Κοινωνική κριτική ή κουτσομπολιό;

Πρόκειται για μια συνήθεια που χάνεται μέσα στους αιώνες αλλά, τελικά, μήπως το κουτσομπολιό είναι και τοξικό;

Από την Άντζελα Μολφέτα

Είναι σχεδόν βέβαιο, πως από την προϊστορική εποχή, μετά το τέλος του κυνηγιού, οι ενδιαφερόμενοι σχολίαζαν τα θηράματά τους, επισημαίνοντας την αδυναμία κάποιων  θηρευτών στην κατάκτηση του στόχου τους! Αν και έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια από το προηγούμενο στιγμιότυπο, ακόμα και σήμερα ασχολούμαστε με τους γύρω μας.

Ειδικά στον επαγγελματικό στίβο, το κουτσομπολιό ευδοκιμεί είτε ως φυσική αναφορά στο πλαίσιο μιας συζήτησης είτε ως ένα παθογόνο, το οποίο και μολύνει από το ηθικό και την παραγωγικότητα ώς και την υγεία! Εξετάζοντας το βαθύτερα, το κουτσομπολιό δημιουργεί αρκετά προβλήματα στις γυναίκες – τους πιο ικανούς επαγγελματίες, άλλωστε! – οι οποίες είναι και ο ευκολότερος στόχος.

Ακόμα και εάν είστε αρκετά προσεκτικές με το κουτσομπολιό εκ πεποιθήσεως, είναι πολύ πιθανόν να υποκύπτετε σε αυτή την μακραίωνη συνήθεια, διότι τελικά, μάλλον είναι ιδίωμα της ανθρώπινης φύσης. Μία ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ διαπίστωσε ότι το 90% από το σύνολο των συνομιλιών που γίνονται σε ένα γραφείο, μπορεί να θεωρηθεί ως κουτσομπολιό. Επίσης, έρευνα από το Georgia Institute of Technology κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το κουτσομπολιό απασχολεί το 15% των emails στον χώρο του γραφείου.

Γιατί το κάνουμε ή ακόμα καλύτερα, γιατί μας ελκύει;

Οι ανθρωπολόγοι πιστεύουν ότι κατά τη διάρκεια της ιστορίας τής ανθρωπότητας, το κουτσομπολιό, έπαιξε σημαντικό ρόλο για να δεθούμε με τους συνανθρώπους μας, ενώ μερικές φορές, μετατράπηκε σε εργαλείο απομόνωσης για εκείνους που δεν “έδεναν” με την ομάδα.

Η ανάγκη των ανθρώπων να γνωρίζουν για τις ζωές των άλλων αποτελούσε ανέκαθεν ισχυρό κίνητρο και ασκεί γοητεία. Δεν είναι άλλωστε, καθόλου τυχαίο που πολλά περιοδικά και προγράμματα της τηλεόρασης εξειδικεύονται στο διεθνές και στο εγχώριο κουτσομπολιό, πασπαλίζοντας τα νέα με λίγη χαιρεκακία. Αποτέλεσμα; Να ανάγουν την πανάρχαια αυτή συνήθεια σε παγκόσμια βιομηχανία, αξίας μεγαλύτερης των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων! Παρατηρώντας λοιπόν, τα εξώφυλλα των εν λόγω περιοδικών, μπορούμε να νιώθουμε καθησυχασμένες, σκεπτόμενες πως η ζωή των εικονιζόμενων μπορεί να είναι πιο λαμπερή από τη δική μας, αλλά τουλάχιστον εμείς, δεν είμαστε και αλκοολικοί!

Κουτσομπολιό στο γραφείο

Κάποιοι πιστεύουν πως το κουτσομπολιό, τουλάχιστον στον χώρο εργασίας, έχει και τα θετικά του. Ο καθηγητής Dr. Jack Levin, συγγραφέας του “The Inside Scoop” (Η εσωτερική ματιά), φθάνει στο συμπέρασμα πως στο συγκεκριμένο χώρο μπορεί να κάνει και καλό στη συναισθηματική μας υγεία, με εξαίρεση φυσικά τις καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη φήμη μας. Σε γενικές γραμμές, πιστεύει πως το κουτσομπολιό είναι μια αδιόρατη δύναμη που συνδέει τα κοινωνικά και επαγγελματικά δίκτυα. Από την άλλη πλευρά, με το κουτσομπολιό οι εργοδότες μπορούν να διακρίνουν τις αντιδράσεις των υπαλλήλων στις εκάστοτε ανακοινώσεις τους.

Εάν όμως, εσείς προσωπικά γίνετε στόχος κουτσομπολιού, τα πράγματα αλλάζουν. Μια τέτοια κατάσταση, γενικά, βλάπτει τις σχέσεις και δημιουργεί κλίμα φόβου και αγανάκτησης, για τον παθόντα, τροφοδοτώντας αδιάλειπτα και το στρες. Μελέτες αποδεικνύουν, πως το έντονο άγχος στον χώρο εργασίας προκαλεί μείωση της παραγωγικότητας, ενώ την ίδια στιγμή εκδηλώνονται όλο και συχνότερα ασθένειες, με άμεσο αποτέλεσμα και την αύξηση των ημερών αδείας.

Άνδρες – Γυναίκες = Χ

Στο ερώτημα εάν οι γυναίκες κουτσομπολεύουν περισσότερο από τους άνδρες, μπορούμε να απαντήσουμε πως το σίγουρο είναι πως εκείνες υποφέρουν περισσότερο! Οι διαφορές ανάμεσα στο γυναικείο και το ανδρικό μυαλό είναι ήδη γνωστές, οπότε όταν μια γυναίκα χαρακτηρίζει έναν άνδρα κουτσομπόλη μπορεί απλά να εννοεί πως αερολογεί! Έρευνες αποδεικνύουν πως οι γυναίκες χρησιμοποιούν πολύ περισσότερες λέξεις κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ειδικότερα, όταν οι συζητήσεις γίνονται μεταξύ γυναικών, αποκτούν και πιο προσωπικό χαρακτήρα, ακολουθώντας το παιχνίδι της οικειότητας – συμμερίζομαι και μοιράζομαι. Επίσης, στις γυναίκες υπερισχύει το συναίσθημα, ενώ στους άνδρες  η πρακτικότητα. Είναι πολύ φυσικό λοιπόν, να ακούσετε μια γυναίκα να σχολιάζει “Δεν μπορώ να πιστέψω, με πόση ευκολία, διακόπτει τους συνομιλητές κατά τις συνεδριάσεις!” και ένα άνδρα “Τα μάθατε; Ο Σπύρος αγόρασε μια Μερσεντές!”.

Η σκοτεινή πλευρά του κουτσομπολιού όμως, προκύπτει όταν μετατρέπεται σε όπλο επιβίωσης. Είναι πολύ εύκολο, καθώς και ανέντιμο να χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που δύο γυναίκες με παρόμοια προσόντα διεκδικούν μια θέση ή ακόμα και όταν ένα ανώτερο στέλεχος μέσω του κουτσομπολιού προσπαθεί να προστατεύσει τα κεκτημένα του.

Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι εργοδότες κατανοούν την αναστάτωση που επιφέρει στον χώρο εργασίας το κουτσομπολιό και προσπαθούν να περάσουν μια νέα συνήθεια, την ανοιχτή επικοινωνία. Σε περιπτώσεις, όμως, που το κουτσομπολιό απαγορεύεται ρητά, είναι πιθανόν να δημιουργηθούν συγκρούσεις για την ελευθερία του λόγου και τα δικαιώματα των εργαζομένων στον εργασιακό χώρο, για να μην αναφερθούμε στον εφιάλτη της έρευνας για το ποιος είπε τι σε ποιον, εάν είχε κακόβουλη πρόθεση και ούτω καθεξής.

Βάζοντας λόγια…

Τελικά, το κουτσομπολιό είναι ένα στοιχείο της καθημερινότητας. Όπου υπάρχουν ομάδες θα υπάρχει και κουτσομπολιό. Είναι προσωπική υπόθεση της καθεμιάς από εμάς, όμως, για το εάν και κατά πόσον θα επιδοθεί στον εν λόγω άθλημα, διότι όσο φυσικό κι εάν είναι, τόσο επιβλαβές και τοξικό μπορεί να γίνει, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμα και την επαγγελματική σταδιοδρομία μας. Για να μην “συλληφθείτε”, καθώς πράττετε το αδίκημα, μήπως είναι προτιμότερο να απέχετε, υπενθυμίζοντας στον εαυτό σας, συχνά-πυκνά, το γνωστό ρητό πως “ό,τι πείτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον σας!”;