Νέα μελέτη: Οι ξέφρενοι ρυθμοί ζωής αλλοιώνουν την αίσθηση του χρόνου. Μπορεί η φύση να μας βοηθήσει;

Σε έναν όλο και πιο ανταγωνιστικό κόσμο, ο χρόνος είναι άκρως σημαντικός. Οι έννοιες της παραγωγικότητας και της επικαιρότητας έχουν επιταχύνει τον σύγχρονο τρόπο ζωής σε έναν ιλιγγιώδη, μερικές φορές συντριπτικό ρυθμό, και η εξάρτησή μας από την τεχνολογία βοηθά ελάχιστα. Πρόσφατη μελέτη συστήνει ότι οι εμπειρίες του ανθρώπου στη φύση προσφέρουν μια πιθανή λύση στα ολοένα και πιο διαδεδομένα συναισθήματα έλλειψης χρόνου που προκαλούνται από τον σύγχρονο αστικό τρόπο ζωής.

Γράφει ο Ricardo Correia, βοηθός καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Turku, Φινλανδία
Επιμέλεια: Σοφία Κροκιδά

Καθώς το ρολόι «απλώνεται» για να μπορέσει να ελέγξει τους ρυθμούς τής καθημερινότητας, ο ίδιος ο χρόνος φαίνεται να είναι όλο και πιο φευγαλέος. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, όπου ώρες, μέρες, ακόμη και εβδομάδες μπορεί μερικές φορές να μοιάζουν σα να περνούν σε μια στιγμή.

Οι πολλές ώρες εργασίας αναπόφευκτα περιορίζουν τον χρόνο που έχουν οι άνθρωποι στη διάθεση τους για άλλες δραστηριότητες, ενώ ο γρήγορος τρόπος ζωής σε θορυβώδη, δυναμικά και πολυσύχναστα αστικά περιβάλλοντα είναι ψυχικά εξουθενωτικός και αυτό μπορεί επίσης να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον χρόνο.

Πράγματι, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αναφέρουν ότι νιώθουν  συνεχώς ότι δεν έχουν αρκετό χρόνο. Τέτοια συναισθήματα «έλλειψης χρόνου» προκύπτουν από τον τρόπο με τον οποίο ο χρόνος χρησιμοποιείται και γίνεται αντιληπτός από τους ανθρώπους.

Πρόσφατη μελέτη συστήνει ότι οι εμπειρίες του ανθρώπου στη φύση προσφέρουν μια πιθανή λύση στα ολοένα και πιο διαδεδομένα συναισθήματα έλλειψης χρόνου που προκαλούνται από τον σύγχρονο αστικό τρόπο ζωής.

Αυτό προκύπτει από τη μοναδική φύση της ανθρώπινης αντίληψης του χρόνου, η οποία είναι εξαιρετικά υποκειμενική και διαμορφώνεται από τις εμπειρίες και τα περιβάλλοντα στα οποία βυθιζόμαστε.

Ανθρώπινη αίσθηση του χρόνου

Η ανθρώπινη αντίληψη του χρόνου αποτελείται από τρεις βασικές διαστάσεις:

• Η χρονική διαδοχή, δηλαδή ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τη σειρά διαφορετικών γεγονότων.

Για παράδειγμα, το πάτημα ενός διακόπτη φώτων και το φως που ανάβει μπορεί να φαίνονται σαν ταυτόχρονα γεγονότα, αλλά έχουμε την ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τη σειρά με την οποία συμβαίνουν και αυτό μας βοηθά να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας.

• Η δεύτερη διάσταση είναι η χρονική διάρκεια, ή το πώς αντιλαμβανόμαστε τη διάρκεια ενός γεγονότος. Για παράδειγμα, ένα πρωί στην Εφορία μπορεί να φαίνεται ότι διαρκεί για πάντα, ενώ ο ίδιος χρόνος παρέα με φίλους μπορεί να φαίνεται πολύ σύντομος. Δημοφιλείς εκφράσεις όπως «ο χρόνος σταμάτησε» ή «ο χρόνος κυλά γρήγορα όταν περνάς καλά» αντικατοπτρίζουν τη διαφοροποιημένη αντίληψή μας για τη χρονική διάρκεια.
• Η τρίτη διάσταση ονομάζεται χρονική προοπτική και αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Οι άνθρωποι έχουν μια μοναδική ικανότητα να «ταξιδεύουν στον χρόνο» νοερά και να επικεντρώνονται σε αναπαραστάσεις τού παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος.

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μια φυσική τάση προς ορισμένες προοπτικές, είτε μένοντας στο παρελθόν είτε εστιάζοντας στο μέλλον, αλλά η διατήρηση μιας ισορροπημένης και δυναμικής χρονικής προοπτικής είναι σημάδι ψυχικής ευημερίας.

Μαζί, αυτές οι τρεις διαστάσεις βοηθούν τους ανθρώπους να κατανοήσουν τον χρόνο. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο τις αντιλαμβανόμαστε μπορεί να επηρεαστεί βαθιά από τα δικά μας χαρακτηριστικά, τι συμβαίνει γύρω μας και τι κάνουμε σε μια δεδομένη χρονική περίοδο.

Οι εμπειρίες στη φύση μπορούν να μας βοηθήσουν να αλλάξουμε την προοπτική μας στο χρόνο και να μας δημιουργήσουν μια πιο θετική προοπτική του τώρα.

Η αντίληψή μας για τον χρόνο αλλάζει πολύ όταν, για παράδειγμα, η προσοχή μας είναι επικεντρωμένη στη δουλειά, όταν βρισκόμαστε κολλημένοι στην κίνηση ή όταν βρισκόμαστε στην καρέκλα του οδοντιάτρου.

Αντίθετα, η επαφή ενός ανθρώπου με τη φύση μπορεί να είναι διανοητικά, σωματικά και συναισθηματικά επανορθωτική, και αυτό αντανακλάται στην αντίληψή μας για τον χρόνο.

Πώς η επαφή με τη φύση βοηθά τη ρύθμιση της ανθρώπινης αντίληψης του χρόνου

Τα στοιχεία από ψυχολογικά πειράματα υποδηλώνουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο τρόποι με τους οποίους το φυσικό περιβάλλον μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη αντίληψη του χρόνου.

Ένας από αυτούς είναι η επέκταση της αντίληψής μας για τη χρονική διάρκεια. Για παράδειγμα, μια μελέτη αναφέρει ότι, όταν οι άνθρωποι ερωτώνται πόσο καιρό περπατούν σε φυσικά ή αστικά περιβάλλοντα, τείνουν να υπερεκτιμούν τον χρόνο που αφιερώνουν στη φύση, αλλά όχι στην πόλη.

Με άλλα λόγια, ο χρόνος είναι μεγαλύτερος όταν βρισκόμαστε σε φυσικά περιβάλλοντα σε σύγκριση με τα αστικά περιβάλλοντα.

Ο άλλος τρόπος με τον οποίο οι εμπειρίες της φύσης μπορούν να επηρεάσουν την αντίληψη του χρόνου μας είναι η προώθηση μιας αλλαγής προοπτικής.

Σε ένα πείραμα, οι συμμετέχοντες πέρασαν μια σύντομη περίοδο σιωπής είτε σε εσωτερικούς είτε σε εξωτερικούς χώρους και αργότερα ρωτήθηκαν πώς αυτή η εμπειρία επηρέασε τον χρονικό προσανατολισμό τους προς το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Οι άνθρωποι που βίωσαν το φυσικό περιβάλλον ανέφεραν ότι αισθάνονται περισσότερο συγκεντρωμένοι στο παρόν και λιγότερο στο παρελθόν.

Πολλές μελέτες μάς έχουν δώσει παρόμοια στοιχεία που υποδεικνύουν ότι οι εμπειρίες στη φύση μπορούν να μας βοηθήσουν να αλλάξουμε την προοπτική μας στο χρόνο και να μας δημιουργήσουν μια πιο θετική προοπτική του τώρα.

Ενώ υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι οι εμπειρίες στη φύση έχουν διάφορα σωματικά και ψυχικά οφέλη, η ιδέα ότι τέτοιες εμπειρίες μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να βελτιώσουν τη σχέση τους με τον χρόνο είναι νέα και παρέχει μια μοναδική προοπτική για τη σημασία της φύσης για την ανθρώπινη ευημερία.

Η περαιτέρω ενίσχυση της κατανόησής μας για το πώς η φύση ωφελεί την ανθρώπινη αίσθηση του χρόνου μπορεί να μας βοηθήσει να σχεδιάσουμε πόλεις και άλλα αστικά περιβάλλοντα με πιο υγιεινούς και βιώσιμους τρόπους.

ΠΗΓΗ: www.theconversation.com