Άγχος; Το σώμα μας, μας προειδοποιεί!

Όταν ακούμε τη λέξη άγχος, συνήθως μας έρχεται στο μυαλό η ψυχολογική αυτή κατάσταση που προκαλεί ανησυχία, φόβο και νευρικότητα. Όμως, αν και πράγματι το άγχος ξεκινάει από το μυαλό, δεν μένει εκεί. Επηρεάζει και το σώμα. Υπάρχουν 13 σωματικά συμπτώματα που δεν πρέπει να παραβλέψετε! 

Από τη Σοφία Κροκιδά

«Το άγχος είναι το συναίσθημα που νιώθουμε, όταν πιστεύουμε ότι κάτι δυσάρεστο θα συμβεί στο μέλλον. Λέξεις που σηματοδοτούν αυτό το συναίσθημα όπως: “ανησυχία”, “αβεβαιότητα”, “εκνευρισμός” και “δυσαρέσκεια” δίνουν μία καλή περιγραφή των συναισθημάτων που συνδέονται με το άγχος», εξηγεί η Nicky Lidbetter, Διευθύνουσα Σύμβουλος του οργανισμού Anxiety UK, στον οδηγό της  με τίτλο «Η κατανόηση του άγχους» (Understanding Anxiety).

Είναι σημαντικό να καταλάβει κανείς το ευρύ φάσμα των σωματικών συμπτωμάτων που μπορεί να έχει κανείς σε κατάσταση άγχους, σε κρίση πανικού αλλά ακόμη και σε καθημερινή βάση. Το να τα γνωρίζουμε μας βοηθάει να καταλάβουμε πως δεν έχουμε να κάνουμε με μια πιο σοβαρή ψυχολογική πάθηση.

Μας υπενθυμίζει επίσης ότι όλα αυτά τα σωματικά προβλήματα δεν είναι στο μυαλό μας αλλά έχουν πραγματικές, επιστημονικές εξηγήσεις. Το άγχος είναι απόλυτα φυσιολογικό και κάτι που κάθε άνθρωπος μπορεί να βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή του.

Κατανοώντας λοιπόν τους λόγους για τους οποίους το σώμα μας αντιδρά μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε το άγχος, να καταλάβουμε τον εαυτό μας καλύτερα και να αποκτήσουμε ξανά τον έλεγχο.

Πώς επηρεάζει το άγχος το σώμα μας;

«Όταν βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που προκαλεί άγχος, ξεκινά μια αυτόματη αλυσίδα γεγονότων,  γνωστή ως “μάχη ή φυγή”. Αυτή η αντίδραση συμβαίνει χωρίς να το σκεφτόμαστε, γιατί προκαλείται από το μέρος του νευρικού μας συστήματος, του οποίου η δουλειά είναι να ελέγχει τις αυτόματες λειτουργίες μας (π.χ. αναπνοή, καρδιακό ρυθμό κ.λπ.).

Αυτό το μέρος του νευρικού μας συστήματος ονομάζεται «αυτόνομο σύστημα» και χωρίζεται σε δύο μέρη: το παρασυμπαθητικό και το συμπαθητικό σύστημα. Αυτά λειτουργούν το ένα απέναντι από το άλλο και μόνο ένα μπορεί να κυριαρχεί κάθε φορά.

Όταν βρισκόμαστε σε οποιαδήποτε κατάσταση που μας προκαλεί άγχος, το συμπαθητικό μας σύστημα αρχίζει να κυριαρχεί και η αντίδραση «μάχη ή φυγή» ξεκινά (γνωστή και ως “καταρράκτης αδρεναλίνης”)», εξηγεί η ειδικός.

Για να δούμε λοιπόν μερικά από τα πιο συνηθισμένα σωματικά συμπτώματα άγχους και την εξήγησή τους σύμφωνα με τη Nicky Lidbetter.

1. Πόνος στο στήθος και ταχυκαρδία

Μπορεί να νομίζετε ότι είναι σημάδι καρδιακού επεισοδίου, αλλά δεν είναι. Όταν νιώθετε άγχος ή έχετε κρίση πανικού, η καρδιά χτυπάει πιο γρήγορα ώστε να κυκλοφορήσει περισσότερο αίμα στο σώμα και να το προετοιμάσει για να ανταπεξέλθει σε μια έντονη στιγμή.

Η αντίδραση αυτή μπορεί να προκαλέσει μεγάλες αναπνοές, που με τη σειρά τους προκαλούν συστολή των αιμοφόρων αγγείων. Και αυτό οδηγεί σε πόνο στο στήθος. Ο πόνος στο στήθος λόγω άγχους συνήθως εντοπίζεται σε διαφορετικά σημεία του στήθους και έρχεται σε κύματα.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι  λίγη περισσότερη αδρεναλίνη δεν προκαλεί πρόβλημα στην καρδιά! Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που νομίζουν ότι παθαίνουν καρδιακό επεισόδιο αλλά δεν είναι αλήθεια. Πολλοί άνθρωποι που πιστεύουν ότι έχουν κάποιο τέτοιο πρόβλημα, μετά από επίσκεψη στον γιατρό τους μαθαίνουν ότι τελικά ο πόνος στο στήθος έχει ψυχολογικά αίτια.

Σημείωση: Αν έχετε βέβαια, τέτοιους πόνους στο στήθος, καλό είναι να κάνετε μία επίσκεψη στον γιατρό σας για να βεβαιωθείτε για τους λόγους.

2. Σας κόβεται η αναπνοή

Όπως και παραπάνω, κι εδώ ισχύει η ίδια εξήγηση σχετικά με το γιατί νιώθουμε να μας κόβεται η ανάσα ή πίεση στο στήθος. Προσέχουμε ακόμα περισσότερο την αναπνοή μας, κάτι που μας οδηγεί να αναπνέουμε ακόμα πιο έντονα για να πάρουμε οξυγόνο.

3. Πόνοι στα άκρα και στους μύες

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους το άγχος επηρεάζει τα άκρα μας. Πρώτον, όπως και με τον πόνο στο στήθος, η υπερβολική λήψη οξυγόνου προκαλεί πόνους στους μυς. Αυτό μπορεί επίσης να οφείλεται:

• Σε ένταση στους μύες λόγω αυξημένου άγχους: το καθημερινό άγχος κάνει τους μύες πιο σκληρούς, προκαλώντας πόνο.
• Στη στάση του σώματος: το άγχος μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που στέκεστε, κάθεστε, ξαπλώνετε και περπατάτε. Και όλα αυτά επηρεάζουν τους μύες. Αυτό συμβαίνει γιατί όλο το σώμα είναι σε ένταση, και κινείται πιο γρήγορα ή πιο αργά από το συνηθισμένο.
• “Ατημέλητη” καθημερινότητα: Όταν έχουμε άγχος, είναι εύκολο να αφεθούμε και να μην προσέχουμε τον εαυτό μας, δηλαδή να μην τρεφόμαστε υγιεινά, να μην αθλούμαστε ή να μην πίνουμε νερό. Όλα τα παραπάνω επηρεάζουν τα άκρα μας.

4. Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στο δέρμα / Αδυναμία

Το άγχος συχνά προκαλεί μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα σε όλο το σώμα αλλά πιο συχνά στο πρόσωπο, τα χέρια, τις παλάμες, τις πατούσες και τα πόδια.

Αυτό συμβαίνει λόγω της έντονης κυκλοφορίας του αίματος σε κάποια σημεία, που αφήνει κάποιες άλλες λιγότερο σημαντικές περιοχές αδύναμες ή μουδιασμένες. Μπορεί επίσης να προκληθεί λόγω των έντονων αναπνοών και της υπερβολικής οξυγόνωσης που συνήθως αισθανόμαστε ως «τράβηγμα» στο πρόσωπο.

5. Αστάθεια στη θερμοκρασία

Η σωματική διέγερση οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας. Το σώμα σας προσπαθεί να χαλαρώσει και να ρίξει τη θερμοκρασία, γι’ αυτό και ιδρώνετε.

Η εφίδρωση με τη σειρά της μπορεί να σας κάνει να κρυώνετε. Ειδικά μετά από μια κρίση πανικού, το σώμα σας αρχίζει να δροσίζετε αλλά ακόμα προσπαθεί να αντιμετωπίσει την υπερθέρμανση, και προκαλεί αίσθηση κρύου και τρέμουλο.

6. Ζάλη

Σε περίοδο αυξημένης αδρεναλίνης και πανικού η καρδιά μας χτυπάει πιο έντονα και προκαλεί την αύξηση της πίεσης. Η υψηλή πίεση μας κάνει να ζαλιζόμαστε.

7. Πονοκέφαλοι

To άγχος και οι κρίσεις πανικού συνήθως προκαλούν έντονους πονοκεφάλους λόγω του στρες. Μπορούν να είναι ήπιοι ή οξείς και παρατηρούνται σε διάφορα σημεία του κεφαλιού.

8. Προβλήματα ύπνου

Η υπερβολική ένταση και το στρες δυσκολεύουν τον ύπνο, αφού δεν μπορούμε να χαλαρώσουμε. Το καλύτερο είναι να δοκιμάσετε μια πρακτική διαλογισμού που θα βοηθήσει το σώμα και το μυαλό σας να έρθουν σε κατάσταση ύπνου. Από την άλλη, οι κρίσεις πανικού και οι μεγάλες περίοδοι άγχους σας καταπονούν σωματικά και ψυχικά, γι’ αυτό θα πρέπει να ακούτε το σώμα σας και να προσπαθείτε να ηρεμήσετε.

9. Στομαχικές διαταραχές

Λόγω της έντασης που δημιουργεί το άγχος, το αίμα απομακρύνεται από περιοχές που δεν το έχουν τόση ανάγκη, όπως το στομάχι, Αυτό οδηγεί σε διαταραχές και πόνους στο στομάχι.

Επίσης, είναι σύνηθες να νιώθουμε ότι θέλουμε να πάμε επειγόντως στην τουαλέτα όταν νιώθουμε πανικό. Αυτός είναι ο τρόπος του σώματός μας να ξεφορτώνεται το περιττό βάρος που θα το καθυστερήσει σε μια κατάσταση ανάγκης να αντιδράσει. Οι διαταραχές αυτές μπορεί να μας κάνουν να νομίζουμε ότι θέλουμε να κάνουμε εμετό, αλλά συνήθως αυτό δεν ισχύει.

10. Διαταραχές στην ακοή

Όταν έχετε άγχος και το μυαλό σας «τρέχει» με ταχύτητα, είναι δύσκολο να συγκεντρωθείτε στους ήχους γύρω σας. Από την άλλη, αν είστε υπερβολικά επικεντρωμένη στο τι συμβαίνει γύρω σας, (σαν ένα υπαρκτό ή μη κίνδυνο), ίσως είστε πιο ευαίσθητη στον οποιοδήποτε ήχο που διαφορετικά θα αγνοούσατε.

11. Θολή όραση

Είναι σύνηθες να έχει κανείς θολή όραση όταν έχει αυξημένη αδρεναλίνη.

Αυτό συμβαίνει γιατί οι κόρες των ματιών διαστέλλονται προκειμένου να επιτρέψουν περισσότερο φως να εισέλθει για να είμαστε σε ετοιμότητα. Το περισσότερο φως όμως κάποιες φορές θολώνει την όρασή μας. Το ίδιο μπορεί να προκληθεί από υπεροξυγόνωση.

12. Κηλίδες και ακμή

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους το άγχος και το στρες προκαλούν ακμή:

• Αυξημένη παραγωγή των ορμονών του στρες που κάνει το δέρμα πιο λιπαρό.
• Αυξημένη εφίδρωση που κλείνει τους πόρους.
• Αγγίζετε συνεχώς το δέρμα σας στο πρόσωπο, τον λαιμό και τους ώμους. Έτσι μεταφέρονται μικρόβια από τα χέρια σας, και σας κάνουν πιο επιρρεπή σε μολύνσεις.

13. Αρνητικές σκέψεις

Όταν έχουμε άγχος είναι λογικό πολλές φορές να σκεφτόμαστε τα χειρότερα, αφού δεν ξέρουμε πάντα τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Ειδικά αν είναι μια νέα πραγματικότητα για εμάς. Το άγνωστο μπορεί να μας κάνει να ανησυχήσουμε ακόμα περισσότερο και να βάλουμε το μυαλό μας σε λάθος σκέψεις.