«Εγκέφαλος ποπ κορν»: Η διάσπαση της προσοχής μας λόγω της τεχνολογίας

Πρόσφατα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η μέση διάρκεια ανθρώπινης προσοχής είναι 8,25 δευτερόλεπτα. Εάν αυτός ο αριθμός δεν σημαίνει τίποτα για εσάς, τότε σκεφτείτε το εξής: Τα χρυσόψαρα έχουν μέση διάρκεια προσοχής 9 δευτερολέπτων. Σκεφθείτε το για ένα λεπτό! Μέσα σε αυτό το χάος και τη ζοφερή εικόνα των μειωμένων γνωστικών ικανοτήτων, βομβαρδιζόμαστε τώρα με έναν νέο όρο: «εγκέφαλος ποπ κορν». Ας ρίξουμε φως στο θέμα και πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε.

Από τη Μαρία Καλοπούλου 

Δυστυχώς, ούτε η πρόγνωσή μας βελτιώνει τα πράγματα, αν σκεφτεί κανείς ότι σε μόλις 15 χρόνια (από το 2000 έως το 2015) η ικανότητά μας να παραμένουμε προσηλωμένοι μειώθηκε κατά 25%!

Τι είναι όμως αυτός ο νέος όρος;

«Ο «εγκέφαλος ποπ κορν» αναφέρεται στο μυαλό μας που μεταπηδά συνεχώς από τη μια σκέψη στην άλλη, παρόμοια με το πώς το ποπ κορν σκάει σποραδικά σε ένα δοχείο.

Οι σκέψεις κάποιου θα μεταπηδούν από τη μια ιδέα στην άλλη, χωρίς πολύ βάθος ή εστίαση και περιγράφει μια κατάσταση διάσπασης της προσοχής και γρήγορες εναλλαγές στην εστίαση του θέματος», εξηγούν οι νευροψυχίατροι.

Αν νομίζετε ότι αυτό σας θυμίζει έναν όρο που όλοι γνωρίζουμε ήδη, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ADD), τότε έχετε δίκιο. Όπως και με το ADD, τα άτομα με «εγκέφαλο ποπ κορν» αντιμετωπίζουν αρκετές γνωστικές δυσκολίες.

Όπως εξηγούν οι ειδικοί, ο «εγκέφαλος ποπ κορν» έχει ως αποτέλεσμα άτομα που έχουν δυσκολία να παραμείνουν συγκεντρωμένοι στην εργασία τους, κάτι που άθελά τους οδηγεί σε κακή απόδοση. Αυτή η ανήσυχη ψυχική κατάσταση οδηγεί τελικά σε μια αίσθηση ψυχικής εξάντλησης, επίσης.

Η προέλευση και οι αιτίες του «εγκεφάλου του ποπ κορν»

Ο «εγκέφαλος ποπ κορν» δεν είναι επίσημος όρος που συναντάμε στα βιβλία ψυχολογίας. Αν και είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε την ακριβή στιγμή ή την πλατφόρμα όπου πρωτοεμφανίστηκε αυτός ο όρος, πιθανότατα κέρδισε την διάδοσή του μέσω… πλατφορμών όπως το TikTok, το Reddit ή το Twitter.

Είναι σύνηθες να εμφανίζονται νέοι όροι και φράσεις σε διαδικτυακές κοινότητες, όπου οι χρήστες μοιράζονται εμπειρίες και ιδέες που σχετίζονται με την ψυχική υγεία και τη γνωστική λειτουργία.

Μιλώντας για υπερφόρτωση ερεθισμάτων, αυτή η αλλαγή στο εύρος τής διάσπασης της προσοχής μας προκαλείται πράγματι από την τεχνολογία.

Έτσι, ενώ οι χρήστες αλληλεπιδρούσαν στις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και συζήτησαν το θέμα του τρόπου με τον οποίο το multitasking και η υπερφόρτωση ερεθισμάτων οδηγούν σε μειωμένο εύρος προσοχής, ο όρος «εγκέφαλος ποπ κορν» αντιστοιχήθηκε στις εμπειρίες τους και έγινε viral.

Με τη συνεχή διαθεσιμότητα πληροφοριών και ερεθισμάτων μέσω smartphones, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και Διαδικτύου, πολλοί άνθρωποι βιώνουν μικρότερο εύρος προσοχής, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης για μεγάλα χρονικά διαστήματα και αυξημένη απόσπαση προσοχής.

Το Διαδίκτυο παρέχει άμεση πρόσβαση σε τεράστιες ποσότητες πληροφοριών, γεγονός που οδηγεί σε αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αποκτούμε γνώση, επιλύουμε προβλήματα και απομνημονεύουμε πληροφορίες.

Δυστυχώς, η συνεχής έκθεσή μας στην τεχνολογία έχει επηρεάσει αρνητικά όχι μόνο τον εγκέφαλό μας και τις γνωστικές μας ικανότητες, αλλά και την ψυχή και τη συναισθηματική μας ευεξία. Να ένας καλός λόγος για να εξετάσουμε τα οφέλη του να κάνετε την πρωινή σας ρουτίνα χωρίς τη χρήση τηλεφώνου.

Η άνοδος της τεχνολογίας έχει επηρεάσει πτυχές της ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένου του στρες, του άγχους και της αυτοεκτίμησης, λένε οι νευροψυχίατροι.

Η συνεχής συνδεσιμότητα και η έκθεση σε επιμελημένες διαδικτυακές προσωπικότητες μπορεί να συμβάλει σε αισθήματα ανεπάρκειας, φόβου και πίεσης να παρουσιάσει μια εξιδανικευμένη εκδοχή του εαυτού του στο Διαδίκτυο.

Πώς μπορεί κανείς να μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις του «εγκεφάλου του ποπ κορν»;

Είναι όμως, ο «εγκέφαλος ποπ κορν» κάτι σοβαρό που απαιτεί θεραπεία ή είναι απλώς ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλός μας εξελίσσεται – και ουσιαστικά προσαρμόζεται – στο περιβάλλον των αυξημένων ερεθισμάτων;

Για ορισμένα άτομα, ο «εγκέφαλος ποπ κορν» μπορεί να μην αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, ενώ για άλλα μπορεί να απαιτεί μία πιο συνειδητή διαχείριση.

Εάν οδηγεί σε επίμονες δυσκολίες με την εστίαση της προσοχής και την παραγωγικότητα, μπορεί να είναι επωφελές να εξετάσετε στρατηγικές για τη διαχείριση του χρόνου που αφιερώνετε στη χρήση του τηλεφώνου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Ο καθορισμός ορίων, η εξάσκηση της επίγνωσης και η ενσωμάτωση τακτικών διαλειμμάτων από την τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση των επιπτώσεων της συνεχούς διέγερσης στην προσοχή και τη γνωστική λειτουργία», λένε οι νευροψυχολόγοι.

Σύμφωνα με το Harmony Healthcare IT, ο μέσος Αμερικανός κοιτάζει το τηλέφωνό του για λίγο περισσότερες από 4,5 ώρες κάθε μέρα. Εάν κάνετε τον υπολογισμό, αυτό αθροίζεται σε περίπου 70 ημέρες τον χρόνο, οπότε δεν είναι περίεργο γιατί ο εγκέφαλός μας είναι συνεχώς σε υπερένταση!

Ειδικά αν σκεφτούμε ότι ο μέσος χρόνος που αφιερώνεται σε μια ιστοσελίδα είναι λιγότερο από ένα λεπτό – μερικές φορές μόνο 20 δευτερόλεπτα – πριν κάνουμε κλικ και αρχίσουμε να καταναλώνουμε διαφορετικό περιεχόμενο σε άλλη σελίδα, είναι ευκολότερο να καταλάβουμε γιατί δεν μπορούμε να παραμείνουμε συγκεντρωμένοι.

Λοιπόν, πώς το μετριάζουμε αυτό; Οι ειδικοί προτείνουν να αφιερώνουμε τον χρόνο μας σε δραστηριότητες που απαιτούν γνωστική δέσμευση και εστίαση (χωρίς τους περισπασμούς), όπως το διάβασμα ή άλλες δημιουργικές αναζητήσεις.

Η σωματική άσκηση είναι επίσης ένας πολύ καλός τρόπος για να μας μετατοπίσουμε κυριολεκτικά τα μυαλά μακριά από τη ρηχή περιήγηση στο διαδίκτυο που προκαλεί «εγκέφαλο ποπ κορν».

Υπάρχουν πολλές γρήγορες και εύκολες ασκήσεις στο σπίτι που μπορείτε να δοκιμάσετε, και ας μην ξεχνάμε ότι το να πηγαίνετε σε εξωτερικούς χώρους μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιώσετε τη συνολική σας υγεία — γνωστική, σωματική και συναισθηματική!