Το δράμα πουλάει. Γιατί οι τίτλοι ειδήσεων είναι πάντα τόσο αρνητικοί;
If it bleeds, it leads (αν αιμορραγεί, ηγείται) λένε οι Αγγλοσάξονες και φαίνεται ότι το δράμα, το θανατικό και κάθε αρνητικά φορτισμένη είδηση πουλάει. Για δεκαετίες, τα δημοσιογραφικά γραφεία λειτουργούν με την προϋπόθεση ότι οι ειδήσεις θα είναι κακές και με «συγκλονιστικούς» τίτλους. Αν και ζοφερή, είναι μια έξυπνη προσέγγιση: Οι σαρώσεις εγκεφάλου fMRI φαίνεται να επιβεβαιώνουν τη νευρολογική έλξη των ανθρώπων από τις κακές ειδήσεις. Γιατί συμβαίνει αυτό και ποιες οι επιπτώσεις;
Από τη Μαρία Καλοπούλου
Όταν βλέπουμε απειλές, για παράδειγμα, μπορεί να παρατηρηθεί μια μεγαλύτερη και προγενέστερη ενεργοποίηση που εξαρτάται από το επίπεδο του οξυγόνου στο αίμα και στην αμυγδαλή.
Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως απάντηση μάχης ή φυγής, καθώς και τα δύο είναι μέρη του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ταχεία αμυντική δράση.
Η έλξη τής αρνητικότητας
Αυτή η μεροληψία υπέρ της αρνητικότητας αντικατοπτρίζεται σε μια πρόσφατη μελέτη 105.000 τίτλων (με περισσότερες από 370 εκατομμύρια εμφανίσεις), η οποία διαπίστωσε ότι για κάθε θετική λέξη που περιλαμβάνεται σε έναν τίτλο μέσου μήκους, η αναλογία κλικ προς αριθμό εμφανίσεων (CTR) μειώθηκε κατά 1%.
Σύμφωνα με τη μελέτη, κάθε αρνητική ή αρνητικά φορτισμένη λέξη αύξησε το CTR κατά 2,3%. Επιπλέον, η λέξη «χαρά» μείωσε το CTR, ενώ η λέξη «λύπη», αντίθετα, το αύξησε.
Είναι πιθανόν, ο λόγος που οι αρνητικές, συγκλονιστικές αναρτήσεις στο Facebook και στο Meta είναι περισσότερο αρεστές και κοινοποιημένες από τις αναρτήσεις με θετικό πρόσημο.
Ένα παρόμοιο σύνθημα που αναφέρεται συχνά στα δημοσιογραφικά γραφεία είναι «αίμα, δάκρυα και πόνος», μία αναγνώριση ότι οι επικείμενες απειλές προάγουν το ένστικτο επιβίωσής μας και μπορεί να θεωρηθούν μια μορφή έλξης τής προσοχής.
Μια έρευνα του 2018, για παράδειγμα, μελέτησε δύο εκστρατείες που βασίζονται στη λαϊκιστική ρητορική: την προεδρική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ το 2016 και το δημοψήφισμα για το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο την ίδια χρονιά.
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι και οι δύο εκστρατείες βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό σε παρόμοια σημεία πόνου – φόβου, για παράδειγμα, ενώ εστίαζαν στη χαμένη εθνική υπερηφάνεια, τους υπερβολικούς φόβους για τη μετανάστευση, διέγερση αντιπαλότητας μεταξύ των ομάδων ψηφοφόρων και ρατσισμός ή φόβος για άλλες εθνικότητες ή εθνότητες. Αυτοί οι αρνητικοί τίτλοι ώθησαν δυναμικά την έκθεση και τη δέσμευση.
Η επίδραση του νευρωτισμού
Αναγκαστικά, η εχθρότητα εκτός ομάδας (εξευτελισμός των πολιτικών αντιπάλων κάποιου στο Διαδίκτυο) φαίνεται να είναι ένα ισχυρότερο κίνητρο για να ψηφίσει κάποιος από ό,τι η φιλία εντός της ομάδας (φιλικότητα). Έτσι, φαίνεται ότι υπάρχει πολιτικό κεφάλαιο στην ενθάρρυνση του διαδικτυακού μίσους από τους υποστηρικτές κάποιου.
Συγκεκριμένα, η έρευνα δείχνει ότι οι διαστάσεις του φόβου, της χαμένης υπερηφάνειας και της αποστροφής για την απώλεια σχετίζονται με τη διάσταση της προσωπικότητας του νευρωτισμού.
Σύμφωνα με πολλούς νευροεπιστήμονες, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι κακές ειδήσεις μπορεί να είναι επιζήμιες για τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Η αντίληψη ότι ο κόσμος είναι αρνητικός και προβληματικός δημιουργεί μια χρόνια αντίδραση στρες που εμποδίζει την ικανότητά μας να επιλύουμε προβλήματα.
Στη συνέχεια, ο νευρωτισμός εμφανίστηκε ως αξιόπιστος προγνωστικός παράγοντας της ψηφοφορίας στο δημοψήφισμα του 2016 για το Brexit και στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ του 2016, ακόμη και όταν ελέγχονται μεταβλητές όπως η πολιτική στάση και η οικονομική κατάσταση.
«The Sleeper Effect»
Η μελέτη Obshonka et. al. (2018) αναφέρθηκε στη συνέχεια σε μια «υπνοφανή επίδραση» του νευρωτισμού ως μια ουσιαστικά επιδραστική δύναμη στο γεωπολιτικό τοπίο.
Είναι ενδιαφέρον ότι η εταιρεία πολιτικών συμβούλων Cambridge Analytica χρησιμοποίησε ρητά τον νευρωτισμό ως μέτρο προσωπικότητας όταν συμμετείχε σε νευροπολιτική εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές του Ted Cruz και του Donald Trump το 2016.
Δυστυχώς, υποκινώντας αυτό το είδος νευρωτικής πρόθεσης, τα κακά νέα, ο φόβος και το μίσος φαίνονται επιζήμια για το μυαλό μας. Η Έκθεση της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας για την κατάσταση του αμερικανικού έθνους για το 2017 εντόπισε, για παράδειγμα, ότι ενώ το 95% των Αμερικανών δήλωσαν ότι παρακολουθούν τακτικά τις ειδήσεις, περισσότεροι από τους μισούς ισχυρίστηκαν επίσης ότι κάτι τέτοιο τους προκαλούσε άγχος.
Επιπλέον, μεγάλο μέρος του περιεχομένου ειδήσεων στο οποίο καταλήγουμε να εκτεθούμε εμφανίζεται αυτόκλητο μέσω των ροών μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ένα φαινόμενο γνωστό ως τυχαία έκθεση).
Η τυχαία έκθεση μέσω των ροών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει σχεδιαστεί για να μας ακινητοποιεί, να μας ταράζει με σοκαριστικές, αρνητικές αναρτήσεις. Είναι ιδιαίτερα επιζήμιο για την ψυχική μας υγεία επειδή μας ωθεί να πυροδοτήσουμε ενστικτωδώς μια απάντηση.
Αυτό μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικό για τα έσοδα από πληρωμή ανά κλικ των δημιουργών περιεχομένου, αλλά δεν είναι τόσο θετικό για τα επίπεδα άγχους μας.
Παίζοντας με τα συναισθήματά μας
Οι αρνητικοί τίτλοι παίζουν σοβαρά με τα συναισθήματά μας, γι’ αυτό και περίπου εκβιάζουν δυναμικά τη δέσμευση. Μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου Στάνφορντ ανέφερε, για παράδειγμα, ότι οι συναισθηματικές ιστορίες είναι περίπου 22 φορές πιο αξιομνημόνευτες από τα καθαρά γεγονότα.
Ελαχιστοποιήστε την έκθεσή σας! Ανησυχητικά, η έρευνα έδειξε ότι οι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν αυξημένα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους μετά από μόλις 14 λεπτά κατανάλωσης ειδήσεων. Είναι λογικό να αποφεύγουμε να είμαστε μέρος αυτής της στατιστικής.
Ο συνδυασμός αρνητικών τίτλων με λέξεις και εικόνες που προκαλούν συναισθηματική διέγερση προσφέρει στη συνέχεια ένα ισχυρό μέσο για την απόκτηση ιογενούς πολιτικής έκθεσης, μεγιστοποιώντας τις πιθανότητες μία ιστορία να ανέβει στην κορυφή της ροής ειδήσεων που περνά από τα μάτια ενός συντάκτη και έτσι να γίνει το επόμενο κεντρικό θέμα.
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε;
Οι ειδικοί προσφέρουν εύκολες αλλά χρήσιμες συμβουλές και παρεμβάσεις, όπως η κατανομή μόνο συγκεκριμένων ωρών της ημέρας (π.χ. μισή ώρα στο μεσημεριανό γεύμα) για έλεγχο των ειδήσεων και η αποφυγή ελέγχου των πρωτοσέλιδων πριν από τον ύπνο (για να αποφευχθεί η διατάραξη του ύπνου και της διάθεσης).
Η επιλεκτική επιλογή ρυθμιζόμενων πηγών ειδήσεων είναι επίσης μια θετική προσέγγιση, όπως και η αποφυγή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (για να αποφευχθεί η τυχαία έκθεση και τα clickbait).
Η επιλογή ιστοτόπων που δημοσιεύουν θετικές ειδήσεις μπορεί επίσης να προσφέρει μία ανακούφιση, σε σχέση με τα δημοσιεύματα απέραντης καταστροφής και μελαγχολίας.
Τέλος, απενεργοποιήστε τις ειδοποιήσεις από ειδησεογραφικούς ιστότοπους, για να αποφύγετε να παρασυρθείτε από έναν αρνητικό τίτλο που εκτοξεύει την αδρεναλίνη.
Θα μείνετε ενημερωμένοι, θα αποφύγετε την υπερφόρτωση του μυαλού σας από ειδήσεις και ίσως αυξήσετε τις πιθανότητες να τελειώσετε κάθε μέρα με ένα μεγαλύτερο χαμόγελο στα χείλη σας.
Με στοιχεία από το Psychology Today
