Σχέσεις «από το παρελθόν»: Οι ψυχολόγοι εξηγούν γιατί είναι τάση σε άνοδο

Δεν φαίνεται να αφήνετε πίσω σας τα παλιά ραντεβού ή συχνά αναρωτιέστε «τι θα γινόταν αν» με τους πρώην; Οι ψυχολόγοι εξηγούν την άνοδο των «σχέσεων από το παρελθόν».

Επιμέλεια: Μαρία Καλοπούλου

Είτε πρόκειται για έναν πρώην που ελέγχει κάθε λίγους μήνες «μόνο για να δει πώς είσαι», είτε για ένα προηγούμενο ραντεβού που πιστεύεις ότι θα μπορούσε να είχε γίνει κάτι περισσότερο… Πολλοί από εμάς, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, έχουμε περιστασιακές, φευγαλέες σχέσεις με άτομα από το παρελθόν μας από τα οποία απλώς δεν μπορούμε να απομακρυνθούμε πλήρως.

Υπάρχουν ακόμα συναισθήματα; Θα μπορούσε να υπάρχει ακόμα μία ευκαιρία; Ποιο θα ήταν το κακό να προσπαθήσω ξανά;

Αυτά ήταν κάποια από τα ερωτήματα μίας ψυχολογικής μελέτης του 2014 που έδωσε σε αυτές τις σποραδικές αλληλεπιδράσεις ένα όνομα: «back-burner relationships».

Μία σχέση από το παρελθόν, όπως ορίζεται από τη μελέτη, είναι «ένα άτομο με το οποίο δεν υπάρχει δέσμευση επί του παρόντος και με το οποίο συντηρείται κάποιος βαθμός επικοινωνίας, προκειμένου να διατηρήσει ή να δημιουργήσει τη δυνατότητα μελλοντικής ρομαντικής ή/και σεξουαλικής εμπλοκής».

Ωστόσο, ένα άτομο από το παρελθόν δεν είναι μόνο κάποιος που περνάει από το μυαλό σας κάθε τόσο – αυτά τα «αν και τι θα γινόταν» είναι σκέψεις που σας οδηγούν στην αναβίωση κάποιας περασμένης σχέσης.

Στην πραγματικότητα, η πλειονότητα των ερωτηθέντων (56%) στη μελέτη παραδέχτηκε ότι είχε αναβιώσει κάποια σχέση του από το παρελθόν, ενώ ήταν σε μόνιμη σχέση.

Τι είναι οι σχέσεις από το παρελθόν (back–burner relationships);

«Υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στο να παραμένετε φίλοι ή να συνδέεστε περιστασιακά με τον πρώην σας και σε μια αναβίωση μίας παλιάς σχέσης», λέει ο δρ Τζέιμι Ζούκερμαν, ψυχολόγος.

«Η διατήρηση μιας μακροχρόνιας σχέσης με έναν πρώην, όταν χρησιμοποιείται ως μέσο για να αποφύγετε ένα βαθύτερο επίπεδο συναισθηματικής δέσμευσης, μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην κύρια σχέση σας».

Εάν είστε σε μια σχέση, η διατήρηση της επαφής με έναν προηγούμενο σύντροφο ή έναν έρωτα από το παρελθόν θα μπορούσε επίσης να είναι ένας τρόπος να μην βάζετε όλα τα αβγά σας σε ένα καλάθι».

«Με το να διατηρούμε σχέσεις από το παρελθόν, κρατάς ανοιχτή την πόρτα για την πιθανότητα σύνδεσης με κάποιον από το παρελθόν σου», συμφωνεί η ψυχολόγος και σύμβουλος σχέσεων Hayley Quinn.

«Αν είστε ελεύθεροι, μπορεί να θέλετε να κρατήσετε ανοιχτή την πιθανότητα να επανασυνδεθείτε με κάποιον, καθώς είναι πιο ωραίο να έχετε μία επιλογή από το να μην έχετε καμία επιλογή. Εάν είστε σε μια σχέση, η διατήρηση της επαφής με έναν προηγούμενο σύντροφο ή έναν έρωτα από το παρελθόν θα μπορούσε επίσης να είναι ένας τρόπος να μην βάζετε όλα τα αβγά σας σε ένα καλάθι».

Οι ερευνητές πίσω από τη μελέτη back-burner διαπίστωσαν ότι το 73% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είχαν περισσότερες από μία σχέσεις από το παρελθόν, ανεξάρτητα από το αν ήταν ελεύθεροι, αν βγήκαν περιστασιακά ή σε μια σταθερή σχέση. Στην πραγματικότητα, η πλειονότητα των ερωτηθέντων (56%) παραδέχτηκε ότι είχε σχέσεις από άτομα από το παρελθόν, ενώ ήταν σε  μόνιμη σχέση.

Γιατί διατηρούμε σχέσεις από το παρελθόν;

Σύμφωνα με τον Δρ Zuckerman, συχνά διατηρούμε σχέσεις από το παρελθόν μας για έναν από τους δύο λόγους, και μερικές φορές και για τους δύο.

«Οι σχέσεις από το παρελθόν μπορούν να θεωρηθούν ως ασφάλεια», εξηγεί. «Με άλλα λόγια, εάν η υπάρχουσα σχέση διαλυθεί, θα έχουν πρόσβαση σε άλλους που αναλαμβάνουν τον ρόλο της επόμενης πιθανής σχέσης ή του ρομαντικού ενδιαφέροντος».

Ωστόσο, ένας άλλος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι μπορούν να διατηρήσουν τις σχέσεις τους είναι ότι τις χρησιμοποιούν ως μέσο για να αποφύγουν την πραγματική δέσμευση στην τρέχουσα σχέση τους.

Οι παλιές σχέσεις διατηρούνται επειδή απαιτούν λιγότερη προσοχή και καθημερινή συντήρηση, ενώ δεν υπάρχει και κάποια προσδοκία.

«Όσο διατηρούν αυτές τις εξωτερικές συνδέσεις, στο μυαλό τους δεν είναι πλήρως συναισθηματικά δεσμευμένοι στη σχέση τους», λέει ο Zuckerman, υποδηλώνοντας ότι είναι μια ένδειξη προβλημάτων συναισθηματικής δέσμευσης.

Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμη: «Οι παλιές σχέσεις διατηρούνται επειδή απαιτούν λιγότερη προσοχή και καθημερινή συντήρηση. Υπάρχουν χωρίς την προσδοκία ότι η σχέση πρέπει να πάει κάπου ή να καταρρεύσει», συμπληρώνει ο ψυχολόγος.

«Βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε ένα απροσδιόριστο μέλλον – «τι θα γινόταν» και «ίσως μια μέρα», οπότε υπάρχει μικρή πίεση και στα δύο μέρη να το κάνουν να «λειτουργήσει» στο παρόν».

Γιατί η τάση είναι σε άνοδο;

Οι σχέσεις από το παρελθόν μπορούν σήμερα να αναβιώσουν πιο εύκολα παρά ποτέ. Γιατί; Μα λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης! Ποτέ δεν ήταν ποτέ πιο εύκολο να συμμετάσχετε σε αυτού του είδους τη διαπλοκή. «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να είναι ένα εργαλείο για να διατηρείτε επαφή με ανθρώπους για μεγάλα χρονικά διαστήματα  ή ακόμη να ξαναεντοπίσετε ανθρώπους που στο μεταξύ είχατε χάσει επαφή», λέει η Quinn.

Ποτέ δεν ήταν ποτέ πιο εύκολο να ξαναβρεθούμε με κάποιον από το παρελθόν, παρά στη σημερινή συγκυρία των social media.

Μία φωτογραφία στο Instagram ή στο Facebook, μία ιστορία που διαβάσατε μπορεί να αναζωπυρώσει τις παλιές «φλόγες», να ξανακινήσει το ενδιαφέρον ή ακόμη και να τονώσει την αυτοπεποίθησή μας, αν υπάρχει ένα like ή κάποιο ωραίο σχόλιο από την άλλη πλευρά.

Ωστόσο, η Quinn προτείνει: «Είναι βέβαια καλύτερο να εστιάσετε σε άτομα που σας δίνουν συνεχώς τον χρόνο και την προσοχή τους στον πραγματικό κόσμο και όχι στον ψηφιακό».

Υπάρχουν υγιείς τρόποι για να έχετε μια σχέση από το παρελθόν;

«Αν είστε σε μια σχέση, ενώ διατηρείτε και μια σύνδεση από το παρελθόν, να γνωρίζετε ποιοι είναι οι λόγοι για να το κάνετε αυτό», συμβουλεύει η Quinn. «Για παράδειγμα, πιάνετε τον εαυτό σας μόλις έχετε τσακωθεί με τον τωρινό σας σύντροφο και απευθυνθείτε αμέσως σε έναν προηγούμενο για μια γρήγορη τόνωση του εγώ ή κάποια οικειότητα και τρυφερότητα»;

Εάν θέλετε να διατηρήσετε επαφή με κάποιον σε φιλική βάση, να είστε ξεκάθαροι σχετικά με αυτό το γεγονός με τον τρέχοντα σύντροφό σας: και να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας σχετικά με τις προθέσεις σας για να το κάνετε αυτό».

Οι σχέσεις από το παρελθόν συχνά κρατούνται μυστικές από τον άλλο σύντροφο και συχνά έχουμε την τάση να τις υποβιβάζουμε περιγράφοντάς τις ως κάτι ανώδυνο ή ασήμαντο

Πράγματι, ο Dr Zuckerman τονίζει ότι υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ των φιλικών και των ερωτικών σχέσεων από τα παλιά. «Η ιδέα είναι ότι οι μακροχρόνιες σχέσεις από το παρελθόν δεν είναι ενεργές, συνεχείς στενές σχέσεις.

Δημιουργούνται με βάση το «ίσως μια μέρα, ποτέ δεν ξέρεις», ενώ μια σεξουαλική / ερωτική σχέση ή το να δημιουργούμε μία ενεργή σχέση οικειότητας, συνήθως συμβαίνει επειδή ένα άτομο είναι δυστυχισμένο και/ή θέλει να φύγει από την τωρινή του σχέση».

«Οι σχέσεις από το παρελθόν συχνά κρατούνται μυστικές από τον άλλο σύντροφο και συχνά έχουμε την τάση να τις υποβιβάζουμε περιγράφοντάς τις ως κάτι ανώδυνο ή ασήμαντο», λέει ο Zuckerman.

Ωστόσο, παρόλο που οι αυτές οι παλιές σχέσεις μπορεί να μην χαρακτηρίζονται επισήμως ως «απάτη», ενέχουν «εξαπάτηση», η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ζητήματα εμπιστοσύνης εντός της κύριας σχέσης εάν ο ένας σύντροφος το αντιληφθεί.