Ποιο είναι το στιλ επικοινωνίας σας; Και πώς να βελτιωθείτε

Το να ξέρει κανείς πώς επικοινωνεί μπορεί να τον βοηθήσει να βρει καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης και επίλυσης των προσωπικών του προβλημάτων. Και ακόμα κι αν το στιλ επικοινωνίας μας είναι ένα από τα λιγότερο αποτελεσματικά, μπορούμε πάντα να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας ώστε να εξασκήσουμε πιο αποτελεσματικούς τρόπους. Υπάρχουν τέσσερα διαφορετικά στιλ επικοινωνίας. Εσείς ξέρετε το δικό σας;

Από τη Σοφία Κροκιδά

Υπάρχουν τέσσερα διαφορετικά στιλ επικοινωνίας, τα οποία επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο περνάμε στους άλλους τα μηνύματά μας. Αυτά είναι τα εξής: παθητικό, επιθετικό, παθητικό-επιθετικό και διεκδικητικό.

Σε έναν τέλειο κόσμο, ο καθένας θα είχε τις δεξιότητες να εκφράσει τα συναισθήματά του και τις ανάγκες του με υγιή τρόπο. Αλλά στην πραγματικότητα, όλοι αναπτύσσουμε τα δικά μας μοτίβα που μαθαίνουμε από το περιβάλλον μας – καλώς ή κακώς.

Φυσικά δεν εννοούμε ότι κάποιο συγκεκριμένο στιλ επικοινωνίας είναι λάθος, απλώς ορισμένες μέθοδοι είναι πιο αποτελεσματικές από άλλες. Ο τρόπος που επικοινωνείτε μπορεί εύκολα να ενισχύσει τον δεσμό σας με κάποιον ή να προκαλέσει άγχος και ένταση. Προκειμένου να αποφευχθούν λοιπόν οι παρεξηγήσεις είναι σημαντικό να ξέρετε τον δικό σας τρόπο επικοινωνίας και των αγαπημένων σας προσώπων.

Παθητικό στιλ

Τα άτομα με παθητικό τρόπο επικοινωνίας είναι γενικά πιο ήσυχα, συγκρατημένα και είναι λιγότερο πιθανό να εκφράσουν ανοιχτά τα συναισθήματά τους. Προτιμούν να είναι υποστηρικτικοί και να αναθέτουν τις αποφάσεις τους σε άλλους και έχουν την τάση να είναι υπερβολικά απολογητικοί.

Δεν τους αρέσει να είναι το επίκεντρο της προσοχής, επομένως σπάνια μιλούν ανοιχτά, ούτε τους αρέσει να κρατούν σκληρή στάση σε οτιδήποτε. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν απόψεις, απλώς μπορεί να μην αισθάνονται άνετα να τις εκφράζουν, ειδικά αν πιστεύουν ότι υπάρχει κίνδυνος να συγκρουστούν με κάποιον ή να τον αναστατώσουν.

Αν και σε πολλές περιπτώσεις είναι καλό να είμαστε χαλαροί, στα άτομα με παθητικό στιλ επικοινωνίας μπορεί να φαίνεται δύσκολο να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους, εάν δεν είναι συναισθηματικά ειλικρινείς.

Επιθετικό στιλ

Τα άτομα με επιθετικό στιλ επικοινωνίας τείνουν να είναι υπερβολικά άμεσα και να κυριαρχούν, δίνοντας συχνά ελάχιστη σημασία στους άλλους. Αυτό συχνά παίρνει τη μορφή αυθόρμητων σκέψεων και δυνατών φωνών, αφού η ένταση βοηθά στο να κυριαρχεί κανείς σε μια συζήτηση.

Μπορεί να φανούν αμυντικοί ή ακόμα και εχθρικοί όταν μοιράζονται τα συναισθήματά τους, συμπεριφορά που μπορεί να γίνει τοξική και να αποξενώσει τους γύρω τους.

Μπορεί να νιώθουν άνετα στο να γίνονται κατανοητά τα όσα λένε με τρόπο που βρίσκουν αποτελεσματικό, αλλά όταν το κάνουν με τρόπο σκληρό οι άλλοι δυσκολεύονται να τους ακούσουν ή να απαντήσουν.

Σκόπιμα ή όχι, αυτό το στιλ επικοινωνίας συχνά προκαλεί συγκρούσεις και εχθρότητα λόγω του απότομου και απόλυτου τρόπου με τον οποίο εκφράζονται τα άτομα με επιθετικό στιλ επικοινωνίας.

Παθητικά-επιθετικό στιλ

Τα άτομα με παθητικό-επιθετικό τρόπο επικοινωνίας τείνουν να αντιμετωπίζουν αποσύνδεση μεταξύ των ισχυρών συναισθημάτων τους και του τρόπου με τον οποίο αυτά εκφράζονται. Ενώ μπορεί να φαίνονται παθητικοί, η συμπεριφορά τους συχνά εκδηλώνεται ως κρυφή επιθετικότητα.

Μπορεί να κάνουν σαρκαστικά σχόλια, να τιμωρούν τους άλλους παραμένοντας σιωπηλοί, να κλαίνε ή να γίνονται αναβλητικοί για να δείξουν ότι δεν θέλουν να κάνουν κάτι.

Στην πραγματικότητα, τα παθητικά-επιθετικά άτομα μπορούν να είναι αρκετά χειριστικά χωρίς να το καταλαβαίνουν. Δεν αισθάνονται άνετα να εκφράζουν τα συναισθήματά τους ή τις ανάγκες τους, έτσι καταλήγουν να επικοινωνούν τα συναισθήματά τους με έμμεσους ή παράδοξους τρόπους – ελπίζοντας ότι το άλλο άτομο θα το παρατηρήσει.

Αυτή η συμπεριφορά κάποιες φορές είναι ενοχλητική ή και απογοητευτική όταν ο συνομιλητής τους θα πρέπει να καταβάλει προσπάθεια για να ερμηνεύσει τις σκέψεις και τις ανάγκες ενός  παθητικού-επιθετικού ανθρώπου. Και ο παθητικός-επιθετικός άνθρωπος απογοητεύεται εξίσου όταν φαίνεται να μη μπορεί να επικοινωνήσει όλα όσα θέλει.

Θετικό-διεκδικητικό στιλ

Η θετική επικοινωνία θεωρείται γενικά το πιο αποτελεσματικό στιλ, επειδή είναι συναισθηματικά ειλικρινές και προσεκτικό απέναντι στα συναισθήματα των άλλων. Όταν πρόκειται να μοιραστεί τις σκέψεις και τις ανάγκες του, ο δυναμικός άνθρωπος μπορεί να είναι άμεσος, ξεκάθαρος και με σεβασμό. Δεν παίζει παιχνίδια με τους συνομιλητές του ούτε έρχεται σε σύγκρουση μαζί τους.

Έτσι έχει λιγότερες διαφορές με τους άλλους και χαμηλότερα επίπεδα άγχους από τα άτομα με άλλα στιλ επικοινωνίας επειδή δεν κρατάει πράγματα μέσα του και επικοινωνεί με αποτελεσματικότητα.

Η θετική-διεκδικητική επικοινωνία θεωρείται ευρέως ο πιο υγιής τρόπος επικοινωνίας και αυτός προς τον οποίο πρέπει όλοι στοχεύουμε. Φυσικά και είναι εντάξει να επικοινωνείτε με άλλο στιλ, αλλά ίσως πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα πώς (ή εάν) περνάτε στους άλλους όλα όσα θέλετε με αποτελεσματικό τρόπο.

Πώς να βελτιώσετε τις επικοινωνιακές σας δεξιότητες

Το να επικοινωνεί κανείς αποτελεσματικά είναι κάτι που το μαθαίνουμε συνεχώς όσο ζούμε. Όταν όλοι έχουμε διαφορετικούς τρόπους να σχετιζόμαστε μεταξύ μας, χρειάζεται πραγματική προσοχή και προσπάθεια για να ξέρουμε πώς να εκφραστούμε με επιτυχία.

Ευτυχώς, υπάρχουν πολλοί τρόποι να βελτιώνουμε συνεχώς τον τρόπο που επικοινωνούμε:

Σκεφτείτε τι θέλετε να πείτε εκ των προτέρων

Η προετοιμασία και η αποφυγή του παρορμητισμού όταν επικοινωνούμε είναι ένα από τα πρώτα βήματα προς την επιτυχία. Μπορεί να θέλετε να είστε άμεση όταν εκφράζετε τα συναισθήματά σας ή τις ανάγκες σας, αλλά βοηθάει να αφιερώσετε πρώτα λίγο χρόνο να συγκεντρώσετε τις σκέψεις σας πριν μοιραστείτε κάτι.

Να είστε όσο το δυνατόν πιο σαφής και περιεκτική

Μόλις έχετε μια γενική ιδέα του τι θέλετε να πείτε είναι σημαντικό να είστε όσο πιο άμεση και περιεκτική μπορείτε. Φυσικά, πολλές συζητήσεις εξελίσσονται με περισσότερη λεπτομέρεια, αλλά θα σας γλιτώσει από πολύ άγχος το να είστε αρχικά ξεκάθαρη, όταν θέλετε να πείτε κάτι.

Εξασκηθείτε στην ενεργητική ακρόαση

Η υγιής επικοινωνία δεν είναι ποτέ μονόπλευρη, επομένως θα πρέπει να είστε προετοιμασμένη όχι μόνο να μιλήσετε αλλά και να ακούσετε. Όταν σας μιλάει ο συνομιλητής σας, αντί να προετοιμάζετε την απάντησή σας εξασκηθείτε στο να ακούτε τι πραγματικά σας λέει, κάνοντας διευκρινιστικές ερωτήσεις ώστε να κατανοήσετε καλύτερα τις πληροφορίες.

Συχνά τείνουμε να ακούμε μόνο για να απαντήσουμε, κάτι που μας εμποδίζει να είμαστε αποτελεσματικοί επικοινωνιακά. Αφού το άτομο με το οποίο μιλάτε πει αυτά που θέλει, δοκιμάστε να κάνετε μια παύση ή πάρτε μια ανάσα πριν απαντήσετε.

Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο όταν μιλάτε με κάποιον με πολύ διαφορετικό στιλ επικοινωνίας από εσάς, επειδή θα σας δώσει την ευκαιρία να επεξεργαστείτε γιατί η προσέγγισή του στη συζήτηση μπορεί να είναι λίγο διαφορετική από τη δική σας.

Βεβαιωθείτε ότι αισθάνεστε ισορροπημένη

Εάν είστε άτομο που έχει πιο επιθετικό στιλ επικοινωνίας, αξίζει να δώσετε στον εαυτό σας τον χώρο να συγκεντρωθεί πριν μοιραστείτε τα συναισθήματά σας. Είναι δύσκολο να έχει συνοχή η επικοινωνία σας όταν είστε θυμωμένη.

Όσο δελεαστικό κι αν είναι όμως να απαντήσετε σε κάποιον όσο ακόμα το αίμα σας βράζει είναι πολύ λιγότερο πιθανό να ικανοποιήσει τις ανάγκες σας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν μιλάτε με κάποιον με παθητικό στιλ επικοινωνίας, καθώς οποιαδήποτε υπερβολικά έντονη ενέργεια θα τον κάνει να ανοιχτεί ακόμα πιο δύσκολα.

Αποφύγετε να «πυροβολείτε» τον συνομιλητή σας

Όταν είστε έτοιμη να μιλήσετε για ένα συγκεκριμένο θέμα, βεβαιωθείτε ότι ξέρετε με σαφήνεια τι θέλετε να πείτε. Είναι εύκολο να αποσπαστεί η προσοχή σας και να πάτε το θέμα αλλού ή να ανοίξετε ένα εντελώς άσχετο θέμα, αλλά για να επιλύσετε αυτό που πραγματικά σας απασχολεί τη δεδομένη στιγμή θα πρέπει να παραμείνετε συγκεντρωμένη και συγκεκριμένη.

Χρησιμοποιήστε το «εγώ» στις δηλώσεις σας

Αυτό είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο αποτελεσματικά επικοινωνιακά τρικ. Το να βάζει κανείς το «εγώ» στις προτάσεις του δείχνει ότι αυτό που λέτε εκφράζει τις προσωπικές σας σκέψεις πάνω στο θέμα και δεν είναι ένα γενικό σχόλιο.

Για παράδειγμα, εάν μιλάτε στο αφεντικό σας για κάτι που σας δυσκολεύει στη δουλειά, θα είναι πιο αποτελεσματικό, αντί να πείτε «Αυτό το project είναι πραγματικά δύσκολο και δεν μου δίνετε αρκετή υποστήριξη» πείτε «Εγώ δυσκολεύομαι πολύ με το συγκεκριμένο project και νιώθω ότι θα μπορούσα να βελτιωθώ, αν είχα λίγη περισσότερη υποστήριξη».

Εξασκήστε την ενσυναίσθηση σας και μην κρίνετε

Στο τέλος της ημέρας, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι όλοι οι άνθρωποι με τους οποίους αλληλεπιδράτε έχουν τον δικό τους μοναδικό τρόπο να βλέπουν τον κόσμο. Αυτό μεταφράζεται ως άπειρα διαφορετικά στιλ επικοινωνίας.

Ανεξάρτητα από την επικοινωνία που έχετε ή θέλετε να έχετε, είναι σημαντικό για όλους μας να ασκούμε ενσυναίσθηση, συμπόνια, σεβασμό και υπομονή όταν αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας.

Για κάποιους υπάρχουν θέματα που τους δυσκολεύουν περισσότερο να μιλήσουν ή τους προκαλούν άγχος και αυτό είναι κάτι που πάντα πρέπει να έχουμε κατά νου.