Lykke: νέα τάση και πάλι από τη Δανία!

Ένας νέος άγνωστος όρος αντικαθιστά το hygge και μετατρέπει την αναζήτηση της προσωπικής ισορροπίας σε άσκηση καθημερινής προπόνησης. Αρκεί να ξέρουμε τα 6 βήματα του καινούργιου «χορού»!

Από την Δέσποινα Σάμψων

Όταν οι Δανοί έντυσαν έννοιες όπως η ζεστασιά και η άνεση ή η απόλαυση μικρών στιγμών χαλάρωσης με τη λέξη hygge [ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ], κανένας δεν περίμενε ότι εκεί κρυβόταν το μεγάλο μυστικό της περίφημης σκανδιναβικής ευτυχίας.

Και φαινόταν απλό. Αρκεί να βρίσκαμε χρόνο όλοι να τυλιχτούμε σε χνουδάτα ριχτάρια, να ανάψουμε το τζάκι ή τα μυρωδάτα κεριά μας και να περάσουμε πολύτιμες ώρες στον καναπέ με μια φίλη μας πίνοντας μια αρωματική σοκολάτα στην αγαπημένη μας κεραμική κούπα.

Αυτή η αίσθηση ότι όλα πάνε καλά κι εμείς είμαστε ασφαλείς μέσα στο ζεστό καταφύγιό μας με τους ανθρώπους μας, οδήγησε στην επιτυχία του best seller «Το Μικρό Βιβλίο του Hygge». Όμως, ο συγγραφέας του συγκεκριμένου είχε κι άλλα να πει.

Ο Meik Wiking επανήλθε πρόσφατα με «Το Μικρό Βιβλίο του Lykke» συνδέοντας τις βασικές αξίες του χαλαρού τρόπου ζωής με την ουσιαστική ευτυχία. Οι Δανοί, έχοντας ήδη αξιολογηθεί ως ένας από τους πιο ευτυχισμένους λαούς στον κόσμο, εμπνέουν τον Wiking να εντοπίσει και να καταγράψει 6 παράγοντες που ταυτίζονται με την ευτυχία.

Μαζί με σένα

Στην εποχή της ατομικής επίδοσης και της μοναχικής διαδρομής, η μοναξιά κυριάρχησε νικώντας αξίες όπως η αλληλεγγύη, η επιδίωξη της ένταξης σε μια κοινότητα ή το κοινό συμφέρον.

Στη Δανία η έννοια της κοινότητας, της ομάδας, φαίνεται να παραμένει το θεμελιώδες υλικό της ευτυχίας. Οι άνθρωποι επιδιώκουν να περιβάλλονται από άλλους ανθρώπους και να στηρίζουν μια ομάδα γειτόνων και φίλων στην οποία ανήκουν.

Τυπικό παράδειγμα της νοοτροπίας είναι ότι στη Δανία, αν και η φορολογία είναι από τις μεγαλύτερες, 9 στους 10 Δανούς πληρώνουν ευχαρίστως τους φόρους τους, γιατί με αυτό τον τρόπο αντιλαμβάνονται ότι επενδύουν στην κοινότητα και την ποιότητα ζωής.

Και μπορεί αυτό το παράδειγμα να σηκώνει περισσότερες πολιτικοοικονομικές αναλύσεις, αλλά η ουσία παραμένει ότι ένας Δανός συγκινείται περισσότερο όχι όταν διαπιστώνει ότι μπορεί να αγοράσει το πιο πολυτελές αυτοκίνητο στη γειτονιά του αλλά όταν γνωρίζει ότι όλοι όσοι ξέρει και αγαπά θα τύχουν υποστήριξης, όταν το χρειαστούν.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

Καταρχήν, να δοκιμάσουμε να ελαττώσουμε την έκθεσή μας στην τεχνολογία. Πώς είναι ο κόσμος χωρίς sms, insta stories και μηνύματα στο messenger; Μπορούμε να βλεπόμαστε πιο συχνά με τους φίλους μας και να επικοινωνούμε λιγότερο μέσα από συσκευές;

Μπορούμε να τρώμε μαζί με τους δικούς μας ανάβοντας κεριά, βάζοντας λουλούδια στο βάζο της κουζίνας και μαγειρεύοντας απλά αλλά νόστιμα γεύματα; Είναι τυχαίο ότι ακόμα και στη Γαλλία η επίσημη διατροφική οδηγία είναι να μην τρώμε μόνοι αλλά με άλλους;

Ναι, η ευτυχία συνδέεται με την συζήτηση πάνω από ένα τραπέζι φαγητού και οι στιγμές που θα περάσουμε με τους δικούς μας καθιερώνοντας καθημερινά αυτή τη συνήθεια για το βραδινό, είναι το πρώτο βήμα της ευτυχίας.

Χρήματα

Αγοράζουν τα χρήματα την ευτυχία; Τα μονοπάτια που ανοίχτηκαν μετά το ερώτημα αυτό ακόμα δεν έχουν εξερευνηθεί. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι ακόμα κι αν είμαστε υγιείς, η υπερβολικά μεγάλη αγοραστική δύναμη δεν ταυτίζεται με την ευτυχία.

Ας φανταστούμε στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης ότι ξαφνικά καταφέρνουμε και συσσωρεύουμε καταναλωτικά αγαθά γεμίζοντας με σακούλες το σπίτι που τελικά δεν προλαβαίνουμε καν να ανοίξουμε. Είναι αυτό ευτυχία;

Είναι ευτυχία να τρώμε και το 10ο κομμάτι από το cheesecake του ακριβού ζαχαροπλαστείου ή πια θα έχουμε φτάσει στο σημείο της στομαχικής διαταραχής και δυσφορίας;

Η αποσύνδεση της ευτυχίας από την αγοραστική ικανότητα είναι το δεύτερο βήμα προς τη γαλήνη. Τα χρήματα θα πρέπει να είναι ένα μέσο για να ικανοποιείς αληθινές ανάγκες αλλιώς γυρίζουν μπούμερανγκ.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

Καταρχήν να μην ζηλεύουμε το εντυπωσιακό αυτοκίνητο του διπλανού μας γκαράζ. Το σύνδρομο της «κατσίκας του γείτονα» θα πρέπει να αντικατασταθεί με τα μηνύματα που έφεραν οι νέες γενιές.

Οι Millennials, ας πούμε, αποδείχτηκαν σοφότεροι όταν μας έμαθαν να αγοράζουμε εμπειρίες και όχι πράγματα. Αποδράσεις, συναυλίες, εστιατόρια, στιγμές με τους πολύτιμους ανθρώπους – όλα τα παραπάνω μπορούν να μετατραπούν σε πόντους ευτυχίας στο νέο σύστημα επιβράβευσης.

Υγεία

Τι κάνουν οι Δανοί για να διατηρούνται σε καλή φυσική κατάσταση; Πηγαίνουν παντού με τα ποδήλατά τους και περπατάνε. Δεν έχουνε εμμονές με τα μεταμεσονύχτια γυμναστήρια ούτε με τους μετρητές θερμίδων.

Με τον ίδιο τρόπο φροντίζουν και την ψυχική τους υγεία χωρίς να στριμώχνουν κάτω από το χαλί τα προβλήματά τους. Το συζητάνε με φίλους και απευθύνονται στις δομές υγείας αντιμετωπίζοντας ευθέως τις ρίζες των συναισθηματικών διαταραχών τους.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

Να κινηθούμε όπως οι πολιτισμένοι Ευρωπαίοι που δεν εξαρτώνται από τη μετακίνηση με τα αυτοκίνητα στις καθημερινές τους διαδρομές ούτε θεωρούν αυτονόητη τη χρήση ταξί. Ζητούμενο είναι να επιστρέψει η κίνηση στην καθημερινότητά μας είτε είναι λίγα λεπτά γιόγκας είτε να βγάζουμε τον σκύλο βόλτα τα πρωινά.

Ελευθερία

Η εξισορρόπηση της εργασιακής με την προσωπική ζωή είναι το αμέσως επόμενο κλειδί που ξεκλειδώνει τις πύλες του παραδείσου. Οι Δανοί εργάζονται κατά μέσο όρο 37 ώρες την εβδομάδα έχοντας την τύχη να επιλέγουν την ώρα έναρξης της εργασίας τους ή ένα ευέλικτο ωράριο με ώρες απασχόλησης από το σπίτι.

Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε προνόμια, όπως η άδεια μετά τη γέννηση ενός παιδιού που αγγίζει τις 52 εβδομάδες και άλλες πολιτικές που αυξάνουν τα ποσοστά ευτυχίας ανάμεσα στα νέα ζευγάρια.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

Σε έναν απαιτητικό ιδιωτικό τομέα που δεν υποστηρίζει αυτές τις εργασιακές σχέσεις, είναι εύκολο να πούμε «δεν γίνονται αυτά! Θα παραμείνω δυστυχισμένος γιατί πρέπει να δουλεύω για τις δόσεις μου».

Αυτό που μπορούμε με λίγο κόπο να καταφέρουμε είναι να παραμένουμε ενεργοί πολίτες υποστηρίζοντας την εργασιακή πρόοδο είτε με την ψήφο μας, είτε με την παρέμβασή μας.

Ακόμα και οι δημιουργικές συζητήσεις με τους εργοδότες μας και η αναζήτηση της αξιοπρέπειας πρέπει να είναι αυτονόητο για κάθε εργαζόμενο. Σε μικρότερη κλίμακα, εμείς οι ίδιοι μπορούμε να νιώσουμε λίγο πιο ευτυχισμένοι αν καταφέρουμε να διατηρήσουμε μια ισορροπία στο ωράριό μας. Υπερβολικές ώρες εργασίας που μας εξαντλούν και δεν επιβραβεύονται, δεν οδηγούν πουθενά ούτε η δουλειά το Σαββατοκύριακο.

Μικρά διαλείμματα μέσα στην εβδομάδα κατά τη διάρκεια των οποίων θα διακόπτουμε τη συνεχή ροή των μηνυμάτων και δεν θα είμαστε διαθέσιμοι, μπορούν να μας δώσουν αυτόματα την εντύπωση ότι είμαστε ελεύθεροι ή ότι τουλάχιστον ορίζουμε εμείς το πρόγραμμά μας. Ας το παλέψουμε…

Εμπιστοσύνη

Σε μια χώρα που οι γονείς αφήνουν τα καρότσια με τα μωρά τους έξω από τα καταστήματα και αισθάνονται ασφαλείς, είναι δύσκολο να αναμετρηθείς. Ακόμα και αν σε αυτό τον κανόνα, υπάρχουν σαφώς εξαιρέσεις, στις υπόλοιπες χώρες ζούμε με καθημερινές φοβίες, στρες και καλλιεργούμε αισθήματα καχυποψίας για τον άλλο.

Η εμπιστοσύνη πηγάζει από την εμπάθεια στη Δανία. Μια καινούργια αξία ζωής για τους υπόλοιπους, η οποία όμως διδάσκεται και καλλιεργείται συστηματικά μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα στη Σκανδιναβία. Τι προσφέρει; Μας βοηθάει να κατανοήσουμε τον απέναντι. Και αφού γίνει αυτό, να καταφέρουμε να τον εμπιστευτούμε.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

Προφανώς, ο συγγραφέας δεν θα πείσει μια ολόκληρη κοινωνία νέων ζευγαριών να αφήνουν τα παιδιά τους χωρίς επιτήρηση. Δίνει όμως μια άλλη συμβουλή: να ξεκινήσουμε να διαβάζουμε ξανά λογοτεχνία.

Οι ήρωες των βιβλίων είναι ένας τρόπος να ζήσουμε μέσα από τους χαρακτήρες άλλων. Αποτελούν παράθυρα σε εμπειρίες που δεν θα είχαμε τη δυνατότητα να βιώσουμε. Αυτό το ταξίδι οδηγεί σταδιακά στην ανάπτυξη εμπάθειας.

Ας αγαπήσουμε έναν φανταστικό ήρωα διαφορετικής φυλής και φύλου. Ας ακολουθήσουμε τις περιπέτειές του… Αρκεί για να αφεθούμε και να μαλακώσουμε τους δισταγμούς και τις προκαταλήψεις της φοβικής κοινωνίας στην οποία μεγαλώνουμε.

Καλοσύνη

Ένας βόρειος λαός που έχει καταφέρει να ξεχωρίσει τη φιλικότητα από την καλοσύνη, προκαλεί αμέσως εντύπωση σε εμάς που είμαστε συνηθισμένοι στην ανοιχτή προσέγγιση και την υποδοχή ξένων με φιλόξενη διάθεση.

Κι όμως, καλοσύνη σημαίνει ουσιαστική αναγνώριση ότι ο άλλος έχει ανάγκες, δεν είναι τέλειος και πρέπει να τον βοηθήσουμε να καλύψει τα κενά του προσφέροντας σε μια κοινότητα.

Ο συγγραφέας μιλάει για καθημερινές μικρές τυχαίες πράξεις καλοσύνης: να αγοράζεις καφέ για έναν γείτονά σου που ξέρεις ότι ζορίζεται. Να προσφέρεις μικρά ποσά σε εθελοντικές ενέργειες. Να ανταποκρίνεσαι σε καλέσματα, να προσφέρεσαι εσύ ο ίδιος να κάνεις κάτι πριν σου το ζητήσουν.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

Δεν ρωτάμε τι θέλουν από εμάς οι άλλοι. Τους το δίνουμε χωρίς να τους ρωτήσουμε. Χωρίς, δηλαδή, να υψώσουμε αυτό το τείχος συναλλαγής που υπονοεί η ερώτηση.

Παρατηρούμε συνεχώς τους διπλανούς μας. Μπορεί να είναι μια συνάδελφος στη δουλειά ή ένας συγκάτοικος στο συγκρότημα που μένουμε. Ακόμα και η μητέρα μας μπορεί να χρειάζεται κάτι που δεν θέλει να το εκφράσει. Ας προνοήσουμε τι θα ήταν αυτό που θα την έκανε στιγμιαία ευτυχισμένη (να αναλάβουμε εμείς να στείλουμε τα χαλιά της στο καθαριστήριο) προκειμένου να νιώσουμε εμείς καλύτερα.