Πέντε ερωτήσεις για το γυναικείο ένστικτο: Μύθος ή πραγματικότητα;
Φαίνεται παράξενο ως ανεξήγητο όμως το πιθανότερο είναι ότι γνωρίζεις πώς μια γυναίκα με μια ματιά μπορεί να καταλάβει, αν κάποιος είναι στεναχωρημένος, αναστατωμένος, αγχωμένος ή ακόμα και… ερωτευμένος. Και μπορεί εύκολα και συνήθως εύστοχα να κάνει πρόγνωση για την εξέλιξη μιας κατάστασης με ένα απλό σκανάρισμα πέφτοντας συνήθως “μέσα” στα προγνωστικά της. Μα πώς το κατάλαβες θα την ρωτήσεις; Το ένστικτο θα σου απαντήσει. Υπάρχει όμως πράγματι γυναικείο ένστικτο;
Ο Ψυχοδυναμικός Ψυχολόγος Γιώργος Παπαγεωργίου Διευθυντής στην ΨΥΧΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ απαντά σε 5 ερωτήσεις για το γυναικείο ένστικτο, που όπως φαίνεται κάθε άλλο παρά μύθος είναι.
Επιβεβαιώνεται επιστημονικά ότι υπάρχει γυναικείο ένστικτο;
«Πράγματι παρατηρείται μία έντονη διαφοροποίηση στις γυναίκες, όσον αφορά στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου και στον τρόπο λειτουργίας των αισθήσεών τους. Είτε το ονομάσουμε “γυναικείο ένστικτο” είτε το ονομάσουμε “έκτη αίσθηση” των γυναικών, είναι κάτι που η ψυχολογία επιβεβαιώνει πως υπάρχει».
Πώς εξηγείται;
«Οι αισθητηριακές ικανότητες που έχει μία γυναίκα είναι πιο αναπτυγμένες, με αποτέλεσμα αυτή να προσέχει οπτικά λεπτομέρειες στο σκηνικό περιβάλλοντος, στα χρώματα, στις διαφορές και αντιθέσεις. Το ίδιο έντονες είναι οι αισθητηριακές της ικανότητες όσον αφορά τη συμπεριφορά αλλά και την εμφάνιση των άλλων ανθρώπων.
Άρα, σε μία γενική τοποθέτηση συγκρίνοντας τους άνδρες με τις γυναίκες και στην ερώτηση “αν βλέπουν τα ίδια”, η απάντηση είναι: όχι. Οι γυναίκες βλέπουν περισσότερα και καταγράφουν περισσότερα.
Επιπλέον, αναλύουν τις πληροφορίες, από αυτά που βλέπουν περισσότερο και γρηγορότερα, βγάζοντας συμπεράσματα, τα οποία γίνονται με ταχύτατες διεργασίες κι ορίζονται ως «ένστικτο». Δεν είναι όμως, μόνο θέμα παρατηρητικότητας.
Επίσης, οι γυναίκες έχουν πολύ πιο ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση. Δηλαδή έχουν πολύ πιο ανεπτυγμένη την ικανότητα να αντιλαμβάνονται και να κατανοούν τα αισθήματα των άλλων ανθρώπων, και σε αυτό τον τομέα είναι ικανότερες από τους άντρες.
Ξέρουμε ότι αυτό οφείλεται στον τρόπο που λειτουργεί ο γυναικείος εγκέφαλος: κάνει περισσότερες συνάψεις, δηλαδή επαφές, στις νευρωνικές συνδέσεις μεταξύ αριστερού και δεξιού εγκεφαλικού ημισφαιρίου. Ως εκ τούτου, οι γυναίκες επεξεργάζονται τα δεδομένα του περιβάλλοντος καλύτερα!».
Τι άλλο δυναμώνει αυτό το ένστικτό τους;
«Υπάρχει κάτι ακόμα που δεν είναι γενικά πολύ γνωστό: ο ανδρικός εγκέφαλος όταν χαλαρώνει (υπάρχουν διάφοροι τρόποι να μετρήσουμε την εγκεφαλική δραστηριότητα και ένας από αυτούς είναι τα ηλεκτρικά σήματα που παράγονται) χαμηλώνει τη δραστηριότητα του έως το 70%, ενώ ο γυναικείος εγκέφαλος έως μόλις στο 90%.
Αυτό σημαίνει ότι οι γυναίκες δεν χαλαρώνουν το ίδιο με τους άνδρες και μπορεί να επεξεργάζονται όνειρα, φόβους, σκέψεις, συναισθήματα, διαλόγους, λέξεις, συμπεριφορές, κινήσεις ακόμα και την ώρα που είναι σε φάση χαλάρωσης.
Οι γυναίκες ακόμη και σε φάση χαλάρωσης του εγκεφάλου συνεχίζονται να επεξεργάζονται σκέψεις, συναισθήματα, διαλόγους, συμπεριφορές, οπότε αντλούν περισσότερες πληροφορίες που ονομάζεται περιφραστικά «γυναικείο ένστικτο».
Αντλούν επομένως περισσότερες πληροφορίες από τους άντρες ακόμα και σε ασυνείδητο επίπεδο. Οπότε δεν είναι μόνον πιο παρατηρητικές αλλά έχουν και πιο αυξημένη ενσυναίσθηση, πράγμα που καταλήγει σε αυτό που ονομάζουμε περιφραστικά ως “γυναικείο ένστικτο”. Με απλά λόγια, είναι πιο δυνατές στην συναισθηματική αντίληψη».
Σε τι χρησιμεύει το ένστικτο στις γυναίκες;
«Αν θέλουμε να δώσουμε μια εξήγηση με βάση την εξελικτική ψυχολογία, οι γυναίκες είναι “προγραμματισμένες” να γίνουν μητέρες. Χρειάζεται να περάσουν αρκετά χρόνια φροντίζοντας μωρά και μικρά παιδιά, τα οποία όσο είναι μικρά, δεν μπορούν να επικοινωνήσουν ξεκάθαρα τις ανάγκες τους ή τα όποια συμπτώματά τους.
Μία μητέρα επομένως, χρειάζεται να μπορεί να καταλάβει παρατηρώντας τις λεπτομέρειες στο τι συμβαίνει στο μωρό της. Αν κάτι το ενοχλεί, αν είναι άρρωστο (όταν δεν υπάρχουν ορατά συμπτώματα), αν πεινάει ή κρυώνει, αν είναι αναστατωμένο, ακόμα κι όταν εκείνο δεν έχει αναπτύξει τις λεκτικές του ικανότητες στον βαθμό που να μπορεί το ίδιο να επικοινωνήσει τι του συμβαίνει ή τι χρειάζεται.
Η μητέρα χρειάζεται να γίνει το “βαρόμετρο” της διάθεσης του μωρού και των αναγκών του. Αλλά και να διακρίνει πιθανούς κινδύνους στο περιβάλλον για να το προστατέψει.
Παράλληλα, χρειάζεται να μπορεί να αναγνωρίσει πιθανούς κινδύνους στο γύρω περιβάλλον παρατηρώντας την παραμικρή λεπτομέρεια προκειμένου να προστατεύσει τη ζωή των παιδιών της. Και σε αυτό ακριβώς της χρησιμεύει το ένστικτο που σε αυτή την περίπτωση εξελίσσεται σε μητρικό ένστικτο.
Φυσικά αυτή η γενική ικανότητα που έχουν οι γυναίκες, τις βοηθάει να αναγνωρίζουν πολύ πιο εύκολα τα συναισθήματα και σε όλους τους άλλους ανθρώπους, πολύ περισσότερο από ό,τι μπορούν οι άντρες.
Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια μίας κοινωνικής επαφής σε ένα πάρτι ή φιλική συγκέντρωση, η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών μέσα σε ένα δεκάλεπτο έχει καταλήξει σε επιτυχημένη διάγνωση για το ποια είναι η κατάσταση της σχέσης των ζευγαριών απέναντι!
Π.χ. ποιοι ζουν αρμονικά μεταξύ τους, ποιοι είναι τσακωμένοι ή παγωμένοι μεταξύ τους ακόμα κι αν το κρύβουν, ποιος κυριαρχεί σε ποιον, ποιοι είναι ανταγωνιστικοί, ποιοι είναι ερωτευμένοι.
Ενάντια στο δεκάλεπτο των γυναικών, για να πετύχουν παρόμοιο ποσοστό διάγνωσης οι περισσότεροι άντρες θα χρειαστούν περισσότερο από 2 ώρες συναναστροφής, ενώ επίσης ο 1 στους 4 θα διαγνώσει λάθος.
Φυσικά αυτή η γενική ικανότητα που έχουν οι γυναίκες, τις βοηθάει να αναγνωρίζουν πολύ πιο εύκολα τα συναισθήματα και σε όλους τους άλλους ανθρώπους, πολύ περισσότερο από ό,τι μπορούν οι άντρες.
Υπάρχει κάποια αρνητική πλευρά για τον ανεπτυγμένο ένστικτο των γυναικών;
«Το τίμημα που πληρώνουν εξαιτίας αυτών των αναπτυγμένων ικανοτήτων είναι η σημαντικά αυξημένη (δυστυχώς, κυριολεκτικά διπλάσια) συχνότητα εμφάνισης κατάθλιψης και οι πολύ πιο αυξημένες σε εμφάνιση αγχώδεις διαταραχές.
Ακριβώς επειδή οι γυναίκες υπεραναλύουν όλα τα ερεθίσματα γύρω τους, είναι πιο πιθανό να φορτιστούν με αρνητικά ή αγχώδη συναισθήματα που οδηγούν στο πιο αυξημένο ρίσκο εμφάνισης των συγκεκριμένων διαταραχών. Αυτό, δυστυχώς, είναι το ακριβό τίμημα που πληρώνουν για το ότι οι γυναίκες είναι συναισθηματικά πιο εξελιγμένο είδος από τους άντρες.
