Πόσο επηρεάζει ο εργασιακός χώρος την ψυχολογία των εργαζομένων;
Μήπως η διάταξη των γραφείων έχει να κάνει ακόμη και με τις σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσά μας; Πόσο σημαντικός είναι ο ζωτικός μας χώρος; Tα ερωτήματα απαντά ο κλινικός ψυχολόγος Σταύρος Γρανούζης.
Σκεφθείτε ότι κάθεστε πρωί στο γραφείο σας, μόλις έχετε πιει τις πρώτες γουλιές καφέ και ήδη έχει χτυπήσει το πρώτο τηλεφώνημα της ημέρας. Το γραφείο σας- προς καλή σας τύχη – είναι δίπλα στο παράθυρο που έχετε ανοίξει να μπει καθαρός αέρας. Να, όμως που μπαίνει ο συνάδελφος, λέει καλημέρα και αντί να κατευθυνθεί στο δικό του γραφείο, πηγαίνει στο παράθυρο και το κλείνει χωρίς να σας ρωτήσει. Τι σκέφτεστε ήδη; Ότι δεν σας υπολογίζει, δεν σας σέβεται, ότι θέλει να επιβάλλει την άποψη του… Και όμως, μπορεί να υπάρχει μια πιο απλή εξήγηση, όπως ότι κρυώνει, ότι τον ενοχλεί ο θόρυβος, ή απλώς γιατί πιστεύει ότι έτσι σας βοηθά. Και το γεγονός ότι δεν σας ρώτησε έχει ακόμη πιο απλή εξήγηση. Επειδή δεν ήθελε από ευγένεια να σας διακόψει από το τηλεφώνημά σας. Παρόλα αυτά, αυτή η απλή κίνηση, μπορεί να έχει πολύ κακές επιπτώσεις στη συνεργασία σας. «Κάπως έτσι, η διάταξη των γραφείων μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις ανάμεσα στους εργαζόμενους», εξηγεί ο ψυχολόγος Σταύρος Γρανούζης.
Πόσο σημαντικός όμως, είναι ο ζωτικός χώρος για κάθε εργαζόμενο;
«Πάρα πολύ. Το χειρότερο είναι ότι ακριβώς αυτή η παράμετρος είναι που λαμβάνεται λιγότερο υπόψη. Σαν ζωτικό χώρο θα μπορούσε κανείς να ορίσει τον χώρο που κάθε φορά χρειαζόμαστε για να νιώθουμε είτε κύριοι αυτού που κάνουμε είτε αυτό τον χώρο που έχουμε ανάγκη για να λειτουργήσουμε δημιουργικά. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι οι πιο πολλές δουλειές σήμερα έχουν γίνει παροχή υπηρεσιών, όπου ο κάθε εργαζόμενος πρέπει να σκέφτεται για να αποδίδει έργο, το οποίο δεν είναι τυποποιημένο. Γι΄ αυτό πολύ συχνά δημιουργείται αυτό το έντονο πρόβλημα. Δηλαδή, είτε είναι πολύ κοντά με το διπλανό του, όπου δεν έχει χώρο να τακτοποιήσει τα χαρτιά του, είτε να πιει έναν καφέ με την ησυχία του για να μπορέσει να λειτουργήσει, είτε είναι τόσο μακριά και τόσο διαχωρισμένα μεταξύ τους τα γραφεία, που η έννοια της συνεργασίας διακόπτεται από τελείως φυσικούς παράγοντες. Δεν βλέπει ο ένας τον άλλο, είναι πολύ μακριά και σε άλλους ορόφους και πρέπει να σηκωθεί να πάει μια μεγάλη βόλτα για να βρει τον άλλο».
Όταν όλα τα γραφεία βρίσκονται σε έναν κοινό χώρο, πόσο επηρεάζονται οι σχέσεις των εργαζομένων μεταξύ τους;
«Ένας πολύ μεγάλος εργασιακός χώρος, όπου όλοι βλέπουν τους πάντες όπου όλοι συνεννοούνται με τους πάντες, όπου μπορείς να φωνάξεις ένα όνομα και να ζητήσεις άμεσα αυτό που θέλεις, δίνει τη δυνατότητα μιας ανοιχτής και άμεσης επικοινωνίας και συνεργασίας. Αυτό όμως, μπορεί να αποβεί και μια τελείως καταστροφική κατάσταση, όπου ακριβώς αυτό το άνοιγμα και η δυνατότητα επαφής είναι το εμπόδιο για να υπάρχει μια ανοιχτή συνεργασία! Γιατί όλοι βλέπουν με ποιόν συνεργάζεσαι. Κι αν συνεργάζεσαι με έναν καλό συνάδελφο κατά τη γνώμη σου, όλοι οι άλλοι σας θεωρούν κολλητούς και αρχίζει ο πόλεμος. Άλλωστε, είναι παρατηρημένο ότι σε τέτοια περιβάλλοντα, συνήθως οι συζητήσεις γίνονται στις τουαλέτες, στους διαδρόμους ή στην κουζίνα… Πολλές φορές οι μεγάλοι εργασιακοί χώροι κάθε άλλο παρά ανοιχτοί είναι».
Είναι καλύτερες οι ανοιχτές ή οι κλειστές πόρτες;
«Γενικά, οι ανοιχτές πόρτες θα έπρεπε να είναι κανόνας. Ειδικά όταν μιλάμε για τους επικεφαλής. Γιατί η ανοιχτή πόρτα προδιαθέτει για επικοινωνία, για δυνατότητα έκφρασης και για δημιουργική συνεργασία. Μόνο που έχει ένα δύο προβλήματα. Κατά πόσον μπορεί να πει κανείς σε κάποιον με ενοχλείς; Έστω κι αν είναι ανοιχτή η πόρτα δεν θα “μπουκάρεις”; Πολλοί δεν έχουν τη δυνατότητα να κρατήσουν αυτή ακριβώς την τακτική. Είναι θέμα σεβασμού… Οι κλειστές πόρτες αποτελούν ένα φυσικό τείχος, όπου αποκλείει τον άλλο. Όσο πιο ανασφαλείς είμαστε και τόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχουμε από φυσικά εμπόδια. Άνθρωποι οι οποίοι είναι ανασφαλείς και δεν έχουν ισχυρούς μηχανισμούς άμυνας και δυνατή εικόνα του εαυτού τους, μπερδεύονται και ενεργούν με ένα συνεχή φόβο. Παράδειγμα: Αν σε μια συνάντηση κάθομαι πίσω από το γραφείο, βάζω μπροστά τον όγκο του και έχω την εντύπωση ότι με προστατεύει από τη δική σου παρουσία, τη δική σου επίθεση ή διάθεση. Από την άλλη μεριά, με εμποδίζει να με ακούσεις ή να σε ακούσω πιο άνετα. Και όμως, κατά βάθος, το ξέρουμε όλοι ότι δεν είναι το γραφείο που θα με σώσει αλλά αυτά που θα πω. Είναι λοιπόν, καλύτερα να το βγάλω από τη μέση παρά να οχυρωθώ από πίσω του. Το ίδιο είναι και το οχυρό της κλειστής πόρτας, γιατί βάζει όλους τους υπόλοιπους να την “παραβιάσουν” για να επικοινωνήσουν».
