Βιώνουμε μία «επιδημία μοναξιάς» – Δείτε πώς να την καταπολεμήσετε

Όσο και αν η φράση «επιδημία μοναξιάς» κυκλοφορεί τα τελευταία χρόνια, λίγοι από εμάς γνωρίζουμε πραγματικά τι σημαίνει. Πώς μοιάζει η επιδημία μοναξιάς στην πραγματική μας ζωή; Γιατί είναι «επιδημία;» Και, ίσως το πιο σημαντικό, μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό; Για να απαντήσουμε σε αυτές τις ερωτήσεις και σε άλλα, οι ψυχολόγοι μας βοηθούν να καταλάβουμε γιατί μερικές φορές το να έχω «χρόνο για εμένα» απλώς δεν είναι αρκετό.

Από τη Μαρία Καλοπούλου

Τι είναι η επιδημία μοναξιάς;

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους η επιδημία μοναξιάς είναι ένα ζήτημα που καθορίζει τη γενιά. Η επιδημία μοναξιάς αναφέρεται στην εκτεταμένη και αυξανόμενη αίσθηση κοινωνικής απομόνωσης και αποσύνδεσης που βιώνουν πολλοί άνθρωποι αυτή τη στιγμή.

Αυτό το φαινόμενο αναγνωρίζεται ως ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας της εποχής μας και έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική, συναισθηματική και σωματική μας ευεξία.

Στην καθημερινή ζωή, η επιδημία μοναξιάς μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους. Εάν ζείτε μόνοι και εργάζεστε από το σπίτι, μπορεί να νιώθετε λαχτάρα για ανθρώπινη αλληλεπίδραση, αλλά το να είστε μόνοι δεν σημαίνει πάντα να είστε συνεχώς μοναχικοί.

Το αίσθημα της μοναξιάς μπορεί να εκδηλωθεί όταν δεν λαμβάνετε επαρκή κοινωνική υποστήριξη από τους φίλους, την οικογένεια και τον κοινωνικό σας περίγυρο.

Μπορεί να υπάρχει όταν δεν έχετε επαφή με την πραγματική σας κοινότητα ή τη γειτονιά σας. Μπορεί να προκύψει ακόμη και όταν δεν έχετε επαφή με τα προσωπικά σας ενδιαφέροντα και χόμπι.

Εάν έχετε αισθανθεί ποτέ μοναξιά για μεγάλο χρονικό διάστημα, ξέρετε πόσο άσχημο μπορεί να είναι να είστε κοινωνικά απομονωμένοι. Αυτό το συναίσθημα δεν πρέπει να αγνοηθεί – όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, γιατί μπορεί να έχει πραγματικό αντίκτυπο στη σωματική σας υγεία.

Ποιους επηρεάζει η επιδημία μοναξιάς;

Αν προσποιηθήκατε ότι η επιδημία μοναξιάς δεν συμβαίνει πραγματικά, ενώ κάθεστε μόνοι στον καναπέ σας και βαριέστε τον Μπρίτζερτον, ίσως αναρωτηθείτε ποιον επηρεάζει αυτό.

Αν και η σύντομη απάντηση είναι «όλοι», υπάρχουν μερικά εκπληκτικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με το ποιος είναι απλώς κοινωνικά απομονωμένος σε αντίθεση με το ποιος είναι συστηματικά μόνος.

Σύμφωνα με τις μελέτες, ενώ οι ενήλικες άνω των 65 ετών έχουν τα υψηλότερα ποσοστά κοινωνικής απομόνωσης, οι νεαροί ενήλικες έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να αναφέρουν ότι νιώθουν μοναξιά.

Η επιδημία μοναξιάς είναι ιδιαίτερα έντονη στις νεότερες γενιές. Έχει καταγραφεί ότι οι νεαροί ενήλικες βιώνουν 1.000 ώρες λιγότερης προσωπικής σύνδεσης κάθε χρόνο σε σύγκριση με πριν από δύο δεκαετίες.

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η μοναξιά, όπως κάθε επιδημία, δεν είναι το άτομο που φταίει γιατί αισθάνεται μοναξιά. Υπάρχουν δομικοί λόγοι για τους οποίους η μοναξιά έχει γίνει τέτοιο πρόβλημα.

Αυτό σημαίνει ότι τα πιο περιθωριοποιημένα άτομα είναι πιο πιθανό να αισθάνονται μοναξιά. Σύμφωνα με έκθεση στις ΗΠΑ το 63%  των ενηλίκων που κερδίζουν λιγότερα από 50.000 $ ετησίως θεωρούνται μοναχικοί, που είναι 10 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από εκείνους που κερδίζουν περισσότερα από 50.000 $ ετησίως. Επίσης εθνοτικές και φυλετικές μειονότητες, άτομα LGBTQ+, κατοίκοι της υπαίθρου και θύματα ενδοοικογενειακής βίας κινδυνεύουν περισσότερο από τη μοναξιά.

Ο κύριος παράγοντας είναι η έλλειψη έμφασης στη σύνδεση ανθρώπου με άνθρωπο στην καθημερινή μας ζωή. Ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής μπορεί επίσης να μας αφήσει λίγο χρόνο για βαθιές, προσωπικές συνδέσεις.

Σε μια κοινωνία που εκτιμά τον ατομικισμό και την επιτυχία, οι καθημερινές δραστηριότητες όπως η εργασία, οι μετακινήσεις και άλλες δεσμεύσεις έχουν συχνά προτεραιότητα έναντι της καλλιέργειας των σχέσεών μας, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία μας.

Γιατί είναι επικίνδυνη η επιδημία μοναξιάς;

Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση, όπως κάθε πάθηση που δεν μπορούμε να δούμε, είναι πιο δύσκολο να αναγνωριστούν ως κάτι επικίνδυνο για τη συνολική μας ευημερία.

Εξάλλου, αν δεν περπατάμε όλοι στον δρόμο με δάκρυα να κυλούν στα μάγουλά μας, πώς μπορούμε να ξέρουμε ότι η μοναξιά είναι πραγματικό πρόβλημα;

Ωστόσο, η μοναξιά είναι πολύ επιζήμια για την υγεία μας, και όχι μόνο για την ψυχική μας υγεία. Το να είσαι σταθερά μοναχικός μπορεί επίσης να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σωματικής υγείας.

Η μοναξιά δεν είναι απλώς μια υποκειμενική εμπειρία. Εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης ευαισθησίας σε καρδιαγγειακές παθήσεις, άνοια, εγκεφαλικό επεισόδιο, κατάθλιψη, άγχος και ακόμη και πρόωρο θάνατο.

Αν αυτό δεν είναι αρκετό για να σας πείσει να καλέσετε τους φίλους σας για μία βόλτα, τότε τι είναι; Από την άλλη πλευρά, το να περνάμε χρόνο με ανθρώπους και σε μια κοινότητα είναι αποδεδειγμένα ωφέλιμο για την υγεία μας. Η έρευνα δείχνει ότι νιώθετε πιο ευτυχισμένοι και πιο ικανοποιημένοι περνώντας χρόνο πρόσωπο με πρόσωπο με κάποιον άλλο.

Σε έναν κόσμο όπου η ψυχική υγεία είναι ήδη στιγματισμένη, η τεχνολογία είναι διάχυτη, οι πολιτικές διαιρέσεις είναι βαθύτερες από ποτέ και ο ατομικισμός θεωρείται η απόλυτη δύναμη, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η επιδημία μοναξιάς παίρνει την προσοχή που της αξίζει.

Ωστόσο, η κοινωνική σύνδεση είναι βασικό στοιχείο της προσωπικής μας ευεξίας. Δεν έχει να κάνει με το να βοηθάς τους ανθρώπους να αισθάνονται λιγότερο λυπημένοι όταν είναι μόνοι ή να παροτρύνεις τους γύρω σου να καταλάβουν τον εαυτό τους και να απολαμβάνουν την παρέα – είναι να επιλέγεις ενεργά τη συντροφικότητα.

Το να μπορούμε να ξεπεράσουμε τη διαίρεση και την απομόνωση προς όφελος της ανθρώπινης σύνδεσης και κατανόησης θα μας βοηθήσει κυριολεκτικά να ζήσουμε περισσότερο.

Πώς μπορείτε να καταπολεμήσετε τη μοναξιά;

Με τον κίνδυνο να δηλώσουμε το προφανές, η αντιμετώπιση της επιδημίας μοναξιάς δεν είναι δουλειά ενός ατόμου. Αυτή δεν είναι μια πρόκληση δημόσιας υγείας στην οποία μπορούμε να ανταπεξέλθουμε μόνοι μας.

Δεν υπάρχει χάπι, συμπλήρωμα ή… ρομπότ που να μπορεί να διορθώσει αυτό το πρόβλημα. Η καταπολέμηση της μοναξιάς απαιτεί άλλους ανθρώπους.

Ωστόσο, αν ψάχνετε τρόπους για να συνδεθείτε κοινωνικά με δική σας πρωτοβουλία, εδώ είναι μερικά σημεία εκκίνησης που υποστηρίζονται από ειδικούς.

Να είστε ανοιχτοί και ευάλωτοι

Μερικές φορές, το πρώτο βήμα για να είσαι λιγότερο μόνος είναι κατ’ αρχήν να το παραδεχτείς. Αν θέλετε να αντιμετωπίσετε τη μοναξιά στη ζωή σας, το να εμπιστευτείτε αυτή τη μοναξιά σε άλλο άτομο είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να αισθάνεστε λιγότερο απομονωμένοι.

Αυτό σημαίνει, το να είσαι ανοιχτός και ευάλωτος για να καλλιεργήσεις την κοινωνική σύνδεση δεν χρειάζεται να σημαίνει να ξεδιπλώνεις όλες τις μύχιες σκέψεις σου.

Μπορεί επίσης να σημαίνει ότι είμαστε ανοιχτοί σε συνδέσεις και μικρές συζητήσεις που κάνουν όλη τη διαφορά στην κοινωνική μας σύνδεση. Ξεκινήστε να επικοινωνείτε τακτικά με φίλους, οικογένεια και γείτονες. Το να δηλώνουμε την παρουσία μας και να κάνουμε γνήσιες συνομιλίες μπορεί να ενισχύσει τους δεσμούς μας και να μας υπενθυμίσει ότι δεν είμαστε μόνοι.

Θέστε στόχους για σύνδεση

Ο καθορισμός απτών στόχων για την ανθρώπινη σύνδεση στη ζωή σας θα έχει μεγάλη επίδραση στο επίπεδο της κοινωνικής σας σύνδεσης. Εάν αισθάνεστε μοναξιά, προσπαθήστε να αφιερώσετε τουλάχιστον μία ώρα κοινωνικού χρόνου στο ημερολόγιό σας αυτή την εβδομάδα.

Κατά τη διάρκεια αυτής της ώρας, φροντίστε να αφήσετε το τηλέφωνό σας μακριά και να είστε πραγματικά παρόντες. Μπορείτε να ξεκινήσετε με μικρά βήματα—αλλά το πιθανότερο είναι ότι όσο πιο σκόπιμα είσαι κοινωνικά παρών, τόσο λιγότερο μόνοι θα νιώθετε.

Εστίαση σε ποιοτικές συνδέσεις

Δεν νιώθετε ότι έχετε χρόνο να κάνετε ταχυδακτυλουργικά μια τεράστια ομάδα φίλων; Θέλετε ακόμα να προστατεύσετε την ειρήνη σας ως εσωστρεφής; Ποτέ μην φοβάστε – η καταπολέμηση της μοναξιάς δεν σημαίνει ότι ξαφνικά θα γίνετε κοινωνική πεταλούδα.

Η εστίαση στην ποιότητα του χρόνου που αφιερώνετε στην κοινωνικοποίηση μπορεί να έχει παρόμοιο αποτέλεσμα με τη διεύρυνση του κοινωνικού σας κύκλου όσον αφορά το να αισθάνεστε κοινωνικά συνδεδεμένοι.

Ακούστε ενεργά, κάντε ερωτήσεις και δείξτε ότι ενδιαφέρεστε για το τι συμβαίνει στη ζωή των άλλων. Αυτό το είδος της γνήσιας δέσμευσης κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν ότι τους εκτιμούν και τους κατανοούν, κάτι που μπορεί να μειώσει σημαντικά τα αισθήματα μοναξιάς.

Όταν συμμετέχετε σωστά σε μια κοινωνική αλληλεπίδραση, όχι μόνο θα αισθάνεστε λιγότερο μόνοι, αλλά και το άτομο με το οποίο είστε μαζί θα αισθάνεται λιγότερο μόνος.

Στο τέλος της ημέρας, η ζωή είναι πολύ μικρή για να περνάτε συνεχώς μια νύχτα με ένα ποτήρι κρασί και μια τηλεοπτική εκπομπή. Όσο ευτυχισμένες κι αν είναι αυτές οι νύχτες, η πραγματική αυτοφροντίδα είναι να διασφαλίσουμε ότι οι κοινότητές μας θα ευδοκιμούν επίσης.

Αν και η αντιμετώπιση της επιδημίας μοναξιάς μπορεί να είναι τρομακτική, υπάρχει κάτι απίστευτα ενθαρρυντικό στο να γνωρίζουμε ότι πρέπει να τα κάνουμε όλα μαζί.

Κάντε την αρχή με το να οργανώσετε μια βραδιά με τους φίλους σας, να μιλήσετε με κάποιον που αγαπάτε και να τηλεφωνήσετε στη μαμά σας. Πέρα από την ευεξία, η ζωή είναι πολύ καλύτερη όταν τη ζούμε μαζί.