ο Οιδίποδας έφτασε να σκοτώσει τον ίδιο του τον πατέρα, επειδή ερωτεύτηκε τη μητέρα του. Έτσι πήρε και το όνομά του αυτό το σύμπλεγμα.
Σύμφωνα με τον Φρόιντ η σεξουαλική επιθυμία ενός παιδιού για τη μητέρα είναι πιο έντονη από την αγάπη για τον πατέρα, ο οποίος θεωρείται εμπόδιο στη σχέση. Το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα υποστηρίζει ότι ένα αρσενικό παιδί θέλει να γοητεύσει τη μητέρα του και αυτό αναπόφευκτα οδηγεί σε συγκρούσεις με τον πατέρα του.
Όλο το παραπάνω ξεκινάει στο φαλλικό στάδιο ως απάντηση στη μητρική αποπλάνηση, αφού το παιδί έχει αρχίσει να γνωρίζει το σώμα του και τις ζώνες απόλαυσης. Στη φάση αυτή αρνείται την παρουσία του πατέρα, τον οποίο θεωρεί απειλή στη σχέση του με τη μητέρα του. Το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα συνήθως φθίνει στο λανθάνον στάδιο και εξαφανίζεται εντελώς στο γεννητικό.
Αν και ο Φρόιντ μίλησε μόνο για περιπτώσεις μεταξύ αγοριών και μανάδων, η θεωρία αργότερα εξελίχθηκε μιλώντας και για τη σχέση κοριτσιών και πατεράδων. Η θεωρία αυτή ονομάζεται το Σύμπλεγμα της Ηλέκτρας.
5. Ο ερωτισμός σύμφωνα με τον Φρόιντ
Τέλος, δεν μπορούμε να παραλείψουμε μία από τις πιο διάσημες ιδέες τού ψυχαναλυτή για το σεξ, που σχετίζεται επίσης με τη θεωρία για το Εγώ, το Εκείνο και το Υπερεγώ. Με την ιδέα αυτή ο Φρόιντ προσπάθησε να εξηγήσει την ανθρώπινη ψυχική λειτουργία. Το Εγώ είναι το ασυνείδητο, το Υπερεγώ είναι η ηθική δύναμη και το Εκείνο αυτό που υπάρχει ανάμεσα στα δύο πρώτα. Και συνδέονται αυτά με τον ερωτισμό;
Απόλυτα! Ο ερωτισμός είναι η ισορροπία ανάμεσα στην αισθητική και την ηθική, το σημείο στο οποίο οι αδιοχέτευτες παρορμήσεις του πόθου μεσολαβούν και καταπιέζονται λόγω των κανόνων την κοινωνίας.
Ο Φρόιντ ήταν και παραμένει αμφιλεγόμενος. Αυτό όμως δεν πρέπει να θεωρείται αρνητικό. Αντίθετα, οι θεωρίες του αποτελούν ένα σημείο αναφοράς, ώστε να σκεφτόμαστε, να προβληματιζόμαστε και να κρίνουμε αυτά που ακούμε.
