Γιατί επιστρέφουμε στους πρώην μας; Επιστημονικά αποδεδειγμένοι λόγοι
Μπορεί να υπάρχουν διάφοροι λόγοι για να χωρίσετε με κάποιον, είτε έχετε απομακρυνθεί, είτε οι στόχοι της ζωής σας έχουν πάρει διαφορετικές κατευθύνσεις, είτε υπήρξε απώλεια της εμπιστοσύνης, όπως η απιστία. Ωστόσο, δεν εξαφανίζονται όλες οι διαλυμένες σχέσεις. Όπως ένα ζόμπι που ξυπνά… από τους νεκρούς ή ένα ηφαίστειο που εκρήγνυται μετά από αιώνες λήθαργου, οι σχέσεις έχουν τον τρόπο να αναζωπυρώνονται όταν δεν το περιμένεις. Υπάρχουν πολλοί επιστημονικοί λόγοι για τους οποίους η επιστροφή σε έναν πρώην, μπορεί να είναι πιο εύκολο από το να τον διαγράψουμε οριστικά.
Από τη Μαρία Καλοπούλου
Ίσως είστε ο απελπισμένος ρομαντικός τύπος που δυσκολεύεται να εγκαταλείψει τους ανθρώπους ή ίσως προσπαθείτε να περιορίσετε έναν τοξικό κύκλο συνεξάρτησης που συνεχίζει να σας τραβάει πίσω σε μία άτυχη πρώην σχέση.
Οι παλιές σχέσεις μπορεί να είναι δύσκολο να κλονιστούν, ακόμα κι όταν ξέρεις ότι είναι για δικό σου όφελος. Ο ανθρώπινος πειρασμός να προσπαθήσετε ξανά είναι επίσης ένας από τους λόγους που δεν πρέπει ποτέ να επικρίνετε ανθρώπους που ξαναβρίσκονται μαζί.
Αλλά γιατί βάζουμε τους εαυτούς μας σε τόση συναισθηματική αναταραχή; Είναι πραγματικά τόσο ακαταμάχητοι οι πρώην μας;
Ειλικρινά, μπορεί να έχει λιγότερη σχέση με το ίδιο το άτομο και περισσότερο με την περίπλοκη πνευματική γυμναστική που χρειάζεται για να οριστικοποιηθεί ένας χωρισμός.
Από τους πειρασμούς που προκαλούνται από χημικές διεργασίες στον εγκέφαλό μας μέχρι την άνεση που προφέρει η οικειότητα, υπάρχουν πολλοί επιστημονικοί λόγοι για τους οποίους η επιστροφή σε έναν πρώην μπορεί να είναι πιο εύκολο από το να τον διαγράψουμε οριστικά.
Η σκέψη για τους πρώην μας απελευθερώνει ντοπαμίνη
Τα συναισθήματα αγάπης συχνά συνδέονται με τις καρδιές που χτυπούν στο στήθος μας, αλλά στην πραγματικότητα, πολλά από αυτά τα συναισθήματα είναι πραγματικά ριζωμένα στο μυαλό.
Οι χημικές αντιδράσεις στον εγκέφαλο, μας λένε πώς να νιώθουμε και πότε να νιώθουμε έτσι, και όταν πρόκειται για τα ερωτικά, ένας σημαντικός παράγοντας είναι η ντοπαμίνη, η οποία μας κάνει να νιώθουμε καλά.
Η παρόρμηση να δώσεις στον πρώην σου άλλη μια ευκαιρία μπορεί στην πραγματικότητα να τροφοδοτείται από τον εθισμό από τον ίδιο μας τον εγκέφαλο, ο οποίος απλώς προσπαθεί να ικανοποιήσει μια λαχτάρα για ντοπαμίνη.
Οι ψυχολόγοι εξηγούν ότι η ντοπαμίνη είναι ο τρόπος του εγκεφάλου να λέει, «Ξύπνα. Δώσε προσοχή. Αυτό είναι πραγματικά σημαντικό». Έτσι, κάθε φορά που βλέπετε κάτι που σας αρέσει ή αγαπάτε αυξάνεται η ντοπαμίνη.
Όταν είστε σε μια σταθερή σχέση, αυτό μπορεί να είναι μια χρήσιμη τόνωση της διάθεσης που επίσης ενισχύει τα θετικά σας συναισθήματα για τον έρωτα. Αλλά όταν χωρίζετε με έναν σύντροφο, ο εγκέφαλός σας δεν λαμβάνει απαραίτητα το μήνυμα να κόψει αυτή την απόκριση ντοπαμίνης.
Η ωκυτοκίνη μπορεί να δημιουργήσει επίμονους συναισθηματικούς δεσμούς με έναν πρώην
Η ωκυτοκίνη, η οποία ονομάζεται και «η ορμόνη της αγάπης» για την ικανότητά της να καλλιεργεί στοργή και άλλα θετικά συναισθήματα, μας βοηθά μας να δεθούμε με τους ανθρώπους που μας ενδιαφέρουν.
Ωστόσο, η έρευνα έχει δείξει ότι αυτή η ορμόνη δεν ενεργοποιείται μόνο όταν είμαστε ευτυχισμένοι σε μια σχέση. Μια μελέτη του 2017 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Hormones and Behavior» (Ορμόνες και Συμπεριφορά) αποκάλυψε ότι η ωκυτοκίνη απελευθερώνεται επίσης όταν ένα άτομο αισθάνεται τον σύντροφό του να απομακρύνεται, σαν να προσπαθεί απεγνωσμένα να στηρίξει ερωτικούς δεσμούς και να σώσει τη σχέση.
Η ψυχολογία εξηγεί: Είστε έτοιμοι να χωρίσετε με κάποιον, και η Μητέρα Φύση λέει, «Θα στείλω ένα σφηνάκι ωκυτοκίνης. Ίσως δεν θα χωρίσουν». Η Μητέρα Φύση θέλει πάντα να γεννάς… Η Μητέρα Φύση δεν είναι καθόλου υπέρ των χωρισμών».
Οι δεσμοί που καθοδηγούνται από την ωκυτοκίνη μπορούν να συνεχίσουν να παραμένουν ζωντανοί, ακόμη και μετά κάποιο διάστημα απόστασης, καθιστώντας πολύ εύκολο να αναζωπυρωθούν τα συναισθήματα μας.
Ο εγκέφαλος αναπτύσσει μονοπάτια βασισμένα σε μαθησιακά μοτίβα, εξηγούν οι επιστήμονες. Επομένως, εάν βάλετε ένα ισχυρό μοτίβο ότι αυτό το άτομο ήταν ο σύντροφος της ζωής σας, ο εγκέφαλός σας μπορεί να διατηρήσει ίχνη αυτού του κυκλώματος, ακόμη και αφού έχετε δεθεί με κάποιον νέο.
Αυτό είναι σωστό: Ακόμη και μια νέα σχέση δεν διαγράφει τελείως τις προηγούμενες συνδέσεις και με το μυαλό σας να κρατά πεισματικά δεσμούς που έχουν σφυρηλατηθεί με ωκυτοκίνη μεταξύ των πρώην σας, μπορεί να ξαναπέφτετε σε παλιά συναισθήματα και δυναμική, ακόμα και όταν ξέρετε ότι δεν πρέπει.
Πιστεύουμε ότι η αποφυγή του κλεισίματος με τους πρώην μας θα αμβλύνει το αίσθημα της θλίψης
Συχνά μιλάμε για το κλείσιμο ως καλό πράγμα – το απαραίτητο τέλος μιας εποχής, μιας κατάστασης ή μιας σχέσης. Ωστόσο, η αντιμετώπιση του οριστικού κλεισίματος μπορεί επίσης να είναι δύσκολη, σηματοδοτώντας την απώλεια δυνατοτήτων και πυροδοτώντας θλίψη.
Για μερικούς ανθρώπους, η αποφυγή αυτής της επώδυνης διαδικασίας μπορεί να είναι ενστικτώδης και υποσυνείδητη, οδηγώντας σε αυτόν τον ξανά και ξανά χορό που παρατείνει το κλείσιμο για ορισμένους χωρισμούς.
Το μυαλό μας κάνει πολλά πράγματα για να μας προστατεύσει από το να νιώθουμε πόνο και το να δώσουμε ένα τέλος, είναι αρκετά επώδυνο. Το πένθος είναι περίπλοκο και συχνά το νιώθουμε έντονα, λένε οι ψυχοθεραπευτές.
Το να αποφύγεις έναν χωρισμό ή να επιστρέψεις σε έναν πρώην σου δίνει μια επιλογή στο θέμα – κάτι που μπορεί να σε κάνει να νιώθεις ότι έχεις περισσότερο έλεγχο πάνω στο πένθος σου.
Δυστυχώς, αυτός δεν είναι ο καλύτερος δρόμος για μια υγιή σχέση, οπότε πιθανότατα θα καταλήξετε να χάσετε τον χρόνο σας. Μια μελέτη του 2009 που δημοσιεύθηκε στο Personal Relationships διαπίστωσε ότι η ανανέωση μιας σχέσης που έχει ήδη παρέλθει η ημερομηνία λήξης της μπορεί κάλλιστα να σας αφήσει σε χειρότερη θέση από πριν χωρίσετε την πρώτη φορά.
Υπάρχει άνεση στην οικειότητα
Λένε ότι είναι καλύτερο να ασχολείσαι με τον διάβολο που ξέρεις παρά με τον διάβολο που δεν ξέρεις, και το να αντιμετωπίσεις το άγνωστο μπορεί σίγουρα να είναι μια τρομακτική προοπτική στον κόσμο των γνωριμιών.
Μερικοί άνθρωποι εξαντλούνται εντελώς με τα ραντεβού, παρακινώντας τους να σκεφτούν: Γιατί να μην επιστρέψουν σε μια σχέση που είναι άνετη και οικεία; Και αυτό το εγκεφαλικό κύμα είναι πιο συνηθισμένο από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Μια μελέτη του 2011 στο «The Journal of Social Psychology» εξέτασε τα κίνητρα που ενέπνευσαν τους πρώην συντρόφους να επανενωθούν. Η οικειότητα ήταν ένας αποφασιστικός παράγοντας που ώθησε σχεδόν το 15% των συμμετεχόντων προς έναν πρώην την πρώτη φορά, το 9,2% των πρώην για δεύτερη φορά και το 12,5% των πρώην για τρίτη φορά. Αν και δεν παίζουν όλα τα ζευγάρια αυτό το παιχνίδι ξανά και ξανά, το αίσθημα της οικειότητας είναι σαφώς ένας παράγοντας για όσους το κάνουν.
Έτσι, όταν η νοσταλγία για μια σχέση του παρελθόντος χτυπάει, εξετάστε την προσεκτικά. Σας λείπει το πραγματικό πρόσωπο ή απλώς η οικειότητα της παρουσίας του στη ζωή σας;
Εάν η εξάντληση με τις νέες σχέσεις, σας ωθεί προς έναν πρώην που είναι καλύτερα να μείνει στο παρελθόν, μπορεί να σημαίνει ότι ασυνείδητα μειώνετε τα στάνταρ σας για να δικαιολογήσετε την επιστροφή τους – ένα από τα σίγουρα σημάδια ότι θα πρέπει να κάνετε ένα διάλειμμα από το να προσπαθείτε για κάτι νέο.
Οι ενοχές και τα τραύματα μπορούν να μας τραβήξουν ξανά σε έναν πρώην
Ενώ η παρατεταμένη έλξη ή το δέλεαρ της οικειότητας μπορεί σίγουρα να μας εξαπατήσουν, ώτε να κυνηγήσουμε έναν πρώην ρίχνοντας ένα ρόδινο φως στη σχέση, η κοινωνική ψυχολόγος και καθηγήτρια ψυχολογίας Theresa E. DiDonato, PhD, γράφει για το Psychology Today ότι ορισμένες επανασυνδέσεις υποκινούνται από λιγότερο λαμπερούς λόγους, όπως ενοχές ή υποχρεώσεις.
Οι χωρισμοί δεν έχουν πάντα νικητές και ηττημένους, και μερικές φορές, δεν παύουμε να αγαπάμε έναν σύντροφο που δεν έχει κάνει τίποτα κακό. Η ενοχή του να πληγώσουμε κάποιον που ακόμα νοιαζόμαστε, ακόμα και αν όχι ερωτικά, μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη πίεση για να προσπαθήσουμε ξανά.
Η επιστροφή σε έναν πρώην είναι επίσης συχνή σε καταχρηστικές σχέσεις. Οι άνθρωποι «επιστρέφουν στους κακοποιητικούς συντρόφους τους κατά μέσο όρο επτά φορές» προτού τελικά τους κόψουν. Αν και αυτή η συμπεριφορά μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοηθεί από εξωτερική σκοπιά, συχνά συνδέεται με κάτι που ονομάζεται δεσμός τραύματος.
Ο δεσμός τραύματος συμβαίνει όταν ένας άνθρωπος που έχει βιώσει κακοποίηση εξακολουθεί να αισθάνεται δεμένος με μια σχέση και έναν σύντροφο, ακόμα κι αν είναι δυσαρεστημένος με την κατάσταση.
Το τραύμα μπερδεύει το κεφάλι σου, αφήνοντάς σε να αναρωτιέσαι γιατί είσαι ακόμα ερωτευμένος με κάποιον που σε αντιμετωπίζει σαν σκουπίδι. Είναι σαν η καρδιά και ο εγκέφαλός σου να μην συντονίζονται.
Ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να είναι δύσκολο να διατηρήσεις τα όρια όταν μιλάς με έναν πρώην, αλλά σου αξίζει ηρεμία και ασφάλεια. Έτσι, εάν η αλληλεπίδραση με τον πρώην σας θέτει σε κίνδυνο τη σωματική σας ακεραιότητα ή την ψυχική σας υγεία, ίσως χρειαστεί να αφήσετε χώρο και να απομακρύνετε τον πειρασμό κόβοντας εντελώς την επαφή.
