Έρευνα: Γιατί οι έφηβες έλκονται από τα αγόρια που τις πληγώνουν;
Όταν αγόρια και κορίτσια φτάνουν στην εφηβεία, βομβαρδίζονται με μηνύματα που συνδέουν την έλξη με τη βία. Αυτά τα μηνύματα – από την ομάδα συνομηλίκων τους, τηλεοπτικές σειρές, ταινίες, μουσική, μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.λπ. – απεικονίζουν τα αγόρια με βίαιη και υποτιμητική στάση απέναντι στα κορίτσια ως ελκυστικά, αλλά όχι τόσο εκείνα τα αγόρια που φέρονται καλά στα κορίτσια.
Επιμέλεια: Μαρία Καλοπούλου
Ένα παράδειγμα αυτών των μηνυμάτων μπορεί να δει κανείς στην ταινία του 2019 «After», που βασίζεται σε ένα ομώνυμο μυθιστόρημα του 2014. Ο κεντρικός θηλυκός χαρακτήρας ξεκινά με τον φίλο της από το Γυμνάσιο – έναν καλό τύπο που τον αντιμετωπίζει περισσότερο σαν φίλο παρά σαν εραστή – αλλά όταν φεύγει στο Κολέγιο τον απατά με ένα πιο ελκυστικό «κακό αγόρι».
Η απάντηση του φίλου της είναι συμπονετική, κάτι που τον κάνει να φαίνεται ανασφαλής. Η κοπέλα αργότερα ανακαλύπτει ότι η νέα της φλογερή σχέση ήταν μαζί της μόνο για ένα στοίχημα, αλλά αυτό δεν τον κάνει λιγότερο ελκυστικό επειδή, στο τέλος, προφανώς «ερωτεύεται πραγματικά».
Κυριαρχία και καταναγκασμός
Τα μηνύματα που συνδέουν την έλξη με τη βία και την περιφρόνηση μπορούν να συμβούν σε διαφορετικά περιβάλλοντα και με διαφορετικούς τρόπους, και αυτή η συσχέτιση είναι γνωστή ως «καταναγκαστικός κυρίαρχος λόγος».
Η μακροχρόνια έκθεση σε αυτόν τον λόγο οδηγεί τα κορίτσια να θεωρούν ελκυστικά τα βίαια αγόρια, ωθώντας τα τελικά σε τοξικές συναισθηματικές και σεξουαλικές σχέσεις.
Στην πρόσφατη μελέτη μας, αναλύσαμε τους τρόπους με τους οποίους αυτή η συμπεριφορά εκδηλώνεται σε μια ομάδα συνομηλίκων, οδηγώντας μερικά κορίτσια σε αυτό που είναι γνωστό ως «περιφρονητικός σύνδεσμος» με αγόρια που δεν τους φέρονται καλά και παρουσιάζουν βίαιες στάσεις και συμπεριφορές και εκείνες υποφέρουν από τις συνέπειες.
Για αυτή τη μελέτη, πήραμε συνεντεύξεις από 59 αγόρια και 71 κορίτσια από 3 διαφορετικά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όλα ηλικίας μεταξύ 15 και 16 ετών.
Μας μίλησαν για τις αλληλεπιδράσεις στις ομάδες συνομηλίκων τους – τις ομάδες ανθρώπων παρόμοιας ηλικίας με τους οποίους μοιράζονται ενδιαφέροντα και δραστηριότητες, είτε εντός είτε εκτός σχολείου, και με τους οποίους συναναστρέφονται και χτίζουν την ταυτότητά τους.
Η πίεση των συνομηλίκων και η επιθυμία να ταιριάξουμε
Η ομάδα συνομηλίκων είναι ένα από τα πιο σημαντικά πλαίσια για την κοινωνικοποίηση και την ανάπτυξη των εφήβων και η πίεση των συνομηλίκων μπορεί να οδηγήσει ορισμένα κορίτσια να εμπλακούν με βίαια αγόρια, ακόμα κι αν δεν το θέλουν.
Η ομάδα συνομηλίκων ασκεί επίσης πίεση στα κορίτσια λέγοντάς τους επανειλημμένα ότι πρέπει να τους αρέσουν τα αγόρια με βίαιη στάση και συμπεριφορά, κάτι που κάνει πολλά από αυτά να καταλήγουν να συμπαθούν –ή να πιστεύουν ότι τους αρέσει– αυτός ο τύπος αγοριών.
Αυτή η πίεση οδηγεί στην αποδοχή της βίαιης συμπεριφοράς, ακόμη και στα κορίτσια που την μπερδεύουν με αγάπη, σπρώχνοντάς τα σε τοξικές σχέσεις. Η πίεση των συνομηλίκων έχει επίσης τις ρίζες της στα μηνύματα των μέσων ενημέρωσης στα οποία εκτίθενται οι νέοι.
«Είδα μια σειρά στην οποία το κορίτσι, στην αρχή, έβγαινε με ένα αγόρι που δεν της φερόταν καλά και μετά την άφησε. Της έλεγε συνέχεια ότι ήταν άσχημη… και δεν κατάλαβε ότι υπήρχε ένα άλλο αγόρι στην τάξη της που πάντα την πρόσεχε και ότι του άρεσε». (Έφηβη συμμετέχουσα στην έρευνα)
Ο κίνδυνος να είσαι βαρετός
Για τα κορίτσια που έχουν ήδη σταθερή σχέση με ένα αγόρι που δεν είναι βίαιο, ο καταναγκαστικός κυρίαρχος λόγος στην ομάδα χαρακτηρίζει αυτά τα αγόρια ως «βαρετά» και τα πιέζει να απατήσουν τους φίλους τους με αγόρια που δείχνουν πιο βίαιη στάση και συμπεριφορά.
Αυτό συμβαίνει επειδή, όπως εξήγησαν τα κορίτσια που συμμετείχαν στην έρευνά μας όταν αφηγήθηκαν την εμπειρία τους, «αυτό είναι το διασκεδαστικό κομμάτι».
Από την πλευρά τους, τα αγόρια πιέζονται να ακολουθήσουν πρότυπα βίαιης και περιφρονητικής αρρενωπότητας, εάν θέλουν να είναι ελκυστικά και επιτυχημένα με τα κορίτσια.
Οι βίαιες συμπεριφορές μπορεί να κυμαίνονται από το να καυχιέσαι ότι συνδέθηκες με κάποιαν και μετά να την υποτιμήσεις, μέχρι να δείξεις περιφρόνηση για μια κοπέλα μόλις συναντηθούν, να της μιλήσουν και να της φερθούν άσχημα τόσο μπροστά σε άλλους όσο και όταν είναι μόνοι.
Υπάρχουν κορίτσια που καταλήγουν να ενδίδουν σε αυτές τις πιέσεις, να συναντιούνται με άτομα που δεν θέλουν και να απατούν άτομα που τους αρέσουν, επειδή δεν θέλουν να θεωρούνται βαρετά στην ομάδα τους και φοβούνται μήπως χάσουν τους φίλους τους. Και ο ρόλος των συνομηλίκων τους δεν σταματά πάντα εκεί.
Η παρενόχληση μπορεί να συνεχιστεί όταν οι φίλοι, για παράδειγμα, τραβούν φωτογραφίες ενός κοριτσιού με ένα αγόρι – είτε είναι ζευγάρι, είτε είναι κοντά ο ένας στον άλλον με τρόπο που το κάνει να φαίνεται ότι είναι.
Στη συνέχεια, μπορούν να στείλουν τη φωτογραφία στον φίλο της κοπέλας, να τη στείλουν σε περισσότερα άτομα ή να τη δημοσιεύσουν στο διαδίκτυο, μεταδίδοντας την απογοήτευσή της στον ευρύτερο κόσμο και βλάπτοντας τη σχέση της κοπέλας με τον φίλο της.
Συνέπειες στην υγεία της βίας με βάση το φύλο
Η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι η βία με βάση το φύλο έχει αρνητικές συνέπειες για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του χρόνιου πόνου και αυξημένου κινδύνου για σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, κατάθλιψη και τάσεις αυτοκτονίας.
Περίπου το 27% των κοριτσιών και των γυναικών ηλικίας 15-49 ετών έχουν υποστεί κάποια μορφή σωματικής ή σεξουαλικής βίας, επομένως είναι απαραίτητο να εντοπιστούν οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο βίας με βάση το φύλο, ειδικά μεταξύ νεότερων κοριτσιών που βρίσκονται στις πρώτες τους σχέσεις.
Η έρευνά μας δείχνει ότι οι περιφρονητικές σχέσεις είναι μία τέτοια περίπτωση. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο βίας με βάση το φύλο μεταξύ των εφήβων, καθώς τα κορίτσια κοινωνικοποιούνται με τρόπο ώστε να εξοικειώνονται και να έλκονται από τη βία.
Επιπλέον, όταν αυτές οι σχέσεις κοινοποιούνται σε πολλούς ανθρώπους ή δημοσιεύονται στο διαδίκτυο, συνδέονται με αυτό το κορίτσι για πάντα, με δυνητικά σοβαρές συνέπειες για την υγεία της.
Όπως είπε ένας από τα αγόρια που συμμετείχαν στην έρευνα: «Η φωτογραφία θα σε ακολουθεί στον τάφο σου. Μερικοί άνθρωποι καταλήγουν να αυτοκτονούν επειδή πονάει τόσο πολύ».
Οι (καλοί) φίλοι μπορούν να αποτρέψουν το πρόβλημα
Η άσκηση πίεσης στα κορίτσια για να εμπλακούν σε καταχρηστικές ή περιφρονητικές σχέσεις αυξάνει την πιθανότητα να γίνουν θύματα βίας λόγω φύλου.
Αλλά ακριβώς όπως η ομάδα συνομηλίκων ενός κοριτσιού μπορεί να την πιέσει να μπει σε αυτές τις σχέσεις, μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αποτροπή τους.
Στην έρευνά μας, τα κορίτσια μίλησαν για την πίεση των συνομηλίκων ή τον «φόβο να χάσουν τους φίλους τους», αλλά αναφέρονται επίσης σε «ψεύτικους φίλους» που τα πιέζουν σε σχέση με κάποιον που δεν ήθελαν να είναι μαζί.
Σύμφωνα με τα ευρήματα αυτής και άλλων ερευνών, η εργασία σε ποιοτικές φιλίες από μικρή ηλικία μπορεί να είναι σημαντικό μέρος της πρόληψης και της προστασίας από τη βία λόγω φύλου.
Η ερευνητική ομάδα:
- Silvia Molina Roldán, Profesora Titular en Educación, Universitat Rovira i Virgili
- Garazi Lopez de Aguileta, PhD and teaching assistant, University of Wisconsin-Madison, University of Wisconsin-Madison
- Itxaso Tellado, Profesora Agregada, Universitat de Vic – Universitat Central de Catalunya
- Leire Ugalde Lujambio, Profesora Agregada en la Facultad de Educación, Filosofía y Antropología, Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea
- Lidia Puigvert Mallart, Catedrática de Sociología, Universitat de Barcelona
- Miguel Ángel Pulido, Profesor en la Universitat Ramon Llull, Facultat de Psicologia Ciències de l’Educació i de l’Esport Blanquerna, Universitat Ramon Llull
- Ramón Flecha García, Catedrático Emérito de sociología, Universitat de Barcelona
- Sandra Racionero-Plaza, Profesora agregada. Socioneurociencia, Universitat de Barcelona
Πηγή: www.theconversation.com
