Κι όμως, η μουσική ενώνει! Μία νέα έρευνα με εντυπωσιακά ευρήματα
Πώς μια νέα έρευνα αποδεικνύει ότι η μουσική μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην εξάλειψη των κοινωνικών διαχωρισμών. Νέα έρευνα με πάνω από 350.000 συμμετέχοντες από 50 χώρες και 6 ηπείρους έδειξε ότι οι συνδέσεις ανάμεσα στα μουσικά γούστα και την προσωπικότητα των ανθρώπων είναι παγκόσμιες.
Επιμέλεια: Σοφία Κροκιδά
- Το τραγούδι Shivers του Ed Sheeran αρέσει εξίσου σε εξωστρεφή άτομα του Ηνωμένου Βασιλείου όσο και σε άτομα από την Αργεντινή ή την Ινδία.
- Οι «νευρωτικοί» της Αμερικής ακούνε Nirvana το ίδιο φανατικά με τους ομοίους τους στη Γερμανία ή την Αφρική.
- Οι ευχάριστοι άνθρωποι παγκοσμίως βρίσκουν το ίδιο απολαυστική τη μουσική του Marvin Gaye και της Lady Gaga, απ΄όπου κι αν προέρχονται.
Τέτοιου είδους συμπεράσματα βγήκαν στην επιφάνεια μέσω νέας έρευνας με επικεφαλής τον Dr David M. Greenberg, επίτιμο συνεργάτη του Κέντρου Αυτισμού του Πανεπιστημίου του Cambridge.
Σε όλο τον κόσμο, χωρίς σημαντικές διαφορές, οι επιστήμονες εντόπισαν τις ίδιες θετικές συσχετίσεις μεταξύ των εξωστρεφών ατόμων και της σύγχρονης μουσικής, μεταξύ των ευσυνείδητων ατόμων και της ανεπιτήδευτης μουσικής, μεταξύ των ευχάριστων ατόμων και της απλής μουσικής και μεταξύ των ανοιχτών ατόμων και της απλής, σύγχρονης και ψαγμένης μουσικής.
Ο Dr Greenberg, νευροεπιστήμονας, ψυχολόγος και μουσικός τονίζει:
«Εκπλαγήκαμε από το πόσο αυτά τα μοτίβα μεταξύ μουσικής και προσωπικότητας ισχύουν για ανθρώπους από κάθε γωνιά της Γης. Μπορεί οι άνθρωποι να χωρίζονται γεωγραφικά, γλωσσικά και πολιτιστικά αλλά αν ένας εσωστρεφής άνθρωπος σε κάποιο σημείο του κόσμου ακούει την ίδια μουσική με κάποιον εσωστρεφή άνθρωπο στην άλλη άκρη του πλανήτη, τότε ίσως αυτό σημαίνει ότι η μουσική μπορεί να παίξει τον ρόλο μιας σημαντικής γέφυρας μεταξύ λαών».
Η έρευνα εξηγεί γιατί τα ατομικά χαρακτηριστικά συνδέονται με τα μουσικά μας γούστα.
Οι ερευνητές προέβλεψαν επιτυχώς πως η εξωστρέφεια, που καθορίζεται από το να αποζητά κανείς τον ενθουσιασμό, να είναι κοινωνικός και να προσεγγίζει τη ζωή με θετικό τρόπο, μπορεί να συνδυαστεί με τη σύγχρονη μουσική και τη χορευτική, ξεσηκωτική ενέργειά της.
Παρομοίως, η ευσυνειδησία, που συνδέεται με την τάξη και την υπακοή, συγκρούεται με τα «έντονα» μουσικά γούστα, που κυρίως έχουν επιθετικά και επαναστατικά θέματα.
Ευρήματα που προβλημάτισαν τους επιστήμονες
«Νομίζαμε ότι οι νευρωτικοί άνθρωποι είτε θα ακούνε στενάχωρη μουσική για να εκφράσουν τη μοναξιά τους είτε θα ακούνε ανεβαστική μουσική για να αλλάξει η διάθεσή τους.
Κι όμως, η πλειοψηφία προτιμά πιο έντονα μουσικά είδη, που ίσως καθρεφτίζουν τον εσωτερικό θυμό και τη σύγχυσή τους. Αυτό μας έκανε εντύπωση, αλλά οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη μουσική με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
Είναι πιθανό η μουσική να μπορέσει να αποτελέσει μια λύση στο πρόβλημα του κοινωνικού διχασμού.
Κάποιοι για κάθαρση, κάποιοι για να νιώσουν καλύτερα. Μπορεί λοιπόν να υπάρχουν υπο-ομάδες ιδιαίτερα νευρωτικές που ακούνε χαλαρή μουσική για έναν λόγο, και άλλες που έχουν περισσότερο θυμό και προτιμούν πιο έντονες μουσικές».
Μουσική και… κλίμα
Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι ο συσχετισμός ανάμεσα στην εξωστρέφεια και τη σύγχρονη μουσική είναι ιδιαίτερα ισχυρός γύρω από τον Ισημερινό και κυρίως στην Κεντρική και Νότια Αμερική.
Αυτό ίσως σημαίνει ότι οι κλιματικοί παράγοντες επηρεάζουν τα μουσικά γούστα μας και ότι οι άνθρωποι σε θερμότερα κλίματα έχουν περισσότερα χαρακτηριστικά που τους κάνουν να προτιμούν τη ρυθμική, χορευτική μουσική.
Πώς έγινε η έρευνα
Ο Dr Greenberg και οι συνάδελφοί του χρησιμοποίησαν 2 διαφορετικές μεθόδους σχετικά με τα μουσικά γούστα των συμμετεχόντων.
Η πρώτη απαιτούσε οι άνθρωποι να δηλώσουν από μόνοι τους πόσο τους αρέσουν 23 είδη μουσικής καθώς και να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις δημογραφικού ενδιαφέροντος.
Η δεύτερη αποτελεί μία πιο προχωρημένη προσέγγιση, αφού ζητούσε από τους συμμετέχοντες να ακούσουν ένα μικρό ηχητικό απόσπασμα από 16 είδη και υποείδη δυτικής μουσικής και μετά να εκφράσουν τις αντιδράσεις τους γύρω από το κάθε ένα.
Η έρευνα επικεντρώθηκε κυρίως γύρω από τη δυτική μουσική γιατί είναι η πιο δημοφιλής παγκοσμίως, και χρησιμοποίησαν το μοντέλο MUSIC, ευρέως αποδεκτό εργαλείο το οποίο ξεχωρίζει 5 βασικά μουσικά είδη:
- Χαλαρωτικό (ρομαντικό, αργό, ήρεμο, συνήθως το βρίσκουμε στη softrock, την R&B και τα ενήλικα σύγχρονα είδη)
- Ανεπιτήδευτο (χαλαρωτικό, απλό και μη-επιθετικό, όπως το ακούμε συνήθως στα είδη της country)
- Εκλεπτυσμένο (περίπλοκο, δυναμικό, το συναντάμε σε είδη κλασικής, avant-garde και τζαζ μουσικής)
- Έντονο (παραμορφωμένο, έντονο και επιθετικό, συνήθως περιέχεται στην κλασική ροκ, την πανκ, τη μέταλ και την power pop)
- Σύγχρονο (ρυθμικό, ανεβαστικό με ηλεκτρονικά στοιχεία όπως το ακούμε στη ραπ, την ηλεκτρονική, τη λάτιν και άλλα euro-pop είδη)
Η σημασία της έρευνας
Για χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι μετέδιδαν ήχους σε άλλες ομάδες για να καταλάβουν αν μοιράζονται τις ίδιες αξίες ή έχουν διαφορές που θα οδηγήσουν σε κάποια σύγκρουση.
Σήμερα οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη μουσική ως μέσο για να δείξουν την προσωπικότητά τους και έτσι, σύμφωνα με την έρευνα, είναι πιθανό η μουσική να μπορέσει να αποτελέσει μια λύση στο πρόβλημα του κοινωνικού διχασμού.
Ο Dr Greenberg, ο οποίος ζει στην Ιερουσαλήμ, ήδη εκμεταλλεύεται την μουσική ως εργαλείο για να δουλέψει με Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους. Για την ακρίβεια, πρόσφατα μίλησε στο TEDx σχετικά με το πώς η μουσική ανοίγει νέους ορίζοντες στο να έρθουν πιο κοντά άνθρωποι και κουλτούρες. Επίσης, πιστεύει ότι τα αποτελέσματα της έρευνας του μπορούν να βελτιώσουν τις υπηρεσίες streaming μουσικής και τις εφαρμογές wellbeing.
Όπως λέει ο ίδιος «Αν όσοι χαρακτηρίζονται ως νευρωτικοί ακούνε πιο έντονη μουσική ενώ ήδη νιώθουν άγχος ή θυμό, αυτό τους βοηθάει ή απλώς εντείνει τα συναισθήματά τους; Αυτά είναι ερωτήματα που πρέπει να απαντήσουμε.
Και μην νομίζετε ότι με την έρευνά μας διαχωρίζουμε τους μουσικόφιλους σε κατηγορίες. Οι μουσικές μας προτιμήσεις φυσικά και αλλάζουν. Και δεν πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι είναι μονόπλευροι, είτε μόνο εσωστρεφείς είτε μόνο εξωστρεφείς. Τα αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται σε μέσους όρους, αφού από κάπου πρέπει να ξεκινήσουμε».
Σύμφωνα με τον Dr Greenberg το μέλλον της έρευνας μπορεί να συνδυάζει δεδομένα streaming και τεχνολογίες EEG hyperscanning ώστε να αποκτήσουμε μια καλύτερη εικόνα για τους βιολογικούς και πολιτιστικούς παράγοντες που συμβάλλουν στο να διαμορφωθούν τα μουσικά γούστα των ανθρώπων.
Και σίγουρα κάποια στιγμή η επιστήμη θα πρέπει να εξετάσει τη σχέση μουσικής και προσωπικότητας σε πραγματικές συνθήκες, ώστε να καταλάβουμε κατά πόσον η μουσική μπορεί να ενώσει ανθρώπους από κάθε γωνιά της Γης.
Reference: D.M. Greenberg et al., ‘Universals and variations in musical preferences: A study of preferential reactions to Western music in 53 countries’, Journal of Personality and Social Psychology (2022).
