Μουσείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν: Στο σπίτι του μεγάλου παραμυθά!

Ο μεγάλος Δανός συγγραφέας και ποιητής, που όμως έγινε πασίγνωστος για τα παραμύθια του, γεννήθηκε στις 2 Απριλίου του 1805 στην πόλη Οντένσε της Δανίας. Μία πόλη γνωστή για τα θαυμάσια  υφαντά της και τα κτηνοτροφικά προϊόντα της που όμως, έγινε διάσημη  σε όλο τον κόσμο ως η πόλη που γέννησε τον μεγαλύτερο παραμυθά του καιρού μας, τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Το σπίτι που γεννήθηκε έχει γίνει ένα «παραμυθένιο» μουσείο.

Από τη Μαρία Καλοπούλου

Περαστική κι εγώ πριν μερικά χρόνια από το σπίτι-μουσείο του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, σε μία εξίσου «παραμυθένια» πόλη την Οντένσε που έχει διατηρήσει τον χαρακτήρα της περίπου αναλλοίωτο στο πέρασμα των χρόνων.

Το μικρό ταπεινό σπίτι, όπου γεννήθηκε ο φτωχός Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, από πατέρα τσαγκάρη και μητέρα πλύστρα, εκεί που τα όνειρα του μικρού που έμελλε να γίνει… «μεγάλος», έχει διατηρηθεί για να θυμίζει ότι ενίοτε η φτώχεια νικά την απόγνωση. Ότι μερικές φορές τα παραμύθια μπορεί να γίνουν και πραγματικότητα…

Ο Χανς δεν ήταν απλώς φτωχός αλλά και ορφανός από πατέρα ήδη στα 11 του χρόνια. Αλλά σαν να μην φτάνουν αυτά ήταν και δύσμορφος, καχεκτικός και τα παιδιά τον κορόιδευαν… Έτσι μέσα στους μίζερους και παγωμένους τοίχους του μικρού σπιτιού του απομονωνόταν και έπλεκε ιστορίες και έφτιαχνε κουκλοθέατρο… Εκεί που η σκοτεινιά έπαιρνε αχτίδες φωτός…

Το μουσείο και τα εκθέματά του

Το σπίτι της οδού Χανς Γιενσενστρούντε και Μπανκς Μπόντερ γωνία διατηρεί με σεβασμό την εξωτερική ταπεινή όψη των σπιτιών των αρχών του περασμένου αιώνα.

Βεβαίως πίσω έχουν χτιστεί καινούργια κτίρια, μοντέρνα, λειτουργικά και έχουν ενωθεί με το παλιό σπιτάκι αλλά με προσοχή και σε πλήρη αρμονία με την υπερβολική λιτότητα του περιβάλλοντος χώρου.

Στις προθήκες, βιβλία, χειρόγραφα, σχέδια, εικονογραφήσεις, στίχοι, εξώφυλλα, πίνακες, φωτογραφίες, αντικείμενα προσωπικά, στη διάθεση του επισκέπτη για ένα ταξίδι στα βήματα του Χ. Κ. Άντερσεν.

Από τα εκθέματα, τα χειρόγραφα, της «Μικρής γοργόνας» και «Των καινούργιων ρούχων του αυτοκράτορα» καθώς και η αυτοβιογραφία του αξίζουν να αναφερθούν ιδιαίτερα.

Όπως ιδιαίτερα πρέπει να προσεχθεί μια μικρούλα πελότα (μαξιλαράκι) για τις καρφίτσες, που παιδάκι ο Άντερσεν έραβε τις κούκλες για το κουκλοθέατρό του. Από τα πρώτα του χρόνια δεν σώζονται πολλά πράγματα.

Στο μουσείο υπάρχει και το πορτρέτο μιας ξανθιάς ωραίας νέας γυναίκας. Πρόκειται για τη φημισμένη –τότε- Σουηδέζα τραγουδίστρια Τζένι Λιντ, την αποκαλούμενη και «Σουηδικό αηδόνι» την οποία ερωτεύθηκε παράφορα ο Άντερσεν, χωρίς να βρει ανταπόκριση, γεγονός που επηρέασε βαθιά τον ψυχισμό και το έργο του. Το πασίγνωστο «Αηδόνι» από τούτον τον πικρό έρωτα το εμπνεύστηκε.

Στη μεγάλη αίθουσα βιβλιοθήκης του μουσείου θα δείτε τα έργα του Δανού παραμυθά μεταφρασμένα σε 100 και πλέον γλώσσες και εικονογραφημένα από διάσημους καλλιτέχνες οι οποίοι κατά καιρούς επηρεάσθηκαν από το πνεύμα και τη λάμψη του συγγραφέα.

Το μουσείο διαθέτει επίσης συσκευές με ακουστικά και μαγνητοταινίες για να μπορεί ο επισκέπτης ν’ ακούει τα πιο αγαπημένα του παραμύθια, τα οποία διαβάζουν διάσημοι ηθοποιοί.

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στα ταξιδιωτικά του…

«Να ταξιδεύεις είναι να ζεις» είπε κάποτε και στην ωριμότητά του έκανε πολλά ταξίδια – έφτασε μάλιστα και στην Ελλάδα το 1841. Τα ταξίδια τον γέμιζαν φρεσκάδα και έμπνευση και δεν παρέλειπε να γράφει τις εντυπώσεις και τις εμπειρίες  από αυτά στους φίλους του στη Δανία.

Ειδικό σημείο είναι αφιερωμένο στη διάσημη επίσκεψή του στον Τσαρλς Ντίκενς στην Αγγλία το 1857. Μάλιστα ήταν προγραμματισμένο να φιλοξενηθεί για 2 εβδομάδες και τελικά έμεινε για πέντε. Ο Ντίκενς κατά την αποχώρησή του έγραψε σε έναν καθρέφτη: «Σε αυτό το δωμάτιο κοιμήθηκε ο Χανς Άντερσεν για πέντε εβδομάδες που για την οικογένεια έμοιαζε ένας Αιώνας!».

Λουλούδια, φύλλα αποξηραμένα, σκίτσα και μαζί έκτακτες περιγραφές των ανθρώπων και των τοπίων, καθώς και τα μπαούλα του, η ομπρέλα και σάκος του, γυαλιστερά, σκούρα, πολυμεταχειρσμένα, μιλούν για αμέτρητες αναχωρήσεις: Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Ελλάδα, Τουρκία, Ανατολή. Και οι φιλίες του ή μάλλον οι γνωριμίες του, με σημαίνοντες ανθρώπους της εποχής.

Από το διαμέρισμα στην Κοπεγχάγη, στο οποίο έμεινε τα τελευταία του χρόνια (1871 -1875) έφεραν ολόκληρο το γραφείο του και το τοποθέτησαν στο μουσείο, όπως επίσης τοποθέτησαν, με μεγάλη μάλιστα προσοχή, τα υπέροχα έργα χαρτοκοπτικής του καλλιτέχνη.

Τα έργα χαρτοκοπτικής του Χ.Κ. Άντερσεν ήταν αληθινά έργα τέχνης, τα οποία δούλευε ο δημιουργός τους με μεγάλο μεράκι, τρυφερότητα και αίσθηση χιούμορ. Αυτά τα λεπτότατα και εύθραυστα αντικείμενα τέχνης διατηρήθηκαν προσεκτικά, τόσο από τα παιδιά των φίλων του για χάρη των οποίων τα έφτιαχνε, όσο και από τους μεγάλους, στους οποίους τα δώριζε σε ανταπόδοση της φιλοξενίας που του πρόσφεραν.

Η «αίθουσα της μνήμης»

Τα καινούργια δωμάτια έγιναν φωτεινά, βάφτηκαν λευκά, ο φωτισμός διακριτικός, οι επιγραφές στις βιτρίνες με λόγια σεμνά μιλούν για τα τόσο σημαντικά εκθέματα, στο κέντρο του μουσείου υπάρχει μια πελώρια αίθουσα θολοσκέπαστη, η λεγόμενη «αίθουσα της μνήμης», διακοσμημένη εντυπωσιακά με οκτώ υπερμεγέθη έργα σε φρέσκο, του Δανού Νιλς Λάρσεν Στιβνς, εμπνευσμένα από τις αυτοβιογραφικές σελίδες του Άντερσεν «Το παραμύθι της ζωής μου», αυτό το παραμύθι το πιο λαμπρό και το πιο ανθρώπινο και –φυσικά- το πιο γενναίο.

Έξω, στα δέντρα του κήπου, στην πίσω πλευρά του σπιτιού, κήποι, πουλιά, παιδιά, τα γύρω σπίτια σαν ζωγραφιστά… όλα συντείνουν στα όνειρα που έπλεξε ο μεγάλος παραμυθάς…

Προσοχή: Το κεντρικό Hans Christian Andersen Museum είναι κλειστό από τον Δεκέμβριο του 2017 μέχρι και τώρα, το 2020, λόγω της κατασκευής ενός εκπληκτικού μουσείου που έχει σχεδιαστεί από τον Γιαπωνέζο αρχιτέκτονα Kengo Kuma.

Το μουσείο, που ήταν επί χρόνια στα χαρτιά, θα γίνει πραγματικότητα χάρη στη δωρεά ύψους 125 εκατομμυρίων κορόνων (περίπου 30 εκ. ευρώ) του Ιδρύματος Α.Π. Μόλερ, του ιδιοκτήτη του ναυτιλιακού και πετρελαϊκού ομίλου A.P. Moller-Maersk.

Το ιαπωνικό αρχιτεκτονικό γραφείο που έκανε τα σχέδια, θα δημιουργήσει  ένα νέο, “μαγικό” μουσείο σε επιφάνεια 5.600 τετραγωνικών μέτρων. Το μεγαλύτερο μέρος του θα είναι υπόγειο. Ο νέος χώρος, που θα είναι αφιερωμένος στη μαγεία των παραμυθιών του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, θα συμπληρώνει το μουσείο που υπάρχει ήδη στην πόλη, το οποίο εξερευνά την ιδιωτική ζωή και τα ταξίδια του Άντερσεν.

Το παραμυθένιο σύμπαν του Άντερσεν θα μας… περιμένει!